فضائل امیرالمومنین در روز فتح مکه

13:15 - 1394/04/15

بعدها از امیرالمومنین(علیه‌السلام) پرسيده شد: هنگامى‌كه بر شانه پيامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) بالا رفتى خود را چگونه ديدى؟ فرمود: چنان ديدم كه اگر می‌خواستم ستاره ثريا را در دست بگيرم می‌توانستم.

فضائل علی

یکی از حوادث تاریخ صدر اسلام، جریان «فتح مکه» در سال هشتم هجرت است که ریشه­ در صلح حدیبیه دارد. بر اساس قرارداد صلح حدیبیه، بت‌پرستان قریش و مسلمانان پیرو پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) حق شبیخون زدن به کاروان‌ها و قبایل یک‌دیگر را نداشتند؛ پس از گذشت هفده یا هیجده ماه از صلح حدیبیه دو قبیله بنی‌بکر و بنی‌خزاعه نبرد کردند. گروهی از بنی‌خزاعه که هم‌پیمان با مسلمانان بودند به نزد پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) رفتند و شبیخون قبیله بنی‌بکر را با پشتیبانی سران قریش دانستند.

ابوسفیان مکه را ترک کرد و به مدینه رفت؛ تا پیمان صلح حدیبیه را دوباره برقرار کند؛ اما پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) به وی توجهی نکرد و حتی دخترش رمله همسر پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) نیز او را از خود راند. پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله)، ارتشی ده‌هزار نفره از مسلمانان ترتیب داد و سرانجام به سوی مکه حرکت کرد؛ مسلمانان در جایی نزدیک مکه فرود آمدند و مکه بدون خون‌ریزی فتح گردید. [۱]
فتح مکه برای مسلمين يک موفقيت بسيار عظيم بود چون اهميت آن تنها از جنبه نظامی نبود، بلکه از جنبه معنوی آن بيشتر بود؛ زیرا مکه ام‌القرای جهان عرب و مرکز عربستان بود.

على(علیه‌السلام) پرچمدار سپاه اسلام در زمان ورود به مكه:

سپاه اسلام به نزديكى مكه رسيدند. در حالى كه ‏«سعد بن عباده‏» رئيس خزرجيان پرچم سپاه اسلام را در دست داشت، همين كه در برابر ابوسفيان قرار گرفت، خطاب به او گفت: «اليوم يوم الملحمة اليوم تستحل الحرمة اليوم اذل الله قريشا: امروز، روز نبرد است، امروز جان و مال شما حلال شمرده مى‌‏شود، امروز روز ذلت قريش است».
ابوسفيان تا چشمش به پيامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) افتاد، عرضه داشت: «پدر و مادرم به فدايت، آيا دستور داده‌‏اى قومت را قتل عام كنند كه سعد چنين شعار مى‌‏دهد؟! در حالى كه تو مهربان‌ترين افراد به مردم هستى. پيامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) از شنيدن اين سخن سخت ناراحت ‏شد، و براى آن كه ياس و نااميدى در ميان مردم مكه راه نيابد و وعده‌‏هاى بخشش او حمل بر توطئه و خدعه نگردد، بلافاصله فرمود: «اليوم يوم المرحمة اليوم اعز الله قريشا اليوم يعظم الله فيه الكعبة: امروز روز رحمت است، امروز روز عزت قريش است، امروز روزى است كه خداوند به كعبه ظمت ‏بخشيد».
سپس سعد را از مقام خود عزل كرد و امیرالمومنین(علیه‌السلام) را به جاى او منصوب نمود، و به او دستور داد فورا به سوى سعد بشتابد و پرچم اسلام را از او بگيرد. و بدين ترتيب ارتش نيرومند اسلام با ده هزار نيروى مسلح با پرچم‌دارى امیرالمومنین(عليه السلام) و با شعار رحمت، وارد مكه معظمه شدند.[2]

علی(علیه‌السلام) و شانه پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله):

پيامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) در حالى كه مهار شترش در دست محمد بن مسلمه بود و جان‌بازان اسلام دورش حلقه زده بودند به كنار خانه خدا رسيد طواف كرد و سپس با چوب دستى كه در دست داشت استلام حجر نمود و پس از استلام حجر، مشغول به پايين آوردن بت‌هايى كه بر ديوار كعبه آويخته بودند گرديد تا آن‌ها را بشكند و چون برخی در دست‌رس نبودند از امیرالمومنین(علیه‌السلام) خواست تا پا بر شانه او بگذارد و آن‌ها را به زير افكند.
بعدها از امیرالمومنین(علیه‌السلام) پرسيده شد: هنگامى‌كه بر شانه پيامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) بالا رفتى خود را چگونه ديدى؟ فرمود: چنان ديدم كه اگر می‌خواستم ستاره ثريا را در دست بگيرم می‌توانستم.

سپس پیامبر اکرم(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) «عثمان بن طلحه» كه كليد دار كعبه بود را خواست تا در خانه را بگشايد سپس وارد خانه كعبه شد و بت‌هايى را كه مشركين ساخته و در كعبه آويخته بودند با چوب دستى خود بر زمين ريخت.[3]

در نتیجه: پرچم‌داری حضرت على(عليه‌السلام) در فتح مکه و  بت‌‏شكنى او از فضايل بسيار مهم و غير قابل انكار ایشان است. این‌که او بر دوش پیامبر(صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله) رفت و بت‌ها را شکست، فضیلت دیگری برای ایشان است که هیچ فردی به جز او در اسلام به این فضیلت دست نیافته است.

 

.................................................................

برای مطالعه به کتب زیر مراجعه کنید:
1. امام علی(ع)/ احمد رحمانی همدانی.
2. سیمای امام علی (ع) در قرآن/ عبیدالله حسکانی.

پی‌نوشت
[1]. مغازی واقدی ج ۲ ص ۷۹۲؛ سيره ابن هشام، ج 4، ص47.
[2]. سيره ابن هشام، ج 4، ص49؛ تاريخ طبرى، ج 2، ص334؛ كامل ابن اثير، ج 1، ص614.
[3]. تاريخ طبرى، ج 2، ص327؛ سيره ابن هشام، ج 4، ص53 ؛ بحار الانوار، ج 21، ص132.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
4 + 1 =
*****