چکیده: از روزه های مستحب، روزه داوود است و اگر کسی نذر کند يک ماه روزه داوود بگيرد، بايد يک روز درميان روزه بگيرد.
اسلام، تن پروری و شکمبارگی به معنای نفس پروری و شهوت پرستی را توبیخ کرده است و برای خلاصی انسان از نفس و لذائذ مادی برنامه‌ای به نام روزه قرار داده است تا انسان در یک ماه بندگی خدا و گرسنگی و تشنگی یاد بگیرد که باید فراتر از نفس را ببیند و خود را لایق ملکوت کند.
روزه در لغت به معنای کف النفس است یعنی خودداری کردن از چیزی و ترک آن، و در اسلام به معنای عملی است که انسان برای انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که نهی شده در این زمان خودداری نماید.
روزه از آن واجباتی است که در تمام ادیان الهی به عنوان یک رکن اصلی به شمار آمده است. علاوه بر اديان الهي مثل اسلام ، مسيحيت و يهوديت در طوايف دیگر که جزء اديان الهي نيستند مانند بت‌پرستان هند نيز اين امر وجود دارد؛ هرچند در جزئیات و کیفیت گرفتن روزه تفاوت‌هایی وجود دارد.
قرآن كريم در این خصوص مي‌فرمايد:«يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَّلَكُمْ تَتَّقٌون؛ اي کسانی كه ايمان آورده ايد، روزه بر شما نوشته شد، همان‌گونه كه بر كساني كه قبل از شما بودند، نوشته شده، تا پرهيزگار شويد».[1]
علامه طباطبایی در تفسیر گرانقدر خود می‌فرمایند: از عبارت كما كتب علي الذين من قبلكم بر مي آيد كه بر اديان آسماني گذشته نيز روزه واجب بوده است، هرچند در تورات و انجيلي كه امروز در دست يهودي ها و مسيحي ها است، چيزي كه دلالت بر وجوب روزه نمايد نيست و فقط روزه را بزرگ شمرده و ستوده اند، ولي در عين حال در سال چند روزي را به شيوه هاي مختلف روزه مي گيرند.[2]
در ادیان ابتدائی که بعضی از آنها تنها به لحاظ اسمی دین بوده‌اند براساس شواهد پرهیز از خوردن یا به تعبیر دیگر روزه وجود داشته است. در ادیان الهی نیز براساس مدارکی که از کتب عهدین وجود دارد روزه وجود داشته است.
در کتاب هاى عهد عتیق، از روزه داشتن انفرادى افرادى هم چون داود، عزرا، الياس، دانيال و ديگرانسخن گفته شده است.
حضرت موسي عليه‌السلام نیز پيش از دريافت الواح عهد از يهود، چهل شبانه‌روز در کوه سينا روزه گرفت و از خوردن و آشاميدن پرهيز کرد. همچنین درتورات آمده است كه خداوند به يعقوب نبي عليه‌السلام فرمود :« فجعلك صائماً وَ متواضعاً »؛ خداوند ترا خاضع و روزه‌گير ساخت. این شواهد بيانگر آن است که روزه درميان يهوديان وجود داشته است.[3]
در انجیل نیز به روزه گرفتن چهل روزه حضرت عیسی اشاره شده است.[4]
وقتی روایات بررسی می‌شود می‌بینیم یکی از پیامبرانی که بیشتر ایام را روزه بوده‌اند حضرت داوود می‌باشد. این پیامبر بزرگ باوجود اینکه سلطنتی بسیار بزرگ داشته است و تمام نعمت‌های مادی در اختیار او قرار داشته است به طریقه خاصی روزه می‌گرفتند که تنها از عابدان و زاهدان ویژه ساخته بود.
مردی از ابن عباس دربارۀ روزه داری پرسید: ابن عباس گفت: اگر بخواهی روزۀ حضرت داود علیه السلام را بدانی، به راستی او از عابدترین [مردم زمان] بود و زبور را با هفتاد صوت (زیبا) قرائت می کرد، و هرگاه بر نفس و حال خویش می گریست، جنبده ای در صحرا و دریا باقی نمی ماند، مگر صوت و صدای گریه اش را می شنیدند و بر نفس خویش می گریستند، و برای او در آخر هر روزی سجده ای بود، و همیشه روزی را روزه می گرفت و روز دیگر را افطار می کرد.[5]
روزه حضرت داوود یک روز در میان بوده است؛ بدين گونه که يک روز، روزه می‌گرفتند و روز ديگر افطار میکردند. از روزه های مستحب، روزه داوود است و اگر کسی نذر کند يک ماه روزه داوود بگيرد، بايد يک روز درميان روزه بگيرد و چنانچه از روی عمد پی درپی روزه بگيرد يا افطار کند، بايد روزه يک ماه را از سر بگيرد، مگر آنکه پياپی بودن افطار از روی اضطرار باشد که در اين صورت نيازی به از سر گرفتن نيست؛ بلکه روزه گرفته شده ادامه میيابد.[6]
پی‌نوشت‌ها:
[1] بقره 183.
[2] تفسير الميزان، ج 3، ص8.
[3] خروج ۳۴:۲۹
[4] انجیل متی، باب چهارم.
[5] انجیل متی، باب چهارم.
[6] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۸۳-۱۸۴.