ارتباط بين اعتماد به نفس و عزت نفس و اظهار وجود چگونه است؟

ارتباط بين اعتماد به نفس و عزت نفس و اظهار وجود و ابراز وجود چگونه است، لطفاً توضيح دهيد؟

پاسخ:

براي اين كه ارتباط بين اعتماد به نفس، عزت نفس و اظهار وجود را بدانيم بهتر است ابتدا به تعريف هر يك نگاهي اجمالي بيندازيم و سپس رابطه آنها را مورد بررسي قرار دهيم.
1) اعتماد به نفس (Self-confidence):براي اين كه برداشت صحيحي از اعتماد به نفس داشته باشيم به بيان ويژگي هاي اعتماد به نفس مي پردازيم. اعتماد به نفس، اولين ايستگاه حركت هاي موفقيت آميز در عرصه زندگي است. و شاخص شجاعت و قدرت ابراز وجود است. و توانمندي يك فرد را در عرصه زندگي و در مواجهه با مسائل نشان مي دهد. اعتماد به نفس به انسان قاطعيت و شكوه مي بخشد. اعتماد به نفس يك انسان را از بقيه افراد متمايز مي سازد. اعتماد به نفس پيش نياز ارتباطات زيبا و پر حاصل انسان هاست انسان هائي كه اعتماد به نفس عالي دارند اگر آن را با تواضع و لبخند تركيب كنند از خود چهره اي شاداب، جذاب و محبوب مي سازند. اعتماد به نفس عامل رشد و ارتقاء انسان است اعتماد به نفس زيربناي ساختمان باورهاي يك انسان است. زيرا هر باوري از باور خود شروع مي شود.(1)
اعتماد به نفس توانايي ابراز وجود و مطرح نمودن شخصيت به صورت متعادل است.(2)
اعتماد به نفس توانايي و كاركرد فرد به تنهايي و تشكيل داوري هاي شخصي و ايجاد عوامل نوآور و خلاق در يك كار است.(3) اعتماد به نفس آگاهي داشتن به استعدادها، توانمندي ها (جسمي، روحي، عاطفي، ذهني) ارزش انساني خود (نزد خدا مردم، خانواده) و جايگاهي كه هر كس در اين دنيا دارد. قلمرو اين آگاهي نه تنها به شناخت توانايي ها و استعدادها مربوط مي شود. بلكه شناخت معايب و كاستي ها را نيز جهت برطرف كردن آنها، در بر مي گيرد. به تعبير ديگر اعتماد به نفس يعني ارزيابي صحيح و همه جانبه از خود.
برخي از اثرات اعتماد به نفس:1. ثبات شخصيت در قبال دشواري ها. 2. موفقيت در جلب اعتماد ديگران به خويش. 3. خلاقيت و شكوفايي استعدادهاي بالقوه. 4. انجام وظايف خود به نحو احسن.
فرد با اعتمادي به نفس بالا:1. چهرة بشاش و مطمئن و اميدوار دارد.
2. خجول، منزوي، افسرده نيست.
3. عجول نيست.
4. به خدا و مقدرات الهي خوشبين است.
5. منظم و دقيق است.
6 خود و توانايي هاي خودش را دوست دارد و به آنها مطمئن است. 7 7. بيشتر از خود توقع دارد تا ديگران.
2. عزت نفس Self-esteem (حرمت خود)ميزان ارزشي(چه بالا چه پايين) كه شخص براي خود قايل است . و كاهش احترام به خود يكي از علائم مهمي است كه افسردگي باليني را مشخص مي سازد.(4) به عبارت ديگر از نظر روان‌شناسي عزت نفس، عبارت است از احساس ارزشمندبودن، اين احساس از مجموع افكار، احساس ها، عواطف و تجربيات‌مان در طول زندگي ناشي مي‌شود. ما مي‌انديشيم كه فردي باهوش يا كودن هستيم، احساس مي كنيم كه شخصي منفور يا دوست داشتني هستيم، خود را دوست داريم يا نه، مجموعة هزاران برداشت ارزيابي و تجربه‌اي كه از خويش داريم ،باعث مي‌شود كه نسبت به خود احساس خوشايندي و ارزشمندبودن و يا برعكس احساس ناخوشايند و بي كفايتي داشته باشيم، عزت نفس واقعاً به همه سطوح زندگي اثر مي‌گذارد. در حقيقت بررسي هاي گوناگون روان شناسي حاكي از آن است كه چنان‌چه نياز به عزت نفس ارضا نشود، نيازهاي گسترده تر نظير نياز به آفريدن، پيشرفت و يا درك استعداد بالقوه محدود مي‌ماند.(5) به خاطر بياوريد هنگامي كه كسي كارتان را تحسين مي‌كند يا وقتي كه مي‌دانيد طرحي را به بهترين نحو به پايان رسانده‌ايد چه احساس خوشي به شما دست مي دهد. افرادي كه احساس خوبي نسبت به خود دارند، معمولاً احساس خوبي نسبت به زندگي دارند. آنها مي‌توانند با اطمينان با مشكلات و مسئوليت هاي زندگي مواجه شوند و از عهده آن برآيند.
تعبير اسلام از عزت نفس با تعبير روانشناسان تفاوت دارد عزت نفس در لغت به حالت شكست ناپذيري، نيرومندي و توان مقاومت است كه از شكست و ذلت انسان جلوگيري مي‌كند.(6)
3. ابراز وجود يا اظهار وجود Self-assertiveness در اوضاع اجتماعي تمايل شخص به اين است كه براي به دست آوردن هدف و حق خود اصرار ورزد.(7) ابراز خود (يا وجود) يكي از احتياجات رواني افراد است و آن به منظور ارائه افكار و عقايد خود به ديگران است. يكي از دلايل علاقه و رغبت فرد به گروه فرصتي است كه گروه براي ابراز خود در اختيار افراد مي‌گذارند. ابراز خود وسيله اي مؤثر براي تسكين آلام دروني افراد است. و همچنين ايجاد فرصت براي ابراز وجود در توسعه قوه بيان، رشد افكار و عقايد و پرورش قوه ابتكار در ميان افراد تأثير زيادي دارد.
آثار كشف خويشتن عبارتنداز:
الف) خودشناسي كه به ابراز وجود و كشف قابليت ها منجر مي شود.
ب) موثر در ارتباط با ديگران و طبيعت.
ج) خداشناسي.
از جمله آثار ابراز وجود، خودشكوفائي، تأمين يك نياز اساسي رواني، كمك در جهت سلامت روحي، تقويت حس خوشبختي و پرورش اعتماد به نفس و بهبود روابط مناسبات انساني با ديگران است. ما اگر نتوانيم نياز به ابراز وجود را از طريق مثبت تأمين كنيم به منفي‌گرايي(Negativism) روي مي آوريم و به جبهه‌گيري در مقابل اطرافيان و همسالان اقدام مي‌نمائيم. برخي از پديده هاي رفتاري نامطلوب مثل دروغ، تظاهر به موفقيت، اغراق در ارزيابي خويشتن، زماني در شخصيت ظاهر مي شود كه فرصت هاي مناسب براي ابراز وجود به صورت مثبت و سازنده را از دست بدهيم. و در كمال نااميدي به شيوه هاي منفي روي آوريم. ما مي توانيم با خودشناسي و كشف خود، تقويت و يادگيري فن. بيان فراگيري اطلاعات عمومي (جهان درون و بيرون) تطبيق انتظارات با امكانات، پرورش اعتماد به نفس و اقدام به عمل (به جاي حرف زدن تنها) ابراز وجود خود را تقويت كنيم، و وجود و لياقت خود را به منصه ظهور و بروز بكشانيم.(8)
حرف آخر: در ابتدا عزت نفس (شناخت خود و توانايي ها و نارسايي ها و پذيرش خود) زيربناي اعتماد به نفس است و ابراز وجود نيز در اثر عزت نفس و اعتماد به نفس تقويت مي‌شود. اما رابطه ها يك سويه نيستند، اين سه با هم در تعامل اند كه تقويت هر كدام در تقويت ديگري مؤثر است.

پاورقی:

1. آزمنديان، عليرضا، تكنولوژي فكر، ناشر مؤلف، چاپ چهارم، 1380، ص 121-124 (اقتباس).
2. شرفي، محمدرضا، جوان و نيروي چهارم زندگي، سروش، 1380، ص 14.
3. شعاري نژاد، علي اكبر، فرهنگ علوم رفتاري، انتشارات اميركبير، چاپ اول، 1364(حرف S).
4. فرهنگ جامع روان شناسي و روان پزشكي، فرهنگ معاصر، 1380، جلد دوم، بحث self - esteem .
5. كلمز، هريس، روشهاي تقويت عزت نفس در نوجوانان، ترجمه پروين عليپور، آستان قدس رضوي، چاپ پنجم، 1381.
6. شجاعي، محمد صادق، پايان نامه كارشناسي ارشد، رابطه ميزان توكل به خدا و حرمت خود، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1382 ص 15.
7. فرهنگ علوم رفتاري، بحث Self-assertiveness.
8. جوان و نيروي چهارم زندگي، ص 15 و 14 (اقتباس).
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات