به گزارش رهروان ولايت در وبلاگ گروه اينترنتی خداشناسی آمده است:یکی از آیاتی که در ماه مبارک رمضان در لحظات افطار زیاد به گوشمون خورده این آیه که می فرماید:«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلاَمُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ»(1)و خدايى است كه معبودى جز او نيست، حاكم و مالك اصلى اوست، از هر عيب منزّه است، به كسى يتم نمىكند، امنيّت بخش است، مراقب همه چيز است، قدرتمندى شكستناپذير كه با اراده نافذ خود هر امرى را اصلاح مىكند، و شايسته عظمت است خداوند منزّه است از آنچه شريك براى او قرار مىدهند
یادم هست وقتی که در دوران راهنمایی بودم بعد از شنیدن این آیه این سوال به ذهنم رسید که خدا و تکبر ؟ مگه تکبر صفت زشت و ناپسند نیست ؟پس چرا خدا خودش رو به این صفت توصیف کرده؟بعدها که پرس و جو کردم به این نتایج رسیدم:
علمای اخلاق گفتن که: تکبر یعنی حالتی که انسان برای خودش مقامی قائل بشه و خودش رو از دیگران بالاتر و برتر ببینه و از این حالت احساس خوشحالی و آرامش کنه(2)
و وقتی به آیات و روایات و حتی عقل مراجعه می کنیم می بینیم تکبر در انسانها یکی از صفات مذموم و ناپسنده . و این صفت منشاء بسیاری از گناهانه تا جایی که یک لحظه غفلت از آن ممکنه که انسان را به کفر بکشونه،پس اگر انسان بخواهد تکامل پیدا کنه و شکوفا بشه باید از این صفت دوری کنه.
اما همین معنا در مورد خدا ممدوح و پسندیده است چنانکه وقتی به تفاسیر قرآن مراجعه می کنیم تکبر را به این صورت معنا کرده اند:خدا از هر نقص و بدی به دور است و او والاتر از هرچیزی هست و بزرگتر از اینکه وصف شود و هر چیزی در برابر او کوچکتر است از اینکه در برابر او اظهار بزرگی کند.(3) واین صفت تنها در مورد خدا صادق است.(4)
پس نتیجه اینکه تکبر در انسان یعنی اظهار کمال و بزرگی که در او وجود نداره و اگر کسی اظهار بزرگی کنه دروغی بیش نیست چون انسان موجودی ضعیف و محدوده و او کسی است که امام علی (ع) می فرماید :
« بیچاره فرزند آدم، سرآمد زندگیش نامعلوم، عوامل بیماریش ناپیدا و كردارش(نزد خدا و در نامه اعمالش) محفوظ است، پشه اى او را آزار مى دهد، مختصر آبى یا غذایى گلوگیرش مى شود و او را مى كشد و مختصر عرقى او را متعفّن و بدبو مى سازد»(5).
و صفت مقابل آن یعنی تواضع برای انسان کماله برخلاف خدا که تکبر برای او کماله و مقابل آن (یعنی تواضع) برای خدا نقص محسوب می گردد.
------------------------------------
پاورقی
1-اوست خدایى كه جز او معبودى نیست ; همان فرمانرواى پاك سلامت [ بخش ، و ] مؤمن [ به حقیقت حقّه خود كه ] نگهبان ، عزیز ، جبّار [ و ] متكبّر [ است ] . پاك است خدا از آنچه [ با او ] شریك مىگردانند .(سوره حشر ؛آیه 23)
2-اخلاق در قرآن ؛جلد 2 ؛ص44
3-ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج24، ص: 350
4-برای اطلاعات بیشتر رجوع شود به : الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج28، ص: 264 - مفاتیح الغیب، ج29، ص: 514 - تفسیر نمونه، ج23، ص: 555
5-مِسْكِینُ بْنُ آدَمَ مَكْتُومُ الاَْجَلِ، مَكْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفُوظُ الْعَمَلِ، تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ، وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ.( نهج البلاغه، كلمات قصار، 419)