پرسش : سنت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ در مورد اسيران و مرتدين چه بود كه ابوبكر آن را درباره فجائه سلميه رعايت نكرد و وي را آتش زد ؟
پاسخ :
فجائه نام أياس بن عبدالله بن عبدياليل از قبيله بني سليم بود، مردم او را به خاطر كثرت دزدي و راهزني و اينكه ناگهان خون كسي را مي ريخت، فجائه لقب داده بودند . در آن زمان كه افراد قبيله بني سليم مرتد شدند، او نيز به تبعيت از ايشان مرتد شد . در دوران خلافت ابوبكر ، گروهي از مرتدان ومدعيان پيامبري شروع به مخالفت با حكومت زمان نمودند ؛ ابوبكر لشگري را به فرماندهي خالدبن وليد براي سركوبي آنان فرستاد ، تا اوضاع را آرام نمايند .
فجائه پس از شكست در جنگ به همراه عده‌اي ديگر از مرتدان فرار كرد و به مدينه آمد و نزد ابوبكر رفت و به دروغ ادعاي مسلماني كرد و با فريب دادن ابوبكر به بهانه سركوبي و از بين بردن مرتدان، وسايل جنگي و اسب و آذوقه و چند نفر از مسلمانان را براي جنگ، از او گرفت ، ولي در ميان راه دوستان خود را خبر كرد، تا به او بپيوندند و مسلماناني را كه همراه او بودند ، شهيد كرده و با تجهيزاتي كه گرفته بودند به غارت و قتل پرداختند و قبائل عرب را محل تاخت وتاز خود قرار دادند . چون خبر اين جريان به ابوبكر رسيد ، او نامه اي به خالدبن وليد نوشت، كه فجائه را هر چه زودتر دستگير و با حالت اسارت به مدينه بفرستد. خالد هم شخصي به نام طريفه برادر مَعن بن واثله را مأمور كرد تا فرمان ابوبكر را اجرا نمايد .
ميان طريفه و فجائه جنگ سختي در گرفت و بسياري از مسلمانان در اين جنگ به شهادت رسيدند ، ناگهان عده‌اي از مرتدان به مسلمانان پيوستند و اين سبب شد كه قواي فجائه و مرتدان شكست بخورند و در نتيجه فجائه دستگير شد و به مدينه فرستاده شد. پس از ورود به مدينه او را نزد ابوبكر بردند و ابوبكر بدون اينكه با او سخني بگويد به طريفه دستور داد ، تا در بقيع آتش بزرگي برافروزد و فجائه را در حالي كه دستانش به گردنش بسته است در آتش بياندازد.
لكن بايد گفت اسلام و روش و سنت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ چنين عملي را مورد پذيرش قرار نمي دهد و ابوبكر به خاطر فريبي كه از فجائه خورده و نكوهشي كه از سوي مردم شامل حال او شده بود، از روي عصبانيت اين دستور را صادر كرد. در حالي كه از نظر اسلام براي شخصي كه مرتد شده است و با مسلمانان جنگيده است و عده‌اي از آنان را هم كشته باشد، اين گونه حكمي نمي‌باشد و اين نوع حكم كردن ابوبكر مطابق با دستورات قرآن و پيامير نبوده است.
بديهي است كسي كه ادعاي جانشيني پيامبر را دارد و خود را خليفه مسلمين مي‌داند ، بايد مطابق دستور پيامبرعمل نمايد[1] . لازم به ذكر است ابوبكر هنگام مرگ از جمله اموري كه از آن‌ها اظهار ندامت كرده همين سوزاندن فجائه سلميه بود.[2]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- نظريه عدالت صحابه ترجمه مسلم صاحبي.
2- جنگ هاي ارتداد و بحران جانشيني پيامبر، تاليف علي غلامي دهقي.
پی‌نوشته‌ها:
[1] - رجوع كنيد به : ابن اثير ، الكامل في التاريخ ، بيروت، دارصادر، 1385، ج2، ص350 تا 351.
[2] - طبري، تاريخ الطبري، بيروت، دارالكتب العلميه، چاپ دوم، 1408 هـ ، ج 2، ص353.
منبع: سایت اندیشه قم