اختلاف مالی زوجین

یکی از مشکلات موجود در روابط بعضی از زن و شوهرها، اختلافات مالی است که در صورت اشتغال زن، این مشکل نمود بیشتری پیدا می‌کند و بسیاری از مردان، تسلط زن بر درآمد خودش را به رسمیت نمی‌شناسند. در این‌جا یک نمونه‌ی مشاوره‌ای از اختلاف مالی زوجین بر سر درآمد و مخارج زن را بررسی می‌کنیم.
سؤال مشاوره‌ای:
حدود 9 سال است که ازدواج کرده‌ایم؛ دو سال است که کارمند رسمی شده‌ام؛ همسرم هم دو شغله است، ولی از من انتظار دارد که کارت بانکی‌ام را در اختیارش قرار دهم و هم‌چنین بسیار خسیس است. بعد از اختلافات زیاد، کارت حقوق خودم را به ایشان دادم ولی برای گرفتن ده هزار تومان، باید صد بار التماس می‌کردم که این روش هم جواب نداد. برای خانه وسایل می‌گیرم، می‌گوید این‌ها به درد من نمی‌خورد، به من پول نقد بده؛ ولی وقتی پول می‌دهم، در خرجی خودم می‌‎مانم چون ایشان حتی یک جوراب هم در طی این چند سال نخریده‌اند. شما بگویید چه‌کار کنم که بر سر پول و حقوق من اختلاف به وجود نیاید؟ ایشان سه برابر من درآمد دارند.
جواب:
سلام/ با تشکّر از اعتماد شما به سایت «رهروان ولایت»
از دیدگاه شرعی و قانونی:
1- زن مجبور نیست شغل و درآمدی داشته باشد و شوهر موظّف است تمام هزینه‌های لازم را برای زن تأمین کند[1]؛ آن هم در حدّ شأن زن، نه در حدّ بخور و نمیر[2].
2- زن مجبور نیست حتّی در خانه کار کند؛ اموری مانند غذا پختن، لباس شستن، تمیز کردن خانه و حتّی شیر دادن بچّه[3]، از وظایف زن نیست؛ زن می‌تواند از انجام این امور سر باز زند یا در قبال انجام این کارها، از شوهر دستمزد مطالبه کند.
3- اگر زن شاغل باشد و درآمدی داشته باشد، اختیار کلّ درآمدش با خود اوست و می‌تواند حتّی یک ریال از آن را به شوهر ندهد، حتّی یک ریال از آن را برای خانه‌ی شوهر خرج نکند، حتّی یک ریال از آن را صرف هزینه‌های لازم خودش نکند و باز هم شوهر موظّف است تمام هزینه‌های لازم را برای زن تأمین کند[4].
امّا خانم‌های ایرانی با عشق و علاقه و در عین گمنامی، بدون این‌که کسی زحماتشان را ببیند، کارهای خانه، شوهر و فرزندان را با کمال میل انجام می‎‌دهند و هیچ چشمداشت مادّی‌ای ندارند و آن‌چه که فراتر از وظیفه و قانون است، اخلاق، عشق، ایثار و تفاهم است؛ البتّه اگر یک زن شاغل و یک مرد دو شغله، برای دیدن یکدیگر و ارتباط با یکدیگر و عشق ورزیدن نسبت به هم، وقت و حالی داشته باشند.
زن باید درآمد خود را متعلّق به شوهر بداند و شوهر نیز درآمد خود را متعلّق به زن بداند و هر دو درآمدشان را روی هم بگذارند و با یک تصمیم‌گیری مشترک، اولویّت‌بندی و هزینه کنند. البتّه بهتر است مدیریّت اقتصاد خانواده با شوهر باشد، چون معمولاً مردها در پول خرج کردن دست و دل باز و خانم‌ها دست به عصااند؛ البتّه خانم‌ها و آقایان به صورت ذاتی باید این‌گونه باشند، امّا گاهی بعضی از مردها بخیل‌اند که بر خلاف طبیعتشان است و یک اختلال روانی به حساب می‌آید که باید درمان شود. امیرالمؤمنین، علیه السّلام، نیز در روایتی، صفت «بُخل» را از بهترین صفات زنان و از بدترین صفات مردان معرّفی کرده‌اند[5]؛ زیرا مرد باید سخاوتمند باشد و در حدّ توان به وضعیّت رفاه خانواده‌اش وسعت دهد و زن باید بخیل باشد، از ولخرجی پرهیز کند و به خوبی از اموال شوهر محافظت کند.
اگر زن از مهارت‌های لازم برخوردار باشد، می‌تواند با شگردهای زنانه‌ی خود، کاری کند که شوهر، تمام اموال و درآمد خود را دو دستی به زن تقدیم کند؛ امّا متأسّفانه زنان شاغل از روحیه‌ی زنانه فاصله می‌گیرند و روحیّات مردانه پیدا می‌کنند. پیشنهاد ما این است که در مرحله‌ی اوّل، با محبّت و عشوه‌گری، احساسات شوهرتان را تحریک کنید و سعی کنید از این طریق در او نفوذ کنید؛ اگر قلب او را تسخیر کنید، از پا درمی‌آید و اموالش را به پای شما می‌ریزد.
در صورتی که تحریک احساس جواب ندهد، باید سراغ اقناع اندیشه رفت؛ می‌توانید به صورت منطقی و در عین حال محترمانه و دوستانه با او صحبت کنید، سه نکته‌ای را که در ابتدای پاسخ با دیدگاه فقهی و حقوقی عرض کردم، به ایشان بگویید تا با وظیفه‌ی شرعی و قانونی خود آشنا شود و از او بخواهید هدف خود را از پول درآوردن و پول جمع کردن بیان کند، از او بپرسید با پول‌هایش چه می‌کند؟ مخارج زندگی‌تان چقدر است؟ چقدر پس‌انداز می‌کند؟ پول‌ها را برای چه‌کاری و چه کسی می‌خواهد خرج کند؟ و با این پول‌ها چه کسی را می‌خواهد خوشبخت کند؟ در خلال این صحبت‌ها می‌توانید نظراتتان را به یکدیگر نزدیک کنید. ممکن است کمی به ایشان حق دهید یا کمی ایشان را متوجّه اشتباهش کنید.
هیچ‌گاه فراموش نکنید که بخشی از زندگی، کوتاه آمدن و تحمّل کردن است؛ اگر نه تاب تحمّل رفتار شوهرتان را دارید و نه توان تغییر آن را، از بزرگ‌ترهای فامیل خودتان و همسرتان کمک بگیرید که با نفوذ، درایت، مقبولیّت و تجربه‌ی خود مشکل شما را حل کنند.
بر خدا توکّل کنید، همیشه به یاد او باشید و در تمام امور به او پناه برید و از او کمک بخواهید که اختیار تمام کارها و تمام قلب‌ها در دست اوست.
امیدوارم همیشه موفّق و شاد باشید.

برای آشنایی بیشتر با حقوق مالی زوجین از دیدگاه شرعی و قانونی، به صورت تطبیقی، می‌توانید به کتاب «قانون مدنی و فتاوای امام خمینی رحمه الله»، تألیف عبدالله کیائی، انتشارات سمت و مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، جلد دوم، مراجعه فرمایید؛ همچنین جهت مشاهده‌ی آیات و روایاتی که درباره‌ی ازدواج و حقوق زوجین مورد استفاده‌ی فقها قرار می‌گیرد، می‌توانید به کتاب «مستند تحریر الوسیله(کتاب النکاح)»، تألیف احمد مطهری، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، مراجعه نمایید.

برای مشاهده‌ی نظرات کاربران انجمن سایت رهروان ولایت درباره‌ی سؤال و جواب مشاوره‌ای فوق، می‌توانید به مطلب «شوهرم کارت حقوقمو می‌خواد!» مراجعه نمایید.
___________________
پی‌نوشت‌ها:
[1]. ترجمه‌ی تحریر الوسیله، امام خمینی رحمه الله، ترجمه‌ی علی اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج3، ص568و569 و ماده 1106 قانون مدنی.
[2].تحریر الوسیله، امام خمینی رحمه الله، ترجمه‌ی علی اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج3، صص560تا563 و ماده 1107 قانون مدنی.
[3]تحریر الوسیله، امام خمینی رحمه الله، ترجمه‌ی علی اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج3، ص554و555 و ماده 1176 قانون مدنی.
[4]. احکام ویژه، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب، ص50 و ماده‌ی 1118 قانون مدنی.
[5]. نهج البلاغه، حکمت 234.