روش های تربیتی خانواده برای شکل گیری ارتباط صحیح

13:50 - 1394/03/02

چکیده: خانواده یک واحد کوچک اجتماعی است که با پیمان ازدواج زن و‌‌‌‌ مرد آغاز می‌شود، و با تولد فرزندان توسعه و استحکام می یابد،برای رسیدن به یک جایگاه خوب اجتماعی،و یک ارتباط سالم و سازنده، نیاز به دانستن و عملی کردن یک سری روش‌هایی تربیتی هست‌که باید در بستر خانواده انجام بگیرد،یکی از این روشها،اصلاح روش‌های گفتاری با کودکان هست.

روش های تربیتی خانواده برای شکل گیری ارتباط صحیح

رهروان ولایت - قبل از شروع بحث،بهتر است‌که یک تعریف جامعی از خانوداده را بیان کنیم؛خانواده: نظامی نیمه بسته است که نقش ارتباطات داخلی را ایفا می کند و دارای اعضایی است که وضعیت‌ها و مقام‌های مختلفی را در خانواده و اجتماع احراز کرده و با توجه به محتوای نقش وضعیت‌ها،افکار، و ارتباطات خویشاوندی که مورد تایید جامعه‌ای است که خانواده جزء لاینفک آن است ایفای نقش می کند.[1]
به عبارت دیگر خانواده یک واحد کوچک اجتماعی است که با پیمان ازدواج زن و‌مرد آغاز می‌شود، و با تولد فرزندان توسعه و استحکام می یابد،جوامع بزرگ تر نیز از همین واحدهای کوچک تشکیل می شود.[2]
خانواده نخستین مسئول اصلاح افساد جامعه است از آن بابت که بنیان‌های فکری‌کودک در‌ خانواده گذارنده می‌شود، و‌ همچنین پایه های تربیتی و‌ رشد فرزندان در همین کانون خانواده شکل می گیرد.[3]
با این مقدماتی که مطرح شد،معلوم می شود که خانواده می‌تواند نقش مهمی در تمام مسائل اجتماعی خصوصا در بحث ارتباطات اجتماعی داشته باشد.
برای رسیدن به یک جایگاه خوب اجتماعی،و یک ارتباط سالم و سازنده، نیاز به دانستن و عملی کردن یک سری روش‌هایی تربیتی هست‌که باید در بستر خانواده انجام بگیرد،که به مواردی از آنها در اینجا اشاره می کنیم:
1.اصلاح روش های گفتاری با کودکان
 گفتگوی با کودکان یک ظرافت خاصی دارد و باید با هنرمندی و تبهری ویژه از سوی والدین انجام بگیرد.کودکان اغلب در ارتباطات خود ساده نیستند،پیام های آنان اغلب به صورت کدها یا علائم و رمزی است که باید شناسایی و پاسخ منطقی داده شود.[4]
قال رسول اکرم صلی الله علیه واله:[5]
خَيرُ الرِّجالِ مِن اُمَّتىَ الَّذينَ لا يَتَطاوَلُونَ عَلى أَهليهِم و َيَحِنُّونَ عَلَيهِم و َلا يَظلِمُونَهُم؛
«بهترين مردان امّت من كسانى هستند كه نسبت به خانواده خود خشن نباشند و اهانت نكنند و دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نكنند.»
به کارگیری کلمات تحقیرآمیز،تخریب ساز،توهین‌آمیز،، با حالت تمسخردردی را دوا نمی کند،پس بهتر است: ارتباط و شیوه صحبت بر پایه احترام و مهارت استوار باشد.[ 6]
همچنین در مواردی که سعی بر این است که مسائل تفهیمی را به کودکان منتقل کنیم،باید قبل از کلمات آمرانه و نصحیت آمیز بیان شود البته با یک حالتی که متوجه شود ما احساسات او را درک کردیم  به طوری که به یک تخلیه هیجانی مثبت منتقل شود،برای مثال وقتی بچه شما با عصبانیت وارد خانه شود و علتش به خاطر بارانی که باعث کنسل شدن برنامه اردویی مدرسه بوده،نوع گفتار شما در روحیه او خیلی مهم است،مثلا: گفتار این چنینی:« گریه کردن به خاطر باران فایده ای ندارد»،«روزهای دیگری هم است که خوش بگذرانی» و...در مقابل رفتار کودک صحیح نیست،پس بهترین روش در این است که اجازه بدهیم احساساتش را به راحتی بیان کند،مختصری او را هم دلی کنیم وبه احساسش پاسخ بدهیم به طوری که برای او یقین حاصل شود که ما او را درک کردیم،بعد از این می توانیم بگوییم عزیزم نارحت نشو.
2.استفاده از روش تحسین و تمجید[7]
روش گفتاری تحسین و تمجید در قبال رفتار کودکان با یک ضوابط خاصی می تواند در شکل گیری کارایی مفید و ارتباط سالم فرزندان نقش مهمی را ایفا کند،باید متوجه باشیم که تحسین و تمجید فقط برای کوشش و موفقیت های او انجام بگیرد.
تحسین دارای دو جنبه است:سخنان ما و برداشت کودک،سخنان ما باید گویای این مطلب باشد که ما کار و کوشش،موفقیت،کمک،ملاحضه یا خلاقیت کودک را تحسین می کنیم و ارج می نهیم.جملات ما باید طوری طراحی شوند که بچه نا چارا نتیجه ای واقعی از شخصیت خود بگیرد.در حقیقت باید تحسین را طوری مطرح کنیم که این کودک ما بفهمد که تحسین در قبال کدام عمل او انجام گرفته،برای مثال:تحسین مفید:بخاطر شستن ماشین از تو ممنونم.مثل نوشده.برداشت احتمالی:من کار خوبی را ارائه دادم.قدر و ارزش کار من را می دانند.تحسن غیر مفید:تو یک فرشته ای.
در روابط اجتماعی و روابط بین خانواده یک از موضوعات مهم و اساسی که می تواند در بهبود روابط و محکم شدن آن نقش بسزایی داشته باشد همین تحسین و تمجید به موقع و بجا و مناسب است که باید درفضای خانواده مورد دقت والدین قرار بگیرد.
3.انتقاد صحیح [8]
انتقاد و نقد بسیاری از مسائل در زندگی روز مره قابل مشاهده و یک عادت عادی زندگی محسوب می شود،اگر در صورتی که روش فرهنگ سازی انتقاد در محیط خانواده به صورت درست اتفاق نیافتد،در محیط بیرون موجب تنش شده و به روابط سالم آسیب جدی وارد خواهد کرد.
در محیط خانواده باید این موضوع روشن شود که ما در بعضی از شرایط دچار اشتباه و خطا می شویم و همین کار ما مورد اعتراض دیگران واقع می شود.طبیعی است که باید یاد بدهیم که در انجام کارها طوری دقت و توجه داشته باشیم که از خطا و اشتباه در امان باشیم وضمنا در صورت انتقاد بجا آن را بپذیریم و در صدد جبران آن باشیم.
نپذیرفتن انتقاد و مرتکب شدن به کارهای خطا و منافی با حق و حقوق دیگران باعث مکدر شدن روابط ما خصوصا در محیط اجتماعی خواهد شد.
4.مسئولیت پذیری
منظور از مسئولیت پذیری آن است که فرد علاوه بر در نظر گرفتن خواست ها و احساسات خویش،به خواست ها و احساسات دیگران نیز توجه کند[9] به طوری که از اذیت و آزار و خسارت دیگران در رفتار و برخورد در امان بوده و یک زندگی آرام و بدون تنش را به وجود آورد.
مسئولیت پذیری افراد از جمله پایه های قوام زندگی و ادامه روابط صحیح و سالم افراد در محیط خانواده و اجتماع است.
از نظر دین مقدس اسلام،هر فرد در هر موقعیت مسئولیت هایی دارد که اگر در انجام آنها کوتاهی کند مؤاخذه خواهد شد.[10]
این صفت بارز رفتاری و اخلاقی را نمی توان برای فرزندان تحمیل کرد.مسئولیت پذیری باید از درون رشد کند و با ارزش های کسب شده از خانواده و اجتماع تغذیه و هدایت شود.ارزش های مثبت اعتقادی و فرهنگی پایه و اساس شکل گیری این حس و باور در بحث مسئولیت پذیری می باشد.

پی نوشت:
1.تئوری رشد خانواده،تالیف وترجمه دکتر سوسن سیف،ص46
2.عوامل استحکام خانواده،مجید رشید پور،ص10
3.آموزش خانواده،دکتر بخیاری، ابوالفضل،ص28
4.رابطه والدین و فرزند،دکتر حییم گنات،ترجمه مشکی،ص9
5.مكارم الأخلاق ص 216
6.رابطه والدین و فرزند،دکتر حییم گنات،ترجمه مشکی،ص14
7.همون،ص31
8.همو،ص38
9.خشت اول مسئولیت،ابوالفضل ابراهیمی،ص9
10.همون.ص11
منابع:
1.آموزش خانواده،دکتر بختیاری و کبری مصدقی نیک،انتشارات آوای نور،1392
2.رابطه والدین و فرزند،دکتر حییم جی گیونت،مترجم: علی مشکی،موسسه انتشارات آبتین،1373
3.تئوری رشد خانواده،تالیف و ترجمه:دکتر سوسن سیف،انتشارات دانشگاه الزهراء،1368
4.عوامل استحکام خانواده،مجید رشید پور،انتشارات انجمن اولیاء و مربیان،1388
5.خشت اول مسئولیت،ابوالفضل ابراهیمی،انتشارات موسسه امام خمینی (ره)،1390

 

کلمات کلیدی: 

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
3 + 3 =
*****