ويژگي ها و صفات يك دوست خوب چيست؟

ويژگي ها و صفات يك دوست خوب چيست ؟روش هاي دوست يابي چگونه است؟

پاسخ:

1. اهميت دوست در زندگيدوست خوب در احساسات انسان مشاركت مي كند و عواطف و حالات و ويژگي هاي او در انسان تأثير مي گذارد و به هنگام وحشت و تنهايي مونس انسان مي باشد. و در سختي ها از او كمك بخواهي و در حوادث و رويدادها مي توان به او پناه ببري و در هنگام مشكلات با او مشورت كني تا بتواني مشكلات را حل نمايي. لذا دانشمند نامدار اجتماعي «دلردا فبري» در كتابش به نام «سعادت و صلح» گفته است: به دست آوردن دوست راستين كار ساده و آساني نيست و كسي كه اين أمر برايش ميسر شده باشد بايد بداند به گنج پر ارزش دست يافته كه بايد به نحو خوب و شايسته اي از آن بهره گيرد دوست نزديك ممكن است در نتيجه اخوت و برادريش جايگاهي فراتر از برادر پيدا مي كند، چنان كه امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ فرموده اند: «چه بسا تو را برادري است كه مادرت او را نزاده است». پيامبر بزرگ اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده است «چون خداوند خير كسي را بخواهد دوست شايسته اي روزي او مي گرداند كه هر گاه او را فراموش كند، ياد آوري و اگر به خاطر داشته باشد، وي را ياري كند» امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: آرامش در سه چيز است: همسر سازگار، فرزند نيكوكار و دوست باصفا.
2. صفات و ويژگي هاي يك دوست خوببراي انتخاب يه دوست خوب بايد صفات و ويژگي هاي يك دوست خوب را شناخت. دوست، شريك زندگي است او در انسان مانند روح در بدن جريان دارد و تأثير مي گذارد، وي آينه اي است كه خوبي ها و بدي هاي آدمي در آن منعكس مي شود چنان كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده اند: «انسان آينه دوست خويش است كه هر گونه اذيت و آزار را از او دور مي كند» پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ خصوصياتي را براي دوست خوب و شايسته بيان نموده اند و روشن كرده اند چه كسي سزاوار رفاقت و دوستي است كه تيتروار خدمت شما عرض مي نمايم:
1. عاقل باشد 2. از خيانت و ستم و سخن چيني به دور باشد 3. الطاف خداوند را ناديده نگيرد 4. الطاف دوستان قبل از تو را ناديده نگيرد 5. الطاف والدين را ناديده نگيرد 6. دنيا او را عوض نكند 7. در شادي و غم، در فقر وغنا، در رفاه و سختي تو را فراموش نكند.
3. روش هاي دوست يابياحاديث و سخنان بسياري از ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ و دانشمندان در باب روش هاي انتخاب دوست خوب وارد شده كه در اين مختصر چندين مورد از آنها بيان مي شوند.
1. وفا داري و رفتار مناسب با والدين و دوستان گذشته: سقراط حكيم مي گويد براي انتخاب رفيق توجه كن كه اين شخص. الف: نسبت به پدر و مادر خود چگونه عمل مي كند اگر نسبت به آنها وفا ندارد، به تو هم نخواهد داشت. ب: اين كه نسبت به رفقايي كه قبل از شما انتخاب كرده، چگونه رفتار كرده است. ج: ذوق او به چه كاري است كه در تو اثر مي كند، به ورزش است، به مطالعه است، به شعر خواندن است.
1. انسان متأثر از دوست و هم نشين خود است، يعني اگر دوست اخلاق و رفتار و ويژگي هاي مناسب داشته باشد، مستقيم و يا غير مستقيم انسان تأثير مي گيرد. هم چنان كه در روايتي از امام علي ـ عليه السلام ـ داريم: «مجالسة الصالحين داعية الي الصلاح» هم نشيني با نيكان و صالحان آدمي را به نيكي و صلاح فرا مي خواند.
2. ج: مسافرت: يكي ديگر از راه هاي امتحان دوست، همان گونه كه در روايات ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ بيان شده است، مسافرت مي باشد، چرا كه وقتي انسان با كسي چند روزي هم نشين مي شود، برخي از خصوصيات و ويژگي هاي او را بهتر مي تواند شناسايي نمايد.
