رهروان ولایت ـ عطر خوشِ نان سنگک در فضای اداره پیچیده بود، از پشت میز صدای دلنشین سنگکهایی که به زیر دندانها خرد میشدند به گوش میرسید، من که برای کاری به اداره رفته بودم صدای دوستم را که مشغول خوردن نان سنگک با پنیر بود به گوشم رسید.
بعد از احوال پرسی مختصری انگشت تعجب به دهان گرفتم که چرا برای صبحانه پنیر استفاده میکنند؛ چرا که استفاده از پنیر برای صبحانه زیانبار میباشد همان گونه که امام صادق علیه السلام میفرماید:
« پنیر در بامداد زیانبار است و در شام سودمند و منى را زیاد میکند»[1]
ولی تعجب من زمانی زیادتر شد که دیدم آنها در روز با فعالیت ذهنی سرکار دارند و با این وجود با اشتهای باور نکردنی نان و پنیر را بدون گردو استفاده میکنند که باعث کندی ذهن میشود لذا امام صادق علیه السلام میفرماید:
«پنیر و گردو با هم دارویند و جدا از هم دردند» [2]
رسول خدا نیز در این باره میفرماید:
« پنیر درد است و گردو درد و چون همراه شوند دارو باشند»[3]
هرچند خوردن پنیز به تنهایی کراهت دارد و در این روایات هم از آنها به درد تعبیر شده است و اشاره ای به درد جسمی یا روحی نشده است و میتواند معنای عامی داشته باشد و شامل هر دوی آنها بشود.
وقتی غذای مکروه میتواند برای انسان ایجاد درد کند، غذاهایی که به صراحت حرام اعلام شده است چه وضعیتی خواهد داشت؟ قطعا تاثیر گذاری آنها بر روح و جسم آدمی به مراتب بیشتر از غذاهای مکروه است و خداوند نیز به شدت از غذاهای حرام نهی کرده است و با تعابیر تکان دهنده، بندگان را از خوردن آنها باز داشته است، همان گونه که در قرآن کریم می فرماید:
«انَّما یُرِیْدُ الشَّیطانُ انْ یُوقِعَ بَیْنَكُمُ العَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِىالْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ"[سوره مائده آیه 91] شیطان مىخواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و كینه ایجاد كند، و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد»
خداوند در این آیه شریفه بین خوردن شراب و کینهدار شدن و خروج از یاد و نام خدا و نماز که از حالات روح هستند ارتباط برقرار کرده است و این نشان مىدهد كه غذا و نوشیدنى حرامى همچون شراب مىتواند در شكل گیرى رذائل اخلاقى همانند پرخاشگرى و ستیزهجویى و عداوت و دشمنى اثر بگذارد.
از آن طرف خوردن غذاهای طیب و پاک و سالم نیز در جسم و روح آدمی تاثیرهای شگرفی دارد که خداوند خوردن آنها را گامی به سمت اعمال صالح میداند و میفرماید:
«یا أَیُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّیِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ عَلیمٌ" [سوره مومنون آیه 51] اى پیامبران! از غذاهاى پاكیزه بخورید، و عمل صالح انجام دهید، كه من به آنچه انجام مىدهید آگاهم.»
خداوند در این آیه شریفه خوردن غذاهای پاکیزه و انجام اعمال صالح را بدون هیچ واسطهای ذکر کرده است که این ترکیب زیبا نشان میدهد که غذاهاى مختلف آثار اخلاقى متفاوتى دارد، غذاى حلال و پاك، روح را پاك مىكند و سرچشمه عمل صالح مىشود، و غذاهاى حرام و ناپاك روح و جان را تیره و سبب اعمال ناصالح مىگردد.
خوردن غذای طیب و پاک بسان سوختی خالی از ناخالصیها است که باعث اوج گرفتن هر انسان و غیر انسان میشود، همان گونه که هواپیما برای پرواز نیازمند سوختی سالم است و اگر در باک آن قیر ریخته شود پرواز نمیکند، انسان نیز برای سیر در ملکوت و مزین شدن به صفات زیبا نیازمند تغذیه مناسب میباشد و بسیاری از رذائل اخلاقی به وسیله تغذیه، قابل درمان میباشد، همان گونه که امام صادق علیهالسلام میفرماید:
«آتش كینه را با گوشت و ترید خاموش كنید» [4]
و یا امام علی علیه السلام در روایتی میفرماید:
« بر شما باد به حلیم كه چهل روز نشاط عبادت آورد»[5]
رسول خدا نیز در روایتی میفرماید:
«كسى كه چهل روز گوشت را ترک كند، اخلاق او بد مىشود!» [6]
از این روایات به خوبى استفاده مىشود كه در گوشت موادی است كه اگر براى مدّت طولانى از بدن انسان قطع شود، در روحیّات و اخلاق او اثر مىگذارد، و كج خلقى و بد اخلاقى به بار مىآورد. و البته استفاده زیاد آن نیز مضراتی دارد که نباید از آن غفلت نمود.و یا حضرت در روایت دیگری میفرماید:
« بر شما لازم است كه از زیت (زیت به معنى روغن زیتون یا هرگونه روغن مایع است) استفاده كنید، زیرا صفرا را از بین مىبرد ... و اخلاق انسان را نیكو مىكند!»[7]
خلاصه این که انسان برای داشتن روحی ملکوتی و صفاتی زیبا نیازمند رعایت مسائل بهداشتی در نوع تغذیه میباشد، اگر در دین خوردن بعضی از خوراکیها مکروه یا حرام اعلام شده است نشان از آسیبهای جسمی و روحی آن میباشد، که با پیشرفت علم پزشکی برخی از این آسیبها کشف شده است و برخی دیگر نیز در آینده کشف خواهد شد، و اگر غذایی مستحب و یا زیاد مورد سفارش واقع شده است نشان از اهمیت و فواید بسیار زیاد آن برای جسم و روح انسان میباشد. لذا شخصی که میخواهد زندگی ملکوتی و الهی داشته باشد باید به نوع خوراک خود نیز توجه ویژهای داشته باشد.
......................................................
پی نوشتها:
[1] « الْجُبُنُّ ضَارٌّ بِالْغَدَاةِ نَافِعٌ بِالْعَشِیِّ وَ یَزِیدُ فِی مَاءِ الظَّهْ» [ بحار الأنوار، ج59، ص 282]
[2] « الْجُبُنُّ وَ الْجَوْزُ إِذَا اجْتَمَعَا كَانَا دَوَاءً وَ إِذَا افْتَرَقَا كَانَا دَاء» [ بحار الأنوار، ج59، ص 282]
[3] « الْجُبُنُّ دَاءٌ وَ الْجَوْزُ دَاءٌ فَإِذَا اجْتَمَعَا مَعاً صَارَا دَوَاء» [ بحار الأنوار، ج59، ص 282]
[4] « أَطْفِئُوا نَائِرَةَ الضَّغَائِنِ بِاللَّحْمِ وَ الثَّرِید» [ بحار الأنوار، ج59، ص 282]
[5] «عَلَیْكُمْ بِالْهَرِیسَةِ «1» فَإِنَّهَا تُنَشِّطُ لِلْعِبَادَةِ أَرْبَعِینَ یَوْما» [ بحار الأنوار، ج59، ص 282]
[6] « «مَنْ تَرَكَ اللَّحْمَ ارْبَعینَ صَباحاً ساءَ خُلْقُه» [ وسائل الشّیعه، جلد 17، صفحه 25، باب 12.]
[7] «: «عَلَیْكمُ بِالزَّیْتِ فَانَّهُ یَكْشِفُ الْمُرَّةَ .... وَ یُحَسِّنُ الخُلْقَ» [وسائل الشّیعه، جلد 17، صفحه 12]
نظرات
سلام اقا سجاد
افرین به شما و مطلب زیباتون
شما که مصداق طبیب دوار بطبه هستید و در پی مشاهده این اخلاق نکوهیده دست به قلم شدید ای کاش دست به جیب میشدید و مقداری گردو خریداری میکردید و بر سفره انها میگذاشتید ..