ذكري كه براي قوت قلب و ايجاد شجاعت در قلب بسيار مؤثر باشد؟

استدعا مي كنم ـ آيه, يا دعا و يا ذكري كه براي قوت قلب و ايجاد شجاعت در قلب بسيار مؤثر باشد با نحوه و چگونگي انجامش برايم مرقوم بفرمائيد؟

پاسخ:

امروزه تاثير دعا در درمان بيماري ها, مشكلات روحي, فردي و اجتماعي, يا بالر بردن قابليت هاي يك فرد و اجتماع به صورت كاملاً علمي ثابت شده است و دعا درماني به عنوان شاخه اي جديد درعلم روانشناسي مورد توجه قرار گرفته است. اما بايد اين مهم نيز ذكر شود كه دعاي صرف و تنها بدون هيچ تحرك عملي, يا اثر بخش نخواهد بود يا از ميزان آن كاسته خواهد شد. دين اسلام نيز هرگز پيروانش را به دعا كردن و سپس دست روي دست نهادن و چشم بر آسمان دوختن براي حل مشكلات دعوت نكرده است. اگر امر به دعايي كرده امر به تلاشي نيز نموده است. طلب شجاعت و قوت قلب نيز اين گونه است. براي كسب قوت قلب يا همان نترسيدن دعاهايي وجود دارد كه همراه روشهايي براي كسب شجاعت ذكر مي كنيم.
دعاها: دعاي اول: مواقع تشويش و اضطراب آيه الا بذكر الله تطمئن القلوب(1) را بخوانيد.
دعاي دوم: اين دعا را نوشته وهمراه خود داشته باشيد: «بسم الله الرحمن الرحيم يا هو يا من هو يا من ليس هو الا هو صل علي محمد و اجعل لحامل كتابي هذا من كل هم و غم ألم و مرض و خوف فرجاً و مخرجاً محمد علي فاطمه الحسن و الحسين علي محمد جعفر موسي علي محمد علي الحسن (م ح م د) عليهم الصلاه والسلام»(2)
كارهاي عملي 1. بالا بردن انگيزه: گاهي مواقع براي انجام كاري مثبت, در دايره شك و ترديد قدم مي زنيم و اين دو دلي مانع تحرك و انجام آن مي شود. شك از عدم آگاهي و شناخت لازم بوجود مي آيد. اگر در مورد كاري كه خواهان انجامش هستيم دانش فراوان و كافي داشته باشيم و جنبه هاي مثبت آن برايمان بيشتر و واضحتر شوند، ناخواسته در درونمان منبعي از انرژي به نام انگيزه به وجود خواهد آمد و هر هول و هراس و شك و ترديدي را به خاكستر تبديل خواهد كرد، و همين انگيزه و دانش دروني است كه ما را به سوي هدف و انجام كار خواهد كشاند. پس بهتر است يكي از مقدمات شجاعت «انگيزه» را با مطالعه و تحقيق به دست آوريم.
2. انجام كارهاي معقولي كه از آن ها ترسي داريم: شجاعت به معناي نترسيدن نيست, شجاعت يعني انجام كاري كه از آن مي ترسيم. در بسياري از مواقع اين ترس ها ريشه هاي موهوم و خرافي دارند كه بايد كنار گذاشته شوند. اگر ازحرف زدن جلوي جمع ترس داريم بايد جلوي آنان سخنراني كنيم. اگر دفاع از حق در مقابل ظالم و ستمگر برايمان سخت است. بايد همان كار را بكنيم. اگر جرأت قدم نهادن در يك طرح بزرگ علمي, پژوهشي يا اقتصادي را نداريم حتما بايد در آن كارها قدم نهيم و ... .
چو ترسي ز امري بينداز خويش در آن و بپيراي تشويش خويش
دو دل بودن و خود نگهداشتن بسي سخت تر مي كند قلب ريش(3)
امام شجاعان, علي(ع) مي فرمايند: «هنگامي كه از چيزي مي ترسي خود را در آن بيفكن، كه ترس از خود آن بسي سخت تر و وحشتناكتر است.»(4) آري بسياري از مواقع فكر كاري كه جرأت انجامش را نداريم بسيار رنج آورتر از خودكار است. پس چه بهتر كه دل به دريا زده و انجامش دهيم.
3. تقويت ايمان مذهبي: مطابق آيات و تعبيرات, ترس ريشه شيطاني دارد. در حالي كه شجاعت و شهامت داراي ريشه ايماني است. چرا كه مومن با اتكاء به خدا كه قدرتش مافوق همه قدرتهاست, خود را در همه صحنه ها پيروز مي بيند و افراد ضعيف الايمان با اتكاء به قدرت خود كه به هر حال شكست پذير است خويش را ناتوان مشاهده مي كنند.
در زندان جهان را به شجاعت بكنيم شحنه عشق چو با ماست ز كي پرهيزيم(5)
پيامبران اين مشعل داران و فاتحان قله هاي ايمان در امر تبليغ دين، از هيچ مخلوقي ترسي به دل نداشتند الذين يبلغون رسالات الله و يخشونه و لا يخشون احدا الا الله(6) و امام شكافنده دانش ، باقرعلوم فرموده اند: «انسان مومن نه ترسوست و نه حريص و نه بخيل»(7)
4. دوري از افراد ترسو و قرين شدن با شجاعان: همه باور دارند كه خصلت هاي دوستان به مرور زمان به يكديگر منتقل مي شود و اين خصلت گاهي كمال همنشين است و گاهي نقص و عيب او. شجاعت و ترس نيز اين گونه اند. برگزيدن دوستان از ميان افراد شجاع باعث مي شود اين شمع دروني ما نيز از سوسو زدن به نور افكندن رسد.
5. افزايش اعتماد بنفس: شجاعت تكيه گاه صفات ديگر انسان است ولي خود نيز بر صفاتي تكيه دارد و به يكباره در انسان زاده نمي شود. شجاعت از نبردي دروني آغاز مي شود و با تولد شجاعت ادامه مي يابد. اعتماد به نفس و اراده خود يكي از مقدمات كار است. الف) بايد نفس و تن خويش را به كارهاي سخت افكند تا در اين كوره داغ, سفالهاي خام و شكننده اراده, سفت و محكم گردند. ب) ورزش و بالخصوص ورزشهاي رزمي نيز از روشهاي ارزشمند تقويت اعتماد به نفس به شمار مي روند. ج) ارتباطات اجتماعي با همه اقشار اجتماع باعث مي شوند تا قابليت هاي نهفته آدمي شكوفا گردند و او خود را در آيينه ديگران بهتر بشناسد و اعتماد به نفس پيدا كند. د) شركت فعال در كارهاي گروهي مثل هيأتها و مساجد نيز كارساز است.
6. مشورت نكردن با افراد ترسو: ترس از دو دل بودن و شك به وجود مي آيد و همين شك از مشورت با بزدلان نيز حاصل مي شود. امام علي در اين باب فرموده اند: «هرگز با انسان ترسو مشورت نكن چرا كه تو را از كارهاي مهم باز مي دارد و موضوعات كوچك را در نظر تو بزرگ جلوه مي دهد.»(8)
7. كنار نهادن منفي بافي (مثبت انديشي): قوه خيال يكي از نعمت هاي خداوند بر انسان است. تا در اين دنياي مجازي آرزوها و اميد هاي آينده اش را بر طبق ميل خود ترسيم كند و سپس به اجرا در آورد ولي برخي مردم عادت كرده اند كه هميشه آينده را در اين قوه, تاريك و نا مشخص ترسيم كنند. منفي بافي يك بيماري است كه سدي مي شود در مقابل حركت روبه جلوي انسان و معمار اين سد خود انسان است. نمي شود, من مي دانم كارها خراب مي شود, فلان اتفاق ناگوار مي افتد و هزاران نمي شودهاي ديگر, بر شجاعت و شهامت زنجير سكون مي زنند. بايد به جاي تفكرات منفي به تفكر مثبت روي آورد.
8. پرهيز از افراط و تفريط: ترس هميشه بد نيست و شجاعت نيز هميشه خوب نيست. ترسي مذموم است كه انسان از چيزهاي موهومي بترسد كه در خور ترسيدن نيستند در نتيجه از ورود در هر كاري به احتمال عدم موفقيت واهمه داشته باشد. و شجاعت عكس آن است. ولي گاهي شجاعت با تهور اشتباه مي شود, تهور نوعي افراط در شجاعت است كه در آن انسان دست به كارهاي خطرناكي مي زند كه جان و مال خود يا ديگران را بي دليل به خطر مي اندازد.
خلاصه: شجاعت و ترس ضد هم هستند. اگر كسي زمينه هاي ترس را از خود دور كند. آمادگي پيدا مي كند تا به انساني شجاع تبديل شود برخي از اين زمينه ها ذكر شد و برخي اجمالاً عبارتند از عافيت طلبي, پرهيز به علت ترس, بروز حوادث تلخ و ناگوار, افراط و زياه روي در احتياط, برخي ضعف هاي عصبي, عقده حقارت, كمبود شخصيت و ... كه براي بحث ازهر كدام مجالي ديگر مي خواهد.

پاورقی:

1. سوره رعد, آيه 28.
2. مفاتيح الجنان.
3. مفاتيح البراعه, ج21, ص 252.
4. نهج البلاغه, كلمات قصار, شماره 175.
5. مولوي, مثنوي معنوي.
6. سوره احزاب, آيه 39.
7. بحارالانوار, ج72, ص 301.
8. نهج البلاغه, نامه 53.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات