رهروان ولایت ـ رأفت و مهربانی یکی از ارزش های آسمانی و الهی و ارمغان ادیان توحیدی به بشریت است که نقش زیادی در ایجاد محبت بین افراد دارد. دین اسلام نیز به این مهم توجه نموده و در سراسر کتاب الهی واژه مهربانی به چشم می خورد. حضرت محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) موفق ترین مروج فرهنگ مهربانی در جهان است. ایشان صاحب خلق عظیم و والاترین الگو در این صفت نیک می باشد.
محبت همانند درخت نیاز به حفاظت دارد و انسان باید همانند نهالی که نیاز به مراقبت دارد آن را حفظ نموده و به فکر رشد آن باشد. و برای رسیدن به اوج این ویژگی اخلاقی پله های ترقی را پیموده و خود را به نمونه های والای آن نزدیک نماید و جانشین خداوند مهربان در صفت مهربانی در این کره خاکی باشد. مهربانی یکی از نیازهای انسان، خانواده و جامعه است که برای رسیدن به سلامت روانی باید به آن توجه نمود.
قرآن کریم سفارش به مهربانی را از ویژگی های اصحاب میمنه(بهشتیان) برشمرده است. «ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَ تَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ [بلد/18] علاوه بر اين از زمره كسانى باشد كه گرويده و يكديگر را به شكيبايى و مهربانى سفارش كرده اند. آنها اصحاب اليمين هستند (و نامه اعمالشان را به دست راستشان ميدهند.»
آنچه از اخلاق نیک در جهان وجود دارد از سرچشمه رحمت الهی و تعالیم انبیاء نشأت گرفته است؛ نمونه بارز آن حضرت محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) است که نقش عظیمی در تکمیل مکارم اخلاقی در جهان ایفا نموده اند.
قرآن کریم در این باره می فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ[159/ آل عمران]پس به [بركت] رحمت الهى با آنان نرمخو [و پرمهر] شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پيرامون تو پراكنده مى شدند، پس از آنان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در كار[ها] با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتى بر خدا توكل كن زيرا خداوند توكلكنندگان را دوست مى دارد.»
با نگاهی به فرهنگ عرب زمان جاهلیت، و وضع زندگی آنها، به نقش موثر اسلام در ترویج فرهنگ مهربانی و تغییر اخلاق جاهلی پی می بریم. درگیری، خشونت و قتل از ویژگی های قبایل عرب قبل از ظهور اسلام است.
حضرت امام علی علیه السلام در نهج البلاغه اوضاع زندگی عرب جاهلی را به خوبی ترسیم نموده اند: «وَ أَنْتُمْ مَعْشَرَ الْعَرَبِ عَلَى شَرِّ دِینٍ وَ فِی شَرِّ دَارٍ مُنِیخُونَ بَیْنَ حِجَارَةٍ خُشْنٍ وَ حَیَّاتٍ صُمٍّ تَشْرَبُونَ الْکَدِرَ وَ تَأْکُلُونَ الْجَشْبَ وَ تَسْفِکُونَ دِمَاءَکُمْ وَ تَقْطَعُونَ أَرْحَامَکُمْ الْأَصْنَامُ فِیکُمْ مَنْصُوبَةٌ وَ الْآثَامُ بِکُمْ مَعْصُوبَةٌ؛ و شما- اى گروه عرب - بر بدترین آئین و در نابسامانترین شرایط مىزیستید: در میان سنگلاخ‌هاى ناهموار و مارهاى پر زهرى که از آوازها نَرَم‌اند، گویى کرند. آب آلوده و ناگوار مىنوشیدید و غذاى نامناسب و غیربهداشتى مىخوردید، و خون یکدیگر مىریختید و پیوند خویشاوندى را بریده بودید. بتپرستى میان شما رایج بود و گناهان (در میان شما) دایر (بود)...»[1]
او را هنگامى به رسالت فرستاد که در جهان رسولانى نبودند، زمانى دراز بود که مردم به خواب رفته بودند، فتنه ها سربرداشته و کارها نابسامان بود. آتش جنگ‌ها شعله مىکشید، روشنایى از جهان رخت بربسته و فریب و نادرستى آشکار گردیده بود. جهان به باغى می‌مانست که برگ درختانش به زردى گراییده بود و کس از آن امید ثمرهاى نداشت. آبش فروکش کرده بود. پرچم‌هاى هدایت کهنه و فرسوده گشته و رایات ضلالت پدیدار شده بود. دنیا در آن روزگاران بر مردمش چهره دژم کرده بود و بر خواستاران خود ترش‌روى گشته بود. میوههاش فتنه بود و طعامش مردار. در درون وحشت نهفته داشت و از برون شمشیر ستم آخته. اى بندگان خدا، عبرت بگیرید و به یاد آورید کارهاى گناه آلود پدرانتان و برادرانتان را که اکنون در گرو آنها هستند و به حساب آن گرفتارند.[2]
بنابراین پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) توانست با مهربانی که خداوند رحمان به ایشان عنایت نموده بود، فرهنگ جاهلی را تغییر دهد.
نمونه ای از ترویج فرهنگ مهربانی درکلمات امام معصوم(علیه السلام):
امام على(علیه السلام) فرمود: «گشاده رويى، سبب دوستى و محبّت است.»[3]
ودر روایت دیگر حضرت فرمودند: «عَلَیکَ بِالبَشاشَةِ فَإنَّها حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛ بر تو باد خوشرویى ، که خوشرویى، کمند دوستى است.»[4]
امام علی(علیه السلام) فرمودند:« ثَلاثٌ یُوجِبنَ المَحَبَّةَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛سه خصلت موجب دوستى است : خوشخویى ، مهربانى و فروتنى» .[5]
ترویج فساد و خشونت دو هدف مهم استکبار جهانی:
در عصر تکنولوژی که شیاطین با ابزار و امکانت پیشرفته به ترویج فساد و خشونت می پردازند و یکی از برنامه های آنها اشاعه خشونت بین ملتها جوانان و نسلها است و برای رسیدن به این هدف، از بستر فضای مجازی، ماهواره، فیلم و بازی ها استفاده می کند، بر خانواده ها لازم است که برای حفظ سلامت و آرامش روانی از دیدن این برنامه های مخرب خود داری و خانواده خود را از آسیب های آن حفظ کنند. و برای تقویت روحیه مهربانی به کلمات و سیره پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت پاک آن حضرت عنایت نموده و توجه داشته باشند که ترویج خشونت خلاف آیات نورانی قرآن کریم و خلاف آیین مبین اسلام و مغایر با رفتار پیامبر رحمت (صلی الله علیه وآله وسلم) است.
بر رسانه ها، اصحاب قلم و بیان نیز لازم است که با بصیرت این ترفند شیطان بزرگ را شناخته و به جامعه آگاهی دهند که از پخش و دیدن صحنه های خشونت خودداری نمایند. چرا که آثار مخرب و زیانبار روحی و روانی این صحنه ها سلامت جامعه راتهدید می کند. بنابراین رسانه ها و اصحاب قلم باید با بهره گیری از امکانات خدادادی، به این موضوع مهم عنایت نموده و با سعی و تلاش خداپسندانه، فرهنگ مهربانی را در جامعه، خانواده و جهان ترویج کنند. و ادامه دهنده راه معصومین(علیهم السلام)، پیامبران الهی، و خاتم انبیاء(صلی الله علیه وآله وسلم) در ترویج مهربانی باشند. به عنوان مثال در مطالب و پستهای خود بجای استفاده از عکس های خشن، عکس های زیبا و سالم بکار ببرند. چراکه گاهی یک عکس هم در رفتار و اخلاق مخاطب اثر گذار است.
بنابراین ترویج مهربانی موجب رضایت خداوند متعال بوده و بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی با برخورد خوب و همراه بامهربانی برطرف می شود.
-----------------------------
منبع:
[1]نهج‌البلاغه: خطبه‌های 26، 88، 94، 103،187...
[2]نهج‌البلاغه، خطبه88.
[3]غرر الحكم، ج4، ص126، ح5546
[4]غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۶۱۰۱
[5]غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۴۶۸۴