چکیده: به اين اشعار به چشم كار پرمشقت ننگريد. بنگريد چگونه، ارتباط با وحي، كلام اين شعرا را جاوداني كرده است. در خود اشتياق ايجاد كنيد بيشتر با كلام آنها آشنا شويد تا از خواندن اشعار و حكايات آنها لذت ببريد. توجه داشته باشيد هر چه به سختي حفظ اشعار فكر كنيد كار براي شما سخت تر خواهد شد.
معلم ديني از ما مي خواهد اشعار حافظ و سعدي را حفظ و درباره آنها تفكر كنيم ولي هم درس هاي ما سنگين است و هم وقت خواب ما خيلي كم است در اين حال بايد چه كرد؟
پاسخ:
در پاسخ، بايد به نكات زير توجه نمود:
1. به چشم تكليف ننگريد: به اين اشعار به چشم كار پرمشقت ننگريد. بنگريد چگونه، ارتباط با وحي، كلام اين شعرا را جاوداني كرده است. در خود اشتياق ايجاد كنيد بيشتر با كلام آنها آشنا شويد تا از خواندن اشعار و حكايات آنها لذت ببريد. توجه داشته باشيد هر چه به سختي حفظ اشعار فكر كنيد كار براي شما سخت تر خواهد شد.
2. گزينش دوستان: مسلّماً در كلاس افرادي هستند كه اين كار را دوست دارند. سعي كنيد با آنها دوست شويد و با همديگر برنامه حفظ داشته باشيد تلاش و علاقه آنها به شما نيرو مي دهد و جذبه كار آنها شما را نيز با خود مي كشاند. از افرادي كه دائماً سخنان مأيوسانه مي زنند فاصله بگيريد.
3. جلسه حفظ: با چند نفر از همكلاسي هايتان جلسه حفظ برقرار كنيد. اگر اين كار به طور پيوسته و تدريجي انجام گيرد، نتايج بهتري خواهد داشت هرگز كل كار را براي يك شب نگذاريد. حفظ گروهي به شما نشاط مي دهد و تكرارهايي كه به شكل گروهي انجام مي گيرد در ذهن بهتر نقش مي بندد(روش مشاركتي)(1)
4. تلقين: به خود تلقين كنيد كه اين كار (حفظ تعدادي شعر) كار سختي نيست و من به راحتي از پس آن برمي آيم.
5. مرور قبل از خواب: شب قبل از خوابيدن برخي از اشعار را مرور كنيد. روان شناسان عقيده دارند كه مغز ما در هنگام خواب مشغول پردازش اطلاعات است. پس چه بهتر است ما اشعاري را به آن بدهيم تا مغز خود روي آن كار كند. مي توانيد اشعار را به كسي كه لحن و صداي خوبي دارد بدهيد، تا روي نوار كاست ضبط كند تا شما قبل از خواب و گاه به گاه گوش دهيد.
6. رمز گذاري: براي حفظ بهتر اشعار از رمزگذاري استفاده كنيد، مثلا اول ابيات را بنويسيد تا تداعي گر بيت ها باشد. يا از يك شعر يك داستان بسازيد و طبق مراحل داستان آنرا حفظ كنيد.
7. اعتماد به حافظه:(2) اولين اصل تقويت حافظه اعتماد به حافظه است روان شناسان حافظه را به يك شبكه يا يك تور شبيه كرده اند، به هر ميزان نسبت به توانايي حافظه ترديد كنيد سوراخ هاي اين تور بازتر مي شود. اشخاصي كه جملاتي از قبيل حافظه ام ضعيف شده .... زود از ياد مي برم .... را زياد تكرار مي كنند، به شدت به حافظه خود لطمه مي زنند.
8. فرصت مناسب:(3) افرادي كه از ذهن و حافظه خود به طور منظم و مستمر استفاده مي كنند، كمتر از ديگران در معرض فرسايش و ضعف حافظه قرار مي گيرند. همان گونه كه اگر اعضاي بدن انسان، جنب و جوش و فعاليت نداشته باشد دچار سستي و تنبلي و بيماري مي شود. حافظه هم اگر مورد استفاده قرار نگيرد ضعيف مي شود. پس اين فرصت را غنيمت بشماريد و سعي كنيد حافظه خود را فعال سازيد.
9. فاصله بين يادگيري:(4) يكي از علت هاي مهم خستگي مغز، مدت طولاني مطالعه است بين يادگيري فاصله بيندازيد به طور كلي، روش نيم ساعت مطالعه و پنج دقيقه استراحت را فراموش نكنيد.
10. فهم ابيات: از جمله چيزهايي كه مي تواند به حفظ اشعار كمك كند، فهم ابيات است. قبل از اينكه به حفظ بپردازيد معني شعر را بفهميد و كلمات مشكل آن را در لغت نامه بيابيد و يا از معلمتان بپرسيد.
11. سيستم هاي لايه لايه براي يادگيري اشعار: شعرهايي را كه مي خوانيد، با استفاده از سيستم لايه لايه به خاطر بسپاريد هر بيت را كه فرا گرفتيد برگشته و از اولين بيت تا جايي كه ياد گرفته ايد مجدداً از حفظ بخوانيد.
12. تنفس عميق: يكي از روش هاي مهم تقويت حافظه، تنفس عميق است. با كمك تنفس عميق مي توانيد به اندازه كافي اكسيژن به سلول هاي مغز برسانيد مناسب ترين شيوه براي تنفس روش 2 ـ 4 ـ 1 است يعني يك شماره دم (ريه ها پر از اكسيژن شود)، چهار شماره حبس نفس، و دو شماره بازدم، اگر تنفس در كنار طبيعت يا هواي آزاد صورت گيرد بهتر است(هنگام مطالعه فضاي اتاق بايد اكسيژن لازم را داشته باشد)
13. از حفظ خسته كننده بپرهيزد: هرگز زمان حفظ را طولاني نكنيد. مي توانيد اشعار را دسته بندي كنيد(نسبت به زمان) يعني ببينيد چقدر وقت داريد و هر روز چند بيت حفظ كنيد از پس حفظ اشعار برمي آيد.
14. از وقت هاي مرده استفاده كنيد: حفظ را مي توانيد موقعي كه قدم مي زنيد، هنگامي بازي، بين مطالعات ديگر ... انجام دهيد (بيشتر براي مرور آنها)
توجه: امروزه در سراسر كشور جامعه القرآن هايي وجود دارد كه افراد در سنين مختلف (حتي كودكي) وارد آنها مي شوند و حتي كل قرآن را در ظرف مدت يكسال حفظ مي كنند پس از توانايي مغز ما بيشتر از آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم.
15. برنامه ريزي: حتما كارهاي روزانه را در جدولي، برنامه ريزي نمائيد و جاي حفظ اشعار، مطالعه درس هاي ديگر، خواب، ورزش و ... را معين كنيد.
پاورقی:
1. خادمي، عين الله. مطالعه روشمند، انتشارات پارسايان، چاپ اول، 1379، ص 111.
2. ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم، شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
3. همان، ص 27.
4. همان، ص 27.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات