چکیده: هیچ کسی علی را نشناخت مگر خدا و رسولش ...
«لا يَعرِفُكَ إلا الله و أنا» [1] (ای علی! هیچ کس تو را نشناخت مگر خدا و من). مقام والای امیرالمومنین (علیه السلام) فراتر از درک و فهم مخلوقات است. آنچنان فراتر که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حدیث شگفتانگیز فوق را در وصف امیرالمومنین (علیه السلام) فرمودند. اما بهترین راه شناخت مقام والای امیرالمومنین (علیه السلام) از زبان شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله) میباشد.
یکی از سخنان نغز رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در وصف این بزرگوار این است که: «ِإِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى إِلَّا أَنَّكَ لَسْتَ بِنَبِيٍّ وَ لَكِنَّكَ لَوَزِيرٌ وَ إِنَّكَ لَعَلَى خَيْر» [2] (همانا تو آنچه را که من می شنوم می شنوی، و آنچه را که من می بینم می بینی با این تفاوت که تو نبی نیستی بلکه وزیر هستی و بر خیری) از این گفته میتوان فهمید که رموز غیب و وحی بر حضرت امیر (علیه السلام) مشهود بوده.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در هر فرصتی که یافت میشد، به گوشهای از فضائل و مناقب امیرالمومنین (علیه السلام) اشاره میکردند. در این نوشته به برخی از این گفتهها اشاره می کنیم.
آصف و هارون امت
هارون، برادر و وصی حضرت موسی (علیه السلام) و آصف بن برخیا خواهرزاده و وصی حضرت سلیمان (علیه السلام) بود.[3] در روایتی که ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل میکند، حضرت ختمی مرتبت میفرمایند: «مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ عَلِيّاً صِدِّيقُ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ فَارُوقُهَا وَ مُحَدَّثُهَا إِنَّهُ هَارُونُهَا وَ آصَفُهَا وَ شَمْعُونُها إِنَّهُ بَابُ حِطَّتِهَا وَ سَفِينَةُ نَجَاتِهَا وَ إِنَّهُ طَالُوتُهَا وَ ذُو قَرْنَيْهَا» [4] (ای مردم، همانا علی (علیه السلام) صدیق، فاروق و محدث این امت است. بدانید که او مانند هارون و آصف و شمعون برای این امت است. همانا او به مانند باب حطه و کشتی نجات این امت است. همانا او طالوت و ذوالقرنین امت است).
آیت الله الکبری
امیرالمومنین (علیه السلام) بزرگترین نشانهی خدای متعال میباشد؛ به گونهای که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ولایت ایشان را شرط قبولی ایمان می دانند. «أنتَ كَلمةُ اللّهِ العُليَا،ِ وَ آيَتُهُ الكُبرَى، وَ لَا يَقبَلُ اللّهُ الإيمانَ إلا بِوِلَايَتِكَ» [5]
در دعای افتتاح در این شبهای عزیز میخوانیم: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِيٍّ أَمِيرالْمُؤْمِنِين .... وَ آيَتِكَ الْكُبْرَى» [6] (خداوندا درود فرست بر علی امیرمومنان ... و نشانهی بزرگ تو)
پدر ائمه
یکی از فضائل و کرامات امیرالمومنین (علیه السلام) این است که تمام ائمه از فرزندان ایشان هستند. به عبارت دیگر ایشان پدر همهی ائمه میباشند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نیز در عبارتی این فضیلت را مورد توجه قرار میدهند: «أَنْتَ الْإِمَامُ أَبُو الْأَئِمَّةِ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِك» [7] (تو امام هستی و پدر یازده امام که از صلب تو هستند). در زیارت امیرالمومنین (علیه السلام) نیز وارد شده که : «السَّلَامُ عَلَى أَبِي الْأَئِمَّةِ وَ خَلِيلِ النُّبُوَّة» [8] (سلام بر پدر امامان و دوست پیامبر)
ولایت علی، ولایت الله است
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در شأن امیرالمومنین می فرمایند: «وَلَايَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَلَايَةُ اللَّهِ وَ حُبُّهُ عِبَادَةُ اللَّهِ وَ اتِّبَاعُهُ فَرِيضَةُ اللَّهِ وَ أَوْلِيَاؤُهُ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ وَ أَعْدَاؤُهُ أَعْدَاءُ اللَّهِ وَ حَرْبُهُ حَرْبُ اللَّهِ وَ سِلْمُهُ سِلْمُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» [9] (ولایت علی بن ابی طالب ولایت خداست و محبت به او عبادت خدای متعال است و تبعیت از او فریضه ای از جانب خداست و دوستان او دوستان خدا هستند و دشمنان او دشمنان خدا هستند. جنگ با او، جنگ با خداست، و دوستی و صلح با او دوستی با خداست».
محبوبترینِ بندگان خدا و رسول
روزی مرغ بریانی را نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آوردند. آن حضرت از خدای متعال درخواست کردند که خداوندا! محبوبترین بندگانت را نزد من بفرست تا در خوردن این مرغ شریک من باشد. مدتی نگذشت که امیرالمومنین (علیه السلام) وارد شد. از این باب است که امیرالمومنین به محبوبترینِ بندگان نزد خدای متعال معروف شدند و این داستان نیز به داستان «طیر مشوی» مشهور شد. [10] و نیز در جاهای مختلف رسول خدا (صلی الله علیه و آله) امیرالمومنین (علیه السلام) را محبوبترینِ خلق نزد خودشان میخواندند. [11]
-----------------------------------------------------
پینوشت:
[1]. روضة المتقین، ج13، ص273.
[2]. نهج البلاغه، خطبه 192.
[3]. بحارالانوار، ج14، ص122.
[4]. الامالی، ص31.
[5]. اثبات الهداة، ج3، ص219.
[6]. اقبال الاعمال، ج1، ص60.
[7]. بحارالانوار، ج36، ص335.
[8]. همان، ج97، ص287.
[9]. الامالی، ص32.
[10]. بحارالانوار، ج10، ص431.
[11]. همان، ج31، ص334.