شب قدر، سندی بر تداوم امامت

19:20 - 1394/04/18

چکیده:برخی مانند اهل سنت تنها به پیامبر اقتدا کرده و روایات آن حضرت را پذیرفته و به آن عمل می کنند و تداوم امامت و ولایت در فرزندان ایشان را نمی پذیرند در حالی که روایات مختلفی از بزرگان اهل سنت در کتب ایشان نقل شده که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) امامان بعد از خود را معرفی کردند.

شب قدر

امامت پیشوایان دینی بعد از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) همواره مورد انکار دشمنان تشیع قرار گرفته و کوشیده اند تا مردم را از این صراط مستقیم الهی دور کنند. پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در ضمن خطبه غدیر فرمود:« مَعَاشِرَ النَّاسِ أَنَا صِرَاطُ اللَّهِ الْمُسْتَقِيمُ الَّذِي أَمَرَكُمْ بِاتِّبَاعِهِ ثُمَّ عَلِيٌّ مِنْ بَعْدِي ثُمَّ وُلْدِي مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةٌ يَهْدُونَ إِلَى الْحَق؛ [1]ای مردم! صراط مستقیم خداوند منم و شما به رعایت آن مأمور شده‌اید و پس از من، علی(علیه‌السلام) و سپس فرزندانم که از صلب اویند امامان و پیشوایان شمایند که خلق را به راه راست هدایت می‌کنند.»

برخی مانند اهل سنت تنها به پیامبر اقتدا کرده و روایات آن حضرت را پذیرفته و به آن عمل می کنند و تداوم امامت و ولایت در فرزندان ایشان را نمی پذیرند در حالی که روایات مختلفی از بزرگان اهل سنت در کتب ایشان نقل شده که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) امامان بعد از خود را حتی با اسم معرفی کردند تا جای هیچ شک و شبهه ای باقی نماند، اما باز هم برخی چشم خود را بر اینگونه روایات بسته و امامت فرزندان پیامبر را نمی پذیرند و خود را از چشمه علم لدنی آنها محروم می کنند.

از جمله این روایات روایتی است که در کتب اهل سنت از جابر ابن عبدالله انصاری نقل شده است؛ از جابربن‌عبدالله انصاری نقل شده است:« وقتی خدای عزوجل آیه شریفه‌» یَأیّها الذین ءامنوا أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أُولی الأمر منکم‌[نساء/59] اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد» را بر پیامبر گرامیش نازل کرد، به آن حضرت گفتم‌: یا رسول‌الله! خدا و رسولش را شناختیم‌، اولی‌الامر که خداوند اطاعت آنان را در ادامة اطاعت تو قرار داده کیست‌؟ فرمود: ای جابر! آنان جانشینان من‌اند و امامان مسلمانان بعد از من که اولشان علی ‌بن ‌ابی ‌طالب و سپس حسن و آن‌گاه حسین و بعد از او علی ‌بن ‌الحسین و سپس محمد بن ‌علی است که در تورات معروف به باقر است‌، و تو به زودی او را درک خواهی کرد. چون او را دیدار کردی از طرف من سلامش را برسان‌.
و سپس صادق جعفر بن‌ محمّد آنگاه موسی بن جعفر و پس از علی بن موسی و پس از او محمد بن التقی و پس از او علی بن محمد النقی و آن‌گاه حسن ‌بن ‌علی و آخرین امام همنام من است‌، که هم‌، نامش نام من (محمّد) و هم‌، کنیه‌اش کنیة من (ابوالقاسم‌)است‌. او حجت خدا بر روی زمین و بقیة‌الله و یادگار الهی در بین بندگان خدا و پسر حسن‌ بن‌علی است‌.«[2]

با استفاده از آیاتی از قرآن کریم نیز می توان تداوم امامت و ولایت در فرزندان پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و جانشینان آن حضرت را اثبات کرد، آیه«تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّ‌وحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَ‌بِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ[قدر/4] درآن [شب‌] فرشتگان، با روح، به فرمان پروردگارشان، براى هر كارى [كه مقرّر شده است‌] فرود آيند» و آیه « فِيهَا يُفْرَ‌قُ كُلُّ أَمْرٍ‌ حَكِيمٍ[دخان/4] در آن [شب‌] هر [گونه‌] كارى [به نحوى‌] استوار فيصله مى‌يابد.» از جمله این آیات هستند که در روایات نیز به آنها اشاره شده است.

در تفسیری که از آیات مربوط به نزول ملائکه در شب قدر، از معصومین(علیهم السلام) به ما رسیده، نزول ملائکه و روح بر زمین به رسیدن آنها به خدمت امام هر عصری تفسیر شده است.

 امام جواد(علیه السلام) می فرماید:« أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ لِابْنِ عَبَّاسٍ إِنَّ لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي كُلِّ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ يَنْزِلُ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ لِذَلِكَ الْأَمْرِ وُلَاةٌ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ مَنْ هُمْ قَالَ أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِي أَئِمَّةٌ مُحَدَّثُونَ[3]امير المؤمنين عليه السلام بابن عباس فرمود همانا شب قدر در هر سالى هست و در آن شب امر (سرنوشت و قضا و قدر) آن سال فرود مى‏آيد و براى آن امر سرپرستانى است بعد از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله. ابن عباس گفت: آنها كيانند؟ فرمود: من هستم و يازده تن از فرزندان صلبى من كه امامان محدث باشند.»

امام محمدتقی(علیه السلام) درباره استفاده از سوره ها و آیاتی که درباره شب قدر نازل شده اند، برای اثبات ولایت امامان(علیهم السلام) می فرماید:« يَا مَعْشَرَ الشِّيعَةِ خَاصِمُوا بِسُورَةِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ تَفْلُجُوا فَوَ اللَّهِ إِنَّهَا لَحُجَّةُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى الْخَلْقِ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ إِنَّهَا لَسَيِّدَةُ دِينِكُمْ وَ إِنَّهَا لَغَايَةُ عِلْمِنَا يَا مَعْشَرَ الشِّيعَةِ خَاصِمُوا بِ حم وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ‏ فَإِنَّهَا لِوُلَاةِ الْأَمْرِ خَاصَّةً بَعْدَ رَسُولِ اللَّه‏[4]اى گروه شيعه: با سوره «انا انزلناه» (با اهل سنت) مخاصمه و مباحثه كنيد تا پيروز شويد، بخدا كه آن سوره پس از پيغمبر حجت خداى تبارك و تعالى است بر مردم، و آن سوره سرور دين شماست (بزرگترين دليل مذهب شماست) و نهايت دانش ماست (زيرا كاشف از شب قدر است و در آن شب مكنونات علمى براى ما هويدا مى‏گردد) اى گروه شيعه با آيات‏ حم وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ‏ مخاصمه كنيد، زيرا اين آيات مخصوص واليان امر امامت است بعد از پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله»

در تعدادی از روایات، که روایت بالا نمونه ای از آنهاست آیات مربوط به شب قدر از محکمترین دلایل اثبات امامت و تداوم آن معرفی شده اند. در این روایات امام معصوم علیه السلام به شیعیان توصیه می کند که با منکران امامت و ولایت مناظره کنند و با استدلال به این آیات بر آنها پیروز شوند و بعد هم برای تاکید بیشتر می فرماید: سوره قدر سرور دین شماست (یعنی از بزرگترین دلایل مذهب است) و نهایت دانش ماست (زیرا در آن شب مكنونات علمى براى ما هویدا مى‏گردد)

نتیجه

از ظاهر آیات قرآن فهمیده می شود که قضایای شب قدر، تداوم داشته و هر سال تکرار می گردد، این را می شود از مضارع بودن فعل « یُفْرَقُ» در آیه 4 سوره دخان و « تَنَزَّلُ» در آیه 4 سوره قدر به خوبی استنباط کرد؛ زیرا هر دو فعل مضارع هستند و از دیدگاه اهل لغت فعل مضارع دلالت بر استمرار می کند.

از سوی دیگر محل نزول امر الهی بر اساس روایات در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ، خود آن حضرت و در بعد از ایشان جانشینان ایشان می باشد.

و در آخر اینکه با توجه به این دو مقدمه اثبات می شود که بعد از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) باید کسانی باشند که مانند ایشان معصوم باشند و محل نزول ملائکه در شب قدر باشند.

پی نوشت:

1.طبرسی، الإحتجاج على أهل اللجاج‏، ج1، ص62

2. ینابیع‌المودّه‌، سلیمان بن‌القندوزی الحنفی‌، ج 1، ص 341 ـ 351، دارالاسوة‌للطباعة و النشر

3.ثقة الاسلام کلینی، الکافی، اسلامیه، ج1، ص532

4..همان، ج1، ص249

کلمات کلیدی: 

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 8 =
*****