به گزارش گروه اينترنتي رهروان ولايت به نقل از خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علی زینتی، عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی العالمیه در سی و چهارمین همایش خانواده‌های حوزویان که در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد به بررسی اصول صحیح ارتباطی در محیط خانواده پرداخت و گفت: ارتباط در محیط خانواده جوهره اصلی خانواده است.
وی ادامه داد: انسان موجودی اجتماعی است و بدون ارتباط نمی‌تواند زندگی کند، همچنین خانواده‌ای نداریم که خانواده باشد ولی در آن ارتباط نباشد، حتی در خانواده‌ها یک روز یا یک ساعت نمی‌توان ارتباط نباشد و خانواده‌ی که در آن ارتباط نباشد نمی‌تواند به حیات خود ادامه بدهد.
این نویسنده حوزوی در ادامه به تعریف مفهوم ارتباط پرداخت و تصریح کرد: ارتباط در نگاه اول به فضایی گفته می‌شود که در آن داد و ستد صورت گیرد و براساس آن‌چه در این فضا مبادله می‌شود ارتباط‌ها نیز متغایر می‌شود.
ارتباط در خانواده به معنای تبادل ارتباطات مختلف است
وی افزود: در یک نگاه ارتباط یک فرآیند است و در نگاه دیگر ارتباط به عملی گفته می‌شود که بین فرستنده و گیرنده صورت می‌گیرد و در محیط خانواده نیز ارتباط عبارت از سازمانی از پیام‌ها متنوع که بین اعضای خانواده مبادله می‌شود.
عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی العالمیة با بیان این‌که پیام‌ها دارای پنج بار مفهومی هستند، اظهار داشت: در یک ارتباط مبدأ، مقصد، مفهوم، رسانه و کانال ارتباطی بسیار مهم است و در هر ارتباطی که صورت می‌گیرد این پنج عنصر دخیل هستند.
وی بیان داشت: خانواده سازمانی از مبادله پیام‌های گوناگون است که در آن از یک نوع پیام ارتباطی مانند محیط اقتصادی و آموزشی استفاده نمی‌شود، اگر در محیط خانواده تنها پیام‌های آموزشی مبادله شود محیط آن تبدیل به یک محیط آموزشی می‌شود و اگر تنها پیام‌های اقتصادی مبادله شود محیط خانواده یک محیط تجاری می‌شود.
گردش رفتن و غذا خوردن با یک‌دیگر خانواده را تشکیل نمی‌دهد
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: اگر در محیط خانواده تنها یک پیامی مانند عاطفی یا اقتصادی مبادله شود اعضا خانواده با مشکل روبرو می‌شوند، از‌این رو اگر ارتباط خانواده‌ها تنها به تماشای تلویزیون، گردش رفتن و یا غذا خوردن در کنار یک‌دیگر باشد خانواده به شمار نمی‌آید.
حجت‌الاسلام زینتی گفت: در ارتباط خانوادگی باید تمام نیازهای شناخته و پاسخ داده شود، نخستین اصل در ارتباط خانوادگی جامعیت ارتباط است و همان‌گونه که خانواده باید به تربیت فرزندان توجه داشته باشند باید به نیازهای عاطفی و روانی آن‌ها نیز پاسخ داده شود.
جوهره ارتباطات خانوادگی عاطفه است
وی ادامه داد: در پیام و ارتباطات خانوادگی تمام محتوا‌ها لازم است و محیط خانواده صرف آموزشی، عاطفی و تربیتی نیست، محیط خانواده محیطی است که باید تمام عناصر پنجگانه ارتباط را داشته باشد، همچنین پل و جوهره ارتباطی در ارتباطات خانوادگی عاطفه و احساسات است.
عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی العالمیة ارتباط بدون شرط را اصل دوم در ارتباطات خانوادگی دانست و ابراز داشت: اگر در محیط خانواده ارتباط بین اعضا با شرط و قید باشد مسلما خانواده از هم می‌پاشد.
اگر بین اعضا خانواده ارتباط نباشد نمی‌توان افراد را اصلاح کرد
وی افزود: متأسفانه یکی از آسیب‌های که در محیط خانواده وجود دارد ارتباط با قید و شرط بین اعضا است در حالی که اگر بخواهیم فردی را اصلاح کنیم باید نخست او را بدون شرط و قید بپذیریم و محیط خانواده مانند محیط‌های آموزشی نیست که ابتدا شرط را بپذیرم و سپس فرد را اصلاح کنیم.
حجت‌الاسلام زینتی گفت: اگر در محیط خانواده ارتباط بین اعضا از بین برود دیگر اصلاح صورت نمی‌گیرد، قهر تنها در موارد بسیار خاص و آخرین راه و تدبیر برای اصلاح افراد است و فردی که دیگر اعضا را نپذیرد گرفتار مشکلات می‌شود.
این محقق حوزوی تأکید کرد: خانواده از زمانی شروع می‌شود که زوجین با نظر مثبت یک‌دیگر را می‌پذیرند و قبل از این‌که فرد بخواهد به همسر آینده خود جواب مثبت بدهد می‌تواند با بهره‌گیری از تمام امکانات در مورد او تحقیق کند و شریک زندگی خود را انتخاب کند ولی بعد از آن‌که طرف مقابل را پذیرفتند دیگر باید چشم خود را نسبت به عیوب او ببندد.
وظیفه ما تنبیه نیست بلکه اصلاح است
وی تصریح کرد: نباید در ارتباط خانوادگی شرط گذاشت، وقتی همسران یک‌دیگر را پذیرفتند دیگر معنا ندارد که برای یک‌دیگر برای انجام کار شرط و قید بگذارند، همچنین اگر یکی از زوجین دچار خطا و یا اشکالی شد نباید او را ترک کرد بلکه باید با او ارتباط خود را حفظ کرد، همچنین باید بدانیم وظیفه ما تنبیه نیست بلکه اصلاح است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که تا زمانی فرد در محیط خانواده قرار می‌گیرد که احساس امنیت کند، بیان داشت: اگر فردی در محیط خانواده احساس آرامش کند دچار گمراهی و یا فرار از خانواده نمی‌شود و بیشتر دلایلی که افراد از خانواده های خود منزوی می‌شوند این است که در محیط خانواده احساس امنیت نمی‌کنند.
ارتباطات خانوادگی برپایه محبت است نه معامله‌گری
عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه صمیمیت و محبت را اصل سوم در ارتباطات خانوادگی خواند و اظهار داشت: ارتباطات خانوادگی بر پایه معامله‌گری نیست، در آن مشارکت بین زوجین ارزشمند است و ارتباط براساس مشارکت و صمیمیت ارزش‌گذاری می‌شود.
وی ادامه داد: ارتباط در محیط خانواده باید براساس تکریم، صمیمیت و احترام به طرف مقابل باشد، نباید ارتباطات خانوادگی براساس نیازمندها باشد و زمانی که افراد به یک‌دیگر نیاز دارند ارتباط برقرار کنند بلکه باید محبت را در نظر داشته باشند.
حجت‌الاسلام زینتی با اشاره به روایتی از ائمه(ع) گفت: در روایت برای هر قطع ارتباطی یک پایان وجود دارد برای نمونه وقتی دو مسلمانان با یک‌دیگر قطع ارتباط می‌کنند باید حداکثر سه روز بعد با یک‌دیگر آشتی کنند در حالی که از روایت بر می‌آید حداکثر زمان آشتی زن و شوهر فاصله بین دو نماز است و به تعبیر دیگر به مدت نیم‌روز است.
90 درصد ارتباطات خانواده‌ها کلامی است
وی افزود: رسانه ارتباطی در خانواده باید متنوع باشد و تنها نمی‌توان از رسانه کلامی استفاده کرد در حالی که در بین خانواده 90 درصد ارتباطات کلامی است، باید در ارتباط خانوادگی از ارتباطات کلامی، فکری، ذهنی، نوشتاری استفاده کرد.
این استاد حوزه بیان داشت: ارتباط ذهنی نیز به ارتباطی گفته می‌شود که فرد به فکر همسر خود در تمام شرایط و زمان‌ها باشد، در اسلام نیز به این ارتباط توجه شده است و تأکید شده هنگامی که فرد به مسافرت می‌رود برای اعضای خانواده سوغاتی بیاورد و این خود نشان از فعالیت ذهنی است.
اصلی‌ترین دلیل در ارتباطات خانوادگی افزایش دین‌داری یک‌دیگر است
عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه توجه به مقررات و احکام اسلامی را اصل بسیار مهمی در ارتباطات خانوادگی برشمرد و بیان داشت: اصلی‌ترین دلیل در ارتباط خانوادگی افزایش دین‌داری و رسیدن به بندگی خداوند متعال است که متأسفانه امروزه بیشتر ارتباطات تنها برای لذت بردن است.
وی ادامه داد: ما ازدواج می‌کنیم که دین خود را تقویت کنیم و بهترین بتوانیم دستورات خدا را انجام بدهیم نه این‌که تنها لذت ببریم، البته لذت بردن در زندگی یکی از مسائل مهم است ولی نه این‌که تمام مسائل زندگی به لذت بردن ختم شود.
بنیان ارتباطات خانوادگی عبادت و بندگی است
حجت‌الاسلام زینتی با بیان این‌که بنیان ارتباطات خانوادگی عبادت و بندگی است، ابراز داشت: وقتی از برخی خانواده‌ها سؤال می‌شود که چرا بچه‌دار نمی‌شوید جواب می‌دهند که فرزند سبب می‌شود تا نتوانیم از زندگی لذت کافی را داشته باشیم.
وی در پایان اظهار داشت: یکی از دلایلی که اسلام افراد را به تشکیل خانواده تشویق می‌کند تربیت فرزندان صالح و مسلمان است و تفاوت ازدواج در اسلام با دیگر ادیان نیز این است که فرد افزون‌بر حفظ ایمان خود یک انسان مسلمان را نیز پرورش دهد./