- صفات مشترك همسر خوب (زن و شوهر)
1. ایمان و دینداری: امام باقر ـ علیه السّلام ـ می فرمایند: «شخصی به محضر رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ شرفیاب گردیده و در مورد ازدواج خود با آن سرور مشورت كرده حضرت فرمود: با شخصی كه اهل دیانت و تقوا باشد ازدواج كنید.»[2]
2. اخلاق نیك: حسین بن بشار باسطی می گوید: به امام رضا ـ علیه السّلام ـ نامه ای نوشتم كه: یكی از خویشان از دخترم خواستگاری كرده ولی بد اخلاق است اكنون چه كنم؟ حضرت فرمود:اگر بد اخلاق است دختر به او نده.[3]
3. اصالت و شرافت خانوادگی: منظور از شرافت خانوادگی، شهرت، ثروت و موقعیت اجتماعی نیست زیرا بعضی از خانواده ها ذاتاً شریف، بزرگوار،آبرومند و متدین هستند گرچه فقیر باشند و بعضی خانواده ها پست، فرومایه، بی آبرو و بی دین هستند گرچه ثروتمند و دارای مقام باشند. پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرمایند: «دردامن و خانواده شایسته، ازدواج كنید زیرا عِرق (نطفه و ژن ها) تأثیر می گذارد.»[4]
4. عقل و هوش: اداره و تداوم زندگی و پیمودن راه راست و حل مشكلات زندگی كار ساده ای نیست: زن و شوهر برای تحقق آنها و همچنین تربیت فرزندانی شایسته، باید به نیروی عقل و فهم مجهز باشند. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «با انسان احمق و نفهم ازدواج نكنید زیرا معاشرت با او بلائی عظیم است و فرزندانش نیز ضایع خواهند شد.»[5]
5. كفو همدیگر بودن: كفو هم دیگر بودن یعنی تناسب، همتایی، هماهنگی و هم شأنی در زمینه های مختلف مالی، مذهبی، اخلاقی، خانوادگی، دانش و سواد، قیافه و سنخیت جسمی و روحی.
نكته مهم: همتایی صددرصد امكان ندارد. باید كوشش شود هرچه ممكن است این فاصله طبیعی بین افراد كمتر باشد.
6. علم و دانش: علم و دانش برای انسان یك كمال واقعی است و در سعادت انسان، تأثیر بسیاری دارد. با فرد باسواد و چیز فهم بهتر می توان تفاهم كرد و زندگی با او لذت بخش تر است.
7. سلامت جسم و روح از آلودگی اعتیاد و بیماری: بعضی از بیماریها، نقصها و معلولیتهای جسمی و روحی،عمیق و غیرقابل درمان هستند كه در طول عمر همراه انسان است و مانع از انجام وظایف همسری شده و به زندگی لطمه می زنند لذا باید از ازدواج با آنها خودداری كرد اسلام نیز از ازدواج با بیمارانی كه دارای امراض جزام، جنون، وبرص باشند نهی فرموده است. و همچنین اسلام از ازدواج با افرادی كه گرفتار آلودگیهای روحی و اخلاقی، فاسق و شرابخوار هستند نهی فرموده است.
8. زیبایی: رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: «در انتخاب همسر، همانگونه كه درباره زیبایی صورت همسر تحقیق می كنید، درباره موی او نیز سؤال و تحقیق كنید؛ زیرا مو، یكی از زیبایی هاست (و در زیبایی انسان نقش دارد).[6]
9. عفت و نجابت: زندگی زناشویی بر پایه انحصار و اعتماد برپا می شود زن و شوهر قصد دارند تمام وجود یكدیگر را تصاحب نمایند و دیگری در این كانون انحصاری راه نداشته باشد.
10. تأمین نیاز جنسی: آمادگی روحی و جسمی در موضوع مباشرت و آمیزش جنسی بسیار حساس و مورد سفارش پیشوایان دینی می باشد از این جهت بر هر زن و مردی لازم است حقوق همدیگر و نیازهای جنسی خود را كاملاً مراعات نموده و یكدگیر را كاملاً اشباع نمایند.
- اوصاف زنان شایسته
1. اگر شوهر در زندگی یادآور خدا شد او را همراهی و اگر خدا را فراموش كرد، یادآور او شود و به او تذكر دهد.
2. در حفظ دین و تقوا و انجام وظایف الهی و اجتماعی، شوهرش را یاری كند.
3.كم خرج باشد و مهرش سنگین نباشد.
4. ودود و خوش زبان و مهربان باشد و مانند مادری مهربان از او پرستاری و محافظت كند.
5. ولود باشد؛ نازا و عقیم نباشد.
6. خانه را محل استراحت شوهر قرار دهد و هنگام بروز مشكلات و ناراحتیها دلداریش دهد.
7. از زحمات شوهر و چیزهایی كه به منزل می آورد تشكر و قدردانی نماید.
8. هیچگاه از شوهر چیزی را مطالبه نكند كه قدرت تهیه آن را ندارد.
9. هنگام خروج شوهر از منزل، خودش و اموال شوهرش را حفظ كند و هنگام ورود او، با خوشحالی به استقبال او برود.
10. در منزل و برای شوهرش آرایش كند و بهترین لباسها را بپوشد و برایش دلبری كند.
11. هنگام خروج از منزل سنگین و با وقار و بدون آرایش خارج شود و با مردان بیگانه گرم نگیرد و شوخی نكند.
12. در حضور شوهر از مردهای دیگر تعریف و تمجید نكند.
13. اگر مرتكب اشتباهی شد فوراً از شوهر عذر خواهی كند.
14. اسباب خوشنودی شوهر را فراهم كند و موجب خشم و عصبانیت شوهر نشود و اگر عصبانی شد رضایت او را جلب كند.
15. اگر شوهر فرمان داد، اطاعت كند و اگر قسم خورد، باور كند و تكلیف خود را انجام دهد.
16، اهل قناعت باشد تا در زندگی شوهر خود را به زحمت نیندازد.
17. چنانچه از شوهر كار ناروایی سرزد، عفو و اغماض نماید.
18. خانه را لطیف، پاكیزه و زیبا و مرتب نگه دارد و در زندگی اقتصاد و میانه روی را رعایت كند و از اسراف و تبذیر و ولخرجی اجتناب كند. و در غذا پختن خوش سلیقه و كاردان باشد. به سلیقه شوهرش توجه كند.
19. در تغذیه، بهداشت و سلامت جسم و روح بچه ها كوشا باشد و در معالجه، درمان و پرستاری از آنها جدیت نماید.
20. امانتدار، راز نگه دار و راستگو باشد[7].
- اوصاف مردان شایسته
1. دیندار باشد.
2. خوش اخلاق باشد.
3. عاقل، با تدبیر، زرنگ و فعال است و خوب زن داری و بچه داری می كند.
4. برای تأمین رفاه و آرایش خانواده اش كوشش می كند و دارای صفات عالی بخشش و سخاوت است.
5. نظیف، پاكیزه و خوش لباس است.
6. در زندگی میانه رو مقتصد است و پولهایش را بیهوده خرج نمی كند.
7. به همسرش احترام می گذارد و از زحمات او قدردانی می كند.
8. همسرش را بسیار دوست دارد و به او اظهار دوستی و محبت می كند.
9. لغزشهای همسرش را می بخشد.
10. به زنان بیگانه نگاه نمی كند و از آنها تعریف و تمجید نمی كند.
11. در كارهای منزل به همسرش كمك می كند.
12. عصبانی نمی شود و اگر شد خشم خود را فرو می برد و به همسرش آزار نمی رساند و ناسزا نمی گوید[8].
[1] . جواهر الكلام، محمد حسین نجفی، ج 29، ص39، دارالاحیاء التراث العربی بیروت، چاپ هفتم.
[2] . فروع كافی، شیخ كلینی، تصحیح علی اكبر غفاری، ج5، ص332، انتشارات اسلامیه تهران، 1391 قمری.
[3] . وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، تصحیح ربانی شیرازی، ج14، ص54، انتشارات اسلامیه تهران، محرم 1384.
[4] . جوانان و انتخاب همسر، علی اكبر مظاهری، ص115، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ سوم.
[5] . وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، تصحیح ربانی شیرازی، ج14، ص56، انتشارات اسلامیه تهران، محرم 1384.
[6] . بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، ج103، ص237، انتشارات اسلامیه تهران.
[7] . ر.ك آئین همسر داری، آیت الله امینی انتشارات اسلامی.
[8] . ر.ك: آئین همسرداری، آیت الله امینی، انتشارات اسلامی.
عباس آیینه چی- مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه