چکیده: با توجه به اينكه كورش مردي ديندار و خداپرست بوده و از خونريزي بدون جهت پرهيز ميكرده بيشتر مفسرين خصوصاً مرحوم علامه اين ويژگيها را منطبق با ذوالقرنين دانسته كه ذكر او در قرآن آمده. كورش، يهوديان را از اسارت بخت النصر آزاد كرد و اين سرزمينها را تصرف نمود و مردم بابل و آكد و تمام بين النهرين را بدون خونريزي تصرف كرد و مردمش را آزاد گذاشت...
با توجه به اثبات اينكه كورش نماينده يهود بوده، سپس با اين حساب نظر علامه در مورد ايشان كه ذوالقرنين كورش بوده اشتباه است؟
پاسخ:
با توجه به اينكه كورش مردي ديندار و خداپرست بوده و از خونريزي بدون جهت پرهيز ميكرده بيشتر مفسرين خصوصاً مرحوم علامه اين ويژگيها را منطبق با ذوالقرنين دانسته كه ذكر او در قرآن آمده. كورش، يهوديان را از اسارت بخت النصر آزاد كرد و اين سرزمينها را تصرف نمود و مردم بابل و آكد و تمام بين النهرين را بدون خونريزي تصرف كرد و مردمش را آزاد گذاشت.
كوروش در ميان اشخاص تاريخي عهد قديم يكي از رجال قليل العدهاي است كه نامشان به اذهان ملل و مردمان عصر ما خيلي مأنوس است. حتي مي توان گفت كه از اين حيث او يكي از سه مردي است كه به ترتيب تاريخ اسمشان چنين ذكر ميشود: كوروش، اسكندر و قيصر (ژول سزار). معروف بودن او در ميان ملل زنده چند جهت دارد:
1. پيغمبران بني اسرائيل او را بسيار ستوده اند و پيروان مذهبي كه تورات را كتاب مقدس ميدانند از كودكي اسم كوروش را شنيده اند و نسبت به او احترام ميورزند.
2. مورخين عهد قديم و جديد به اتفاق نظر او را باني دولتي ميدانند كه از حيث وسعت سابقه نداشت و از سيحون تا درياي مغرب و احمر ممتد بود ولي اگر قدري دقيق شويم، روشن است كه شهرت كوروش از جهانگيريهاي او نيست زيرا قبل از او هم بابل و آشور پادشاهان بزرگ داشته كه جهانگيران نامي بودند. شهرت كوروش از طرز سلوك و رفتاري است كه در مشرق قديم براي اولين بار پديد آورد و سياست ظالمانه و سفاكانهي پادشاهان پيشين را كه مردم را استثمار و سركوب ميكردند به مدارا تبديل كرد سلاطين آشور مردم را ميكشتند و تمدنها را ويران مينمودند، جور و ظلم پادشاهان مصر و فراعنه در تاريخ معروف است. لذا بزرگ منشي كوروش و فضايل اخلاقي او در اكثر پادشاهان هخامنشي وجود داشت. اين اوصاف او را نبايد تنها به خاطر صفات شخصي كوروش گذاشت بلكه عقايد مذهبي ايرانيان قديم چنان بود كه كردار، آنها را خوش نشان ميداد. در هيچ منبع معتبري از تواريخ ايران باستان كه به بيان اوصاف كوروش كبير پرداختهاند چنين مطلبي وجود ندارد كه او را نمايندهي يهوديان معرفي كند لذا اثبات بدون دليل فاقد اعتبار است، عمل كوروش دربارهي آزاد كردن يهوديان از اسارت امري پسنديده و نيكو ميباشد چون يهودياني كه در عصر كوروش ميزيستند با صهيونيسمهايي كه در عصر ما زندگي ميكنند تفاوت دارند، چون در عصر كوروش پيامبران بزرگ الهي از بنياسرائيل بودند كه دين حضرت موسي(ع) را ترويج ميكردند و پادشاهان جبار بني اسرائيل و غير بني اسرائيل با آنها مبارزه ميكردند و آنها را ميكشتند و به اسارت ميگرفتند، كه نمونه آنها بخت النصر بود، كار كوروش در آن زمان كاري در راستاي دينداري و حمايت از دين بود و دين يهود در آن عصر از اديان مهم الهي بود كه مورد حمايت كوروش واقع شد، لذا كوروش نماينده يهود نبود و يهود آنروز با يهود روزگار ما كه صهيونيسمها آنرا بدنام كردهاند فرق دارد. در اين باره مراجعه كنيد به تاريخ ايران باستان، ج 1، نوشته بيرنياء.
نظرات
فارغ از نگاه‌های ناسیونالیستی، کورش نمی‌تواند ربطی به ذوالقرنین داشته باشد. لیکن برخی ممکن است بگویند که علامه طباطبایی (رحمة الله علیه) از بزرگان بودند، پس حرفشان صحیح است. فی الواقع برای اثباتِ ذوالقرنین بودنِ کورش، به عظمت شخصیت علامه طباطبایی استدلال میکنند.
