متأسفانه در عصر حاضر و با تهاجم فرهنگي آمريكا عرضه نوار و فيلم‌هاي مستهجن و مبتدل بسيار زياد شده است، و جوانان به جاي حركت در صراط مستقيم و رسيدن به كمال، رو به هرزگي پيش مي روند، حال مسئول رسيدگي به اين موضوع كيست؟
پاسخ:
پس از گذشت بيش از دو دهه كه همه دست اندركاران نظام جمهوري اسلامي تلاش فراواني در جهت رشد فضيلت هاي معنوي، حاكم گردانيدن ارزش ها و باورهاي ديني در نسل جديد و جلوگيري از تهاجم فرهنگي انجام داده‌اند، باز هم شاهد كم فروغ شدن برخي ارزشهاي ديني، رواج فساد و فحشاء و بي‌بند و باري درميان جوانان و نوجوانان و گرايش به استفاده از فيلم‌هاي مستهجن در جامعه هستيم، اين يك واقعيتي است كه نمي توان آن را انكار كرد و چه بسا اين گرايش در ميان برخي از جوانان روز به روز افزايش مي يابد.(1) البته ما نمي خواهيم قضاوت منفي داشته و اين موضوع را به كل جامعه تعميم دهيم و بگوييم گرايش مذهبي جامعه رو به كاهش است، بلكه منظورمان اين است كه رشد منفي گرايش مذهبي در بخشي از جامعه اتفاق افتاده و اگر اقدام اصولي نشود، كل جامعه را فراخواهد گرفت. حال سؤال اين است كه مسئول رسيدگي به اين مسأله كيست؟ همه افراد جامعه در قبال انحرافات اجتماعي و گرايش جوانان و نوجوانان به مفاسد اخلاقي، مسئول هستند. رسالت اصلي خانواده ها، آموزش و پرورش، صدا و سيما و ديگر نهادهاي فرهنگي، ايمن سازي افراد به ويژه جوانان و نوجوانان در برابر هجوم بيگانگان و افزايش قدرت آنان است نه فقط محدوديت آفريني و برخوردهاي فيزيكي. ايمن‌سازي نيز تنها با برنامه‌ريزي هم آهنگ و دراز مدت براي فرهنگ سازي ديني، گسترش شناخت و معارف الهي و تقويت باورهاي اصيل مذهبي در جامعه امكان پذير است، فرهنگ سازي ديني و احياي ارزشهاي مذهبي در شرايط كنوني جامعه اسلامي، به فعاليت نظام يافته و هم فكري و تلاش گروهي نياز دارد كه از نظر ابزار و محدودة كار نيز به مراتب گسترده و پيچيده است. لازمة فرهنگ سازي ديني و مقابله با انحرافات اخلاقي در حال حاضر اين است كه همه نهادهاي اجتماعي، كارگزاران فرهنگي، صدا و سيما، مطبوعات و.. به صورت هماهنگ و منسجم در نهادينه كردن ارزشهاي ديني تلاش ورزند. در اين ميان نقش و رسالت خانواده، روحانيت، آموزش و پرورش، صدا و سيما، و مطبوعات به مراتب از ديگر نهادها برجسته‌تر است.(2) تمامي نهاد ها بايددرجهت رشد و بالندگي اخلاق و ارزش هاي الاهي وانساني در ميان همه اقشار بخصوص نسل جوان تلاش كنند تا آنان در برابر فساد ها و تهاجم ها مصون بمانند و به رشد و تعالي برسند. عمده ترين روش ها براي تربيت اخلاقي جوانان و نوجوانان عبارتند از:1. ايجاد محيط تربيتي مساعد (زمينه سازي رشد، الگو سازي، سالم سازي محيط).2. تأمين صحيح نيازها (همانند كار، ورزش، ازدواج و...)3. تقويت احساس ارزشمندي و كرامت. نوجوانان و جواناني كه در خود احساس شخصيت و كرامت داشته باشند، خود را به هوس ها و پستي ها آلوده نمي كنند.4. دعوت به ارزش هاي اخلاقي(به صورت موعظه و...) 5. پرورش نيروي عقلاني به صورت اعطاي بينش صحيح و اصلاح نگرش، استدلال اخلاقي، مطالعه، مشورت و...6. پرورش ايمان و...(3) نوجوانان بايد به گونه‌اي تربيت شوند كه آگاهانه و با اختيار كامل، از آلودگي و گناه بپرهيزند. از برخوردهاي فيزيكي و محدوديت آفريني در استفاده از فيلم و ماهواره و... نيز تنها بايد به عنوان برنامه تكميلي و يكي از راه‌هاي ايمن‌سازي، بهره برد. به يقين اگر به برخوردهاي فيزيكي و محدوديت آفريني ها به عنوان حربه‌اي اصلي در اصلاح و تربيت جوانان و نوجوانان نگريسته شود، نتيجه بخش نخواهد بود. به كار بستن اين روش‌ها -به تنهايي- نه تنها جوانان را از فحشا و منكرات باز نمي‌دارد، بلكه بر حساسيت ها مي افزايد. همين مسأله سبب شده است گروهي، اصل محدوديت آفريني و برخوردهاي فيزيكي با ناهنجاري ها و رفتارهاي انحرافي در جامعه را زير سؤال ببرند. بايد دانست اگر در تدوين و اجراي برنامه‌هاي كلان فرهنگي كشور همة نهادهاي فرهنگي با يكديگر هماهنگ و همسو شوند و تلاش اصلي براي ايمن‌سازي و تقويت باورهاي ديني افراد جامعه به ويژه جوانان و نوجوانان باشد، به كار بستن برخوردهاي فيزيكي و برنامه هاي كوتاه مدت نيز در زمينة جمع آوري و جلوگيري از نوارها و فيلم هاي مستهجن نيز نتيجه بخش خواهد شد.(4) اينك جهت روشن‌تر شدن موضوع و عملي شدن اين طرح، چند نكته را يادآور مي شويم: الف. جمع آوري فيلم ها و نوارهاي مستهجن و برخوردهاي فيزيكي با افراد منحرف، لازم و ضروري است، ولي كافي نيست. رسالت اصلي خانواده ها و نهادهاي فرهنگي، فرهنگ‌سازي ديني و تربيت مذهبي جوانان و نوجوانان است. ب. مبارزه با ناهنجاري هاي اجتماعي و استفاده از فيلم ها و نوارهاي غيرمجاز به تدوين و تصويب قوانين متقن و استوار نيازمند است. تا اين خلأ قانوني برطرف نشود و فعاليت نيروهاي مبارز با انحرافات پشتوانه محكم قانوني نداشته باشد، توفيق به دست نخواهد آمد. بديهي است قوانين مبارزه با انحرافات بايد فراگير باشد و براي همة موارد كوچك و بزرگ خلاف كاري، مجازات لازم پيش بيني شود.(5) ج. پس از برطرف شدن خلأ قانوني و تصويب قوانين فراگير و جامع، سامان‌دهي ساختار نيرومند و قوي براي اجراي اين قوانين، ضروري است. د. يكي از آفت‌هاي بزرگ مبارزه با انحرافات و مظاهر هجمه فرهنگي، فصلي و دوره‌اي بودن مبارزه با اين پديده‌ها است. اگر قرار باشد هر چند يك بار به دليل شدت يافتن فساد و گناه در جامعه، هشداري بدهيم و در مواردي برخورد كنيم، سپس دست از فعاليت بكشيم و تماشاگر شكل‌گيري دوباره كانون هاي فساد و باندهاي منحرف باشيم، هيچ گاه نتيجة مطلوب به دست نخواهد آمد. بلكه اين كار بيش از پيش جوانان و نوجوانان را به سوي انحرافات و استفاده از فيلم‌ها و نوارهاي غربي مي كشاند. تجربه نشان داده است كه مترقي‌ترين قوانين و مقررات آن گاه كه مجري مناسب، متعهد و مقيد نداشته باشد، شكست مي‌خورد. بنابراين، مسئولان فرهنگي كشور در انتخاب مجريان قانون و نيروهاي مبارز با مفاسد اجتماعي بايد دقت بيشتر داشته باشند تا اين تلاش هاي فرهنگي براي افراد جامعه نتايج مطلوبي داشته باشد. مأموران اجرايي بايد از آموزش و آگاهي لازم براي تحقق فرهنگ ديني و پيشگيري از انحرافات اجتماعي برخوردار شوند. ماهيت آموزش ها و برنامه هاي توجيهي بايد به گونه‌اي باشدكه مجري قانون هيچ امري را بر اجراي درست قانون ترجيح ندهد. هـ . در كنار مبارزه قاطع و جدي با مفاسد اجتماعي مانند استفاده از فيلم ها و نوارهاي مستهجن و ضد اخلاقي، بايد براي رشد فرهنگ اسلامي در جامعه تلاش شود. در اين راه از روش هاي زير مي توان استفاده نمود: عمل به ارزش هاي اسلامي از جانب مسئولان نظام، برداشتن محدوديت‌هاي غيرضروري در زمينه هاي گوناگون تا آنجا كه به رواج ضد ارزش ها نيانجامد، تهيه فيلم‌ها يا موضوع هاي متناسب با تعليم و تربيت اسلامي و توجه به نيازهاي جوانان، تهيه نوارهاي ويديوئي مجاز كه بتواند نيازهاي جوانان را به صورت مطلوب ارضا كند. اگر چه در اين زمينه تلاش هايي صورت گرفته امّا به هيچ وجه كافي نيست، بايد تلاش هاي بيشتري انجام شود و مسئولان به اين نكته توجه داشته باشند كه محدوديت آفريني در استفاده از فيلم و نوارهاي غيرمجاز، بدون جايگزين كردن برنامه هاي مفيد و سازنده و مورد علاقه جوانان به نتيجه نخواهد رسيد. و مهم‌ترين ابزاري كه زمينه رشد اخلاقي و ارزشي جوان را فراهم مي سازد و از بروز ناهنجاري ها جلوگيري مي كند تلاش تك تك افراد جامعه به ويژه جوانان متهعد براي هدايت دوستان جوان و نوجوان خود است من و شما و همه ما بايد بكوشيم تا زمينه هدايت افراد فراهم شود.
پاورقی:
1. طالبان، محمد رضا، دينداري و بزهكاري در ميان جوانان دانش آموز، موسسه فرهنگي هنر و ارتباطات، چاپ اول، 1380، فصل‌هاي اول و دوم.
2. مراجعه شود به: جوانان از ديدگاه امام خميني، موسسه تنظيم و نشر آثار امام، 1377، فصل 5.
3. ديلمي، احمد و آذربايجاني، مسعود، اخلاق اسلامي، نشر معارف.
4. ويدئو، كاركردها و راه‌حلها، معاونت پرورشي اداره كل آموزش و پرورش خراسان، 1371، ص 29 ـ 31.
5. فتح آبادي، رضا، اشاعة فحشا و فرهنگ پوچ گرايي، نشر بليغ، 1371، ص 79.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات