مبارزه پیامبر با اوهام و خرافات عرب

رهروان ولایت ـ پیامبر گرامی اسلام(صلّی‌الله‌علیه‌واله) برای آن که  هدف الهی خود را پیاده کند و دین خدا را در سرزمین اعراب حاکم گرداند، زحمات و تلاش‌های فراوانی نمودند؛ اما یکی از کارهای ارزش‌مند حضرت این بود که با اوهام، خرافات و خیال‌پردازی‌‌هایی که اعراب به آن مبتلا شده بودند، مبارزه کرد و زنگار و غبار عقل و خرد بشر را از اوهام و خرافات پاک کرد.

اعراب جاهلی پیش از اسلام سال‌های بسیاری بود که با فرهنگ و آداب و رسومی خو گرفته بودند که سراسر آن‌را  افسانه و خرافه‌پرستی، موهومات و تعصبات قبیله‌ای و.... فرا گرفته بود، به طوری‌که بزرگترین سد، در راه پیش‌رفت اسلام همین مسأله قلم‌داد می‌شد. و خود این رشته‌های بی‌اساس یکی از علت‌های عقب‌ماندگی ملّت حجاز از دیگر ملت‌ها به شمار می‌رفت.

در این‌جا به چند نمونه از این خرافات و اوهام اشاره می‌کنیم :

1. مردم برای آمدن باران، به دم گاو چوبی را می‌بستند و آتش می‌زدن و گاو شروع به دویدن و نعره کشیدن می‌کرد، آن‌ها این عمل را تشبیه به رعد و برق می‌کردند.

2. چنان‌چه اگر گاو ماده­‌ای آب نمی‌خورد، علت را وجود دیوی میان شاخ­‌های گاو نر می­‌دانستند، به همین دلیل، بر سر و صورت گاو نر می­‌زدند.

3. هنگامی‌که شتر ماده­‌ای مریض می­‌شد، شتر نر سالمی را به قید قرعه داغ می­‌کردند تا آن شتر ماده بهبود یابد.

4. زمانی‌که شخص بزرگی از دنیا می­‌رفت، در کنار قبرش گودالی حفر كرده و شتری را در آن حبس می­‌کردند تا از گرسنگی و تشنگی بمیرد، تصور بر آن بود که میت در روز حشر بدون وسیله نماند.[1]

5. آنان به هنگام ورود به محلی جدید، برای دوری از شر اجنه و طاعون، ده مرتبه صدای الاغ در می­‌آوردند و هنگام گم‌شدن در صحرا لباس­‌های‌شان را وارونه به تن می­‌کردند تا پیدا شوند و... .[2]

در چنین دوران جاهلیتی بود که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با تمام قدرت و از خود گذشتگی، تلاش کرد تا اوهام و خرافات را از جامعه انسانی بزداید و آثار جاهلیت را از میان بردارد. حضرت زمانی‌که «معاذ بن جبل» را به یمن فرستادفرمود: «ای معاذ آثار جاهلیت و افکار و عقاید خرافی را از میان مردم نابود کن و سنت‌های اسلام را که همان دعوت به تفکر و تعقل است زنده کن».[3]

مبارزه پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با عقاید خرافی به گونه‌ای بود که حتی با خرافه‌ای که به نفع خود و پیش‌رفت هدف خود بود، مقابله می‌کرد تا مردم با حقیقت آشنا شوند؛ به طور مثال زمانی‌که  حضرت به علت از دنیا رفتن فرزندش ابرهیم، غمگین و ناراحت بود، در همان روز خورشید گرفتگی رخ داد، که اعراب خرافی آن را نشانه عظمت مصیبت حضرت دانستند و ایشان در این هنگام فرمودند: «آفتاب و ماه دو نشانه بزرگ از قدرت بی‌پایان خداوند هستند و هرگز برای مرگ و زندگی کسی نمی‌گیرند و...».[4]

آری در چنین اوضاع و شرایطی بود که با ظهور اسلام و تلاش‌ها و جان‌فشانی‌های پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرهنگ جاهلی جای خود را به آموزه‌های وحیانی داد و زمینه هدایت و نجات انسان‌ها را فراهم کرد؛ قرآن کریم نیز  هدف از بعثت پیامبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌واله) را چنین بیان می‌کند: «وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَ غْلَـلَ الَّتِى کَانَتْ عَلَیْهِمْ[اعراف/157] و پیامبر از دوش آنان تکالیف شاق و غل و زنجیرهایی را که بر آنان بوده است، را بر مى‌دارد». مراد قرآن از غل و زنجیری که به پای اعراب بود، همان کفر و شرک و اوهام و خرافاتی است که فکر و عقل آن‌ها را بسته بود.

---------------------------------------------------------------
پی‌نوشت:
[1].سبحانی، فروغ ابدیت، ص54.
[2]. آلوسی، پیشین، ج2، ص303 ـ 367.
[3].بحارالانوار، ج22، 155.
[4]. سبحانی، فروغ ابدیت، ص52.