اولاً مرحوم علامه طباطبایی، متخصص در فقه و اصول و تفسیر و حدیث و فلسفه بودند؛ اما متخصص در تاریخ و باستان‌شناسی نبودند. ایشان در موضوع ذوالقرنین به سخن ابوالکلام آزاد (اندیشمند هندی) مراجعه کردند. از سویی می‌دانیم که سخن ابوالکلام در این امر، منسوخ شده و استدلال‌های او از اعتبار ساقط است.
ثانیاً بسیاری از کسانی که به عظمت علامه طباطبایی استناد میکنند، افرادی هستند که هیچ اعتقادی به ایشان ندارند. بلکه چه بسا به ایشان توهین هم بکنند، لیکن به اینجا که می‌رسند بنا بر اغراض شخصی، دم از عظمت ایشان می‌زنند.
ثالثاً اگر کسی به عظمتِ علامه طباطبایی استدلال کند (که بزرگواری و عُلُو مقام ایشان کاملاً درست هست) پس ما هم به عظمت دیگر علماء استدلال می‌کنیم. مطلق علمای بزرگ شیعه و سنی از محدثین و مفسرین و متکلمین از قرن نخست تا همین 2 قرن پیش، هیچ یک کورش را ذوالقرنین نخواندند. بلکه غالباً اسکندر مقدونی را ذوالقرنین می‌نامیدند. ثعلبی نیز به درستی می گوید: «أکثر أهل السیر هو الإسکندر». (بیشتر سیره‌نویسان اسکندر را ذوالقرنین می‌دانند.) لیکن برای نخستین بار، در سال 1855 میلادی، محقق آلمانی «رِدسلوب» کورش را همان ذوالقرنین خواند.[1] دیگران از مستشرقین نیز در تثبیت این نظریه نقش داشته‌اند.[2] در آخر ابوالکلام آزاد هم این نظریه را از «سِر احمد خان هندی» اخذ کرد و مروج آن گردید.
اما نکته اینکه علامه طباطبایی نیز با قاطعیت و یقین کورش را ذوالقرنین ندانستند، بلکه فرمودند بر این تطبیق اعتراضاتی وارد است؛ لیکن ایشان کورش را نزدیک‌ترین گزینه به ذوالقرنین می‌دانند: «اين بود خلاصهاى از كلام ابو الكلام، كه هر چند بعضى از جوانبش خالى از اعتراضاتى نيست، ليكن از هر گفتار ديگرى انطباقش با آيات قرآنى روشنتر و قابل قبولتر است.»[3] هرچند که امروز، همین نزدیکیِ کورش و ذوالقرنین نیز باطل و نادرست است.
پی‌نوشت:
[1]. کورش و ذوالقرنین (مجموعه مقالات همایش کورش هخامنشی و ذوالقرنین)، عسکر بهرامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1390، مقاله ذوالقرنین: اسکندر یا کورش، فتح الله مجتبایی، ص 33.
[2]. سید موسی حافظی، ذوالقرنین در قرآن کیست، مجله طالب حق، بهمن 1336، شماره 9، ص30.
[3]. سید محمدحسین طباطبایی، تفسير الميزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم، 1374، ج13، ص 541.
ما در این لینک به طور کامل توضیح دادیم که کورش، ابداً ذوالقرنین نیست:
https://www.adyannet.com/fa/tags/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9...
خلاصه اینکه:
1. کورش طبق اسناد تاریخی یونانی و اسناد باستان شناسی یافت شده در ایران و ... مشرک بود. مخصوصا مردوک را پرستش میکرد (که مردوک هم به معنی گوساله است) مگر اینکه بگوییم باستان شناسان غربی این اسناد را جعل کردند و اسناد یونانی هم دروغ و افسانه است.
2. سیر آفاقی ذوالقرنین با فتوحات کورش همخوانی ندارد.
3. بزرگان ایرانی از قبیل فردوسی، ابن سینا، سعدی، عطار، حافظ، مولوی، خاقانی، نظامی گنجوی و ده‌ها تن دیگر همگی اسکندر مقدونی را ذوالقرنین نامیدند.
اسکندر که خونریز و سفاک بود و مجسمه معشوقه تو تائیس سمبل ازادی امریکاست چطور میتونه ذولقرنین باشه اخه یه خورده فکر کنین چون صهیونیستها جانی اند شامل همه یهودیا نمیشه پس کوروش رو به خاطر نجات یهودیان انکار نکنید حتی اگه ذولقرنین نباشه
فردوسی کجا حضرت علامه کجا من نمیگم الزاما کوروش ذولقرنینه ولی اسکندر سفاک اصلا ذولقرنین نیست
ما کلی شهید یهودی داریم تو زمان دفاع مقدس کلی شهید زرتشتی ارمنی و اشوری لطف کنید مثل وهابی ها رفتار نکنید که اگه یکی بگه بالای چشم عایشه و عمر ابروئه مین کافره وخودشون تولد حضرت امیر تو کعبه رو انکار میکنند و حتی امام زمان رو هم انکار میکنن