نگاهی به زندگانی امام مجتبی(ع)

پدران و مادران هر فرد مانند زمینی هستند که ریشه‌های انسان در آن‌ها محکم می‌شود و در آن‌ها نفوذ می‌کند و همچنین از ویژگی‌های آنان بهره ‌می‌برد. امام صادق (علیه‌السلام) با استناد به آیه‌‌ی: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّه‏» (الاعراف/58) (سرزمین پاک به اذن خدا گیاهش را می‌رویاند) می‌فرمایند: «با زنان احمق ازدواج نکنید» [1]

اهل بیت (علیه‌السلام) از شجره‌ی طیبه‌ی نبوت هستند که تمام ویژگی‌های انبیاء را در خود دارند. در زیارت جامعه‌ی کبیره نیز تعبیر «سلالة النّبیین» [2] را برای این بزرگواران به کار برده‌اند.

امام حسن (علیه‌السلام) از پاک‌ترین نسل انسان‌هاست.

در شب معراج رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به همراه جبرائیل از کنار دو درخت گذشتند. بوی خوش آن دو درخت حضرت را به شگفتی واداشت. از جبرائیل سوال کردند که این دو درخت چه نام دارند؟ جبرائیل در پاسخ گفت: یکی «حسن» و دیگری «حسین» نام دارد. حضرت از آن میوه تناول کردند و عصاره‌ی آن دو میوه از طریق خدیجه کبری (سلام‌الله‌علیها) به دختر بزرگوارشان حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) منتقل شد و آنگاه به صورت دو فرزند بزرگوارشان «حسن» و «حسین» پدیدار گردید. کما ‌این‌که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «كُلَّمَا اشْتَاقَ إِلَى الشَّجَرَتَيْنِ يَشَمُّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْن‏» [3] (هر زمان که مشتاق بوی آن دو درخت می شوم، حسن و حسین را می بویم).

اندکی بعد از جنگ بدر، پیوند فرخنده و مبارک دو دریای کرامت یعنی امیرالمومنین (علیه‌السلام) و فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) رخ می‌دهد. اولین مروارید این دریا پسریست زیبا که سبط اکبر نبی مکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌باشند. با ورود قدوم این مولود فرخنده، نوزاد را در پارچه‌ای از حریر بهشتی می‌پیچند و نزد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌برند. حضرت بواسطه‌ی این نعمت بزرگ، لب به تسبیح و تهلیل خدای متعال می‌گشایند.

اذان و اقامه را در گوش کودک می‌گویند؛ آنگاه از علی (علیه‌السلام) می‌خواهند که نامی بر این کودک بگذارد. امیرالمومنین از سبقت گرفتن بر رسول خدا در این نامگذاری امتناع می‌کنند. سپس جبرائیل با پارچه‌ای از حریر بهشتی که نام «حسن» بر آن نقش بسته، به محضر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌رسند و این نام زیبا را از جانب خدای متعال برای این طفل بزرگوار انتخاب می‌کنند. این نام تا آن زمان در میان اعراب پیشینه نداشته و برای اولین بار از جانب خدای متعال برای این کودک برگزیده می‌شود. رسول خدا پس از نامگذاری موهای کودک را می‌تراشند و بیش از وزن آن نقره صدقه می‌دهند و نیز دو گوسفند برای این کودک عقیقه می‌کنند. [4]

القاب و کنیه
امام حسن (علیه‌السلام) یک کنیه بیشتر نداشتند. کنیه‌ی ایشان «ابامحمد» بود. اما القاب امام (علیه‌السلام) فراوان بودند: «سید، تقی،زکی، مجتبی، طیب، وزیر، قائم، سبط اکبر، ریحانة الرسول، قرة عین الرسول و...» [5]

اندام و چهره
اندام ایشان را متناسب، با قد میانه، استخوان‌های سترگ خوانده‌اند و در خصوصیات ظاهری ایشان آمده است که رخساری سفید و اندکی مایل به سرخی، چشمان مشکی، گونه های متناسب، دارای محاسن و گیسوان انبوه و پرپشت و پیشانی وسیع و چهره‌ی نورانی و درخشان بودند و به طور کلی چهره و خلقیات ایشان بسیار شبیه به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده. [6]

تربیت ایشان در دامان سه نفر شکل گرفت. اولین و مهم‌ترین عامل تربیت هر شخصی مادر اوست، که مادر ایشان فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) برترین بانوی دو عالم بودند و پدرشان امیرالمومنین(علیه‌السلام) خلیفه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بودند. همچنین پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سومین عامل مهم در شکل گیری شخصیت ایشان و تربیت این بزرگوار بودند.

فرزندان امام
در تعداد همسران و فرزندان ایشان اختلاف وجود دارد. اما به نقل از شیخ مفید تعدا فرزندان ایشان 15 نفر بوده که دو پسر به نام محمد داشته‌اند. [7]
بر اساس نقلی دیگر حضرت شانزده پسر و شش دختر از شش همسر و چهار کنیز داشته اند. [8]

----------------------------------------------

پی‌نوشت:
[1]. فقه القرآن، ج2، ص132.
[2]. بحارالانوار، ج99، ص93.
[3]. همان، ج43، ص315.
[4]. اسد الغابة، ج2، ص16.
[5]. بحارالانوار، ج43، ص255.
[6]. همان، ج43، ص303. اسد الغابة، ج2، ص18.
[7]. به نقل از کتاب: امام حسن (ع) الگوی زندگی، ص41.
[8]. حیات الحسن، ج2، ص450.ش