حديثي در مورد تنبلي از امام محمد باقر ـ عليه السّلام ـ بفرماييد؟

07:37 - 1394/03/26

چکیده: الف) الفشل منقصةٌ: كاهلي عامل نقص است، يعني سُستي سبب نقص مرتبه و پستي شخصيت انسان مي گردد. ب) آفةُ النُّجْحِ الكَسَلُ: آفت پيروزي و كاميابي، كاهلي است. يعني رسيدن به مطالب و حاجات و مقامات بلند علمي و معنوي و همچنين دستيابي به اهداف عاليه، با دوري از تنبلي امكان پذير است.ج) بالعمل يحصل الثواب لا بالكسل: به وسيله عمل، ثواب و پاداش هاي نيكو به دست مي آيد نه با كسالت و كاهلي....

تنبلي يكي از آثار غفلت است كه به شدّت در شرع مقدس اسلام از آن نهي شده است و عامل بسياري از عقب افتادگي ها و محروميّت هاست، در اين رابطه امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:

الف) الفشل منقصةٌ: كاهلي عامل نقص است، يعني سُستي سبب نقص مرتبه و پستي شخصيت انسان مي گردد.(1)
ب) آفةُ النُّجْحِ الكَسَلُ: آفت پيروزي و كاميابي، كاهلي است.(2) يعني رسيدن به مطالب و حاجات و مقامات بلند علمي و معنوي و همچنين دستيابي به اهداف عاليه، با دوري از تنبلي امكان پذير است.
ج) بالعمل يحصل الثواب لا بالكسل: به وسيله عمل، ثواب و پاداش هاي نيكو به دست مي آيد نه با كسالت و كاهلي.(3)
در همين راستا بسيار مناسب و روشنگر است، روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ كه در منابع روائي ما موجود است بيان شود. امام باقر (ع) مي فرمايد: «ايّاك و الكسل و الضَجر فانَّهُما مفتاحُ كلِّ شرٍ، من كسل لمْ يؤَدِّ حقاً و من ضجرَ لم يصبر علي حقٍّ»
از تنبلي و كم حوصلگي بپرهيز، كه اين دو كليد هر شرّي است. كسي كه تنبلي كند، هيچ حقي را نمي پردازد و اداء نمي كند و آدم كم حوصله، در راه حق ثابت و استوار نمي ماند.(4)
در پايان به يكي از روش هاي مهار تنبلي و دوري از تضييع وقت و عمر گرانمايه كه تقسيم اوقات شبانه روز و استقامت داشتن در اجراي اين برنامه است اشاره مي شود. عالم زاهد و مربي نمونه و پارسا جناب شهيد ثاني در كتاب منية المريد في آداب المفيد و المستفيد كه ترجمه آن هم در دسترس مي باشد. مي فرمايد:
ـ شاگرد (طالب علم، دانشجو، كسي كه دنبال يادگيري حرفه و فن است) بايد اوقات و فرصت هاي شبانه روز خود را طبق برنامة خود تقسيم بندي و طرح ريزي نمايد، زيرا اين كار يعني داشتن برنامة روزانة و تقسيم اوقات، موجب بركت و ازدياد عمر علمي و فرصت هاي تحصيلي دانشجو مي گردد. شاگرد بايد باقيماندة عمر خويش را غنيمت بشمارد، زيرا بازماندة عمر انسان آن چنان گرانبهاست كه نمي توان آن را ارزيابي كرد و قيمت و بهائي براي آن تعيين كرد. بهترين اوقات و فرصت ها براي حفظ كردن، سحرها و ساعات پس از نيمه شب و عالي ترين فرصت بحث و گفتگوهاي علمي، ساعات بامدادان و مطلوب ترين موقع براي كتابت و نگارش، اوقات نيمروز و سودمندترين لحظه ها براي بررسي و مطالعه و مذاكره شبانگاهان و بازماندة ساعات روز است.(5)

پاورقی:

1. آمدي، عبدالواحد، شرح غرر، با شرح جمال الدين محمد خوانساري، تهران، موسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج1، ص49، شماره171.
2. همان، ‌ج3، ص112.
3. همان، ج3، ص228.
4. الحراني، محمد حسن، تحف العقول، ترجمة آيت الله شيخ محمد باقر كمره اي، انتشارات كتابچي، ص305، حكمت 31.
5. حجتي، سيد محمد باقر، آداب تعليم و تعلّم در اسلام، ترجمه منية المريد آداب المفيد و المستفيد، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، ص644ـ645.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات

کلمات کلیدی: 

با عضویت در خبرنامه مطالب ویژه، روزانه به ایمیل شما ارسال خواهد شد.