د: هنگام خشم: ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ براي شناسايي دوستان خوب فرموده اند، دوست خود را در هنگام خشم و عصبانيت مورد آزمايش قرار دهيد، و اگر او را به خشم آوردي و ديدي كه خشم، او را از حق به باطل مي گشاند، دوست مناسبي نمي باشد و بايد او را به عنوان دوست قرار ندهي.
هـ: بررسي دوستان: در روايتي امام علي ـ عليه السلام ـ فرموده اند: هرگاه وضع كسي براي شما نامعلوم بود و دين او را نشناختيد، به دوستانش نظر كنيد پس اگر آنها اهل دين و آيين خدا باشند او نيز، پيرو آيين خداست و اگر بر آيين خدا نباشد او نيز بهره اي از حق ندارد.
پس همان گونه كه در اين روايت امام ـ عليه السلام ـ فرموده اند، بررسي دوستان يك فرد، مشخص كننده وضعيت آن فرد مي باشد چرا كه در روانشناسي نيز ثابت شده است كه افراد با اشخاص و گروه هايي كه نگرش و خواسته هاي شبيه به او مي باشند بيشتر گرايش و تمايل به ارتباط دارد.
چگونگي ارتباط و جذب دوست خوببراي اين كه بتواند فردي را كه صلاحيت و شايستگي دوستي را دارد، به خود جذب كند و با او ارتباط برقرار كند لازم است به نكات زير توجه نمائيد:
1. مهارت هاي ارتباطي خود را افزايش دهيد: در رابطه با اين موضوع لازم است هنر خوب صحبت كردن و خوب گوش نمودن را تمرين كنيد وبا خوشرويي و خوش خلقي برخورد نمائيد.
2. سعي كنيد با دادن هديه، ارتباطي عاطفي و صميمي با فرد مورد نظر برقرار نمائيد.
3. هميشه با آراستگي ظاهري و تميزي به ملاقات او برويد، چرا كه هر كسي دوست دارد، با فردي ارتباط داشته باشد كه او از هر لحاظ كامل باشد، حتي به لحاظ آراستگي ظاهري و اين تأثير بسيار مثبتي در ايجاد رابطه عاطفي بين شما و محكم تر نمودن آن مي نمايد.
4. با كمك به رفع مشكلات فرد مورد نظر، سعي كنيد نظر مثبت او را نسبت به خود جلب نمائيد.
2. خوش رويي: امير المؤمنين علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: البشاشة حبالة الموده: خوش رويي وسيله دوست يابي است.(1)
با چه كساني نبايد دوستي نمودامام علي ـ عليه السلام ـ در وصيت خود به فرزندش از دوستي با چند گروه بر حذر داشته است و پيامد آن را هم ذكر مي فرمايند.
1. دوستي با احمق: فرزندم از دوستي با احمق بپرهيز، زيرا او مي خواهد به تو سود برساند امّا زيان وارد مي كند.
امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: از هم نشيني با احمق بپرهيز، زيرا زماني كه تو بسيار به او نزديكي بدي و آسيب او به تو بسيار نزديك مي باشد».
2. دوستي با بخيل: امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «از دوستي با بخيل بپرهيز زيرا در موقعي كه سخت به او محتاجي رهايت مي كند» از نظر اسلام بخل صفتي نكوهيده است و يكي از عوامل درآمدن به آتش دوزخ شمرده مي شود.
3. دوستي با بدكار: امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: از دوستي با بدكار بپرهيز چون تو را ارزان مي فروشد». آنان كه در دنيا با تو دوستند در آخرت نيز همانان دوستان توأند پس نيك بنگر كه بدكاران در آخرت چه جايگاهي دارند. در قرآن در سوره انفطار آيه 13 و 14 مي فرمايد: «همانا نيكوكاران در بهشت پر نعمتند و بدكاران در آتش دوزخ». از امام علي بن ابي طالب پرسيده شد: دوست بد كدام است؟ حضرت فرمود: «آن كه گناه خدا را در نظرت زيبا جلوه دهد».
4. دوستي با دروغگو: امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «از دوستي با دروغگو بپرهيز، زيرا دروغگو چون سراب است كه دور را بر تو نزديك و نزديك را به تو دور مي نماياند». از دير باز گفته اند كه دروغگو را دوست و رفيقي نباشد. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «آدم دروغگو دلايل و حجت هاي آشكار را از بين مي برد و با ايجاد شبهات پيروانش را به نيستي مي كشاند.
5. دوستي با بدعت گذار: در برخي از روايات ما علاوه بر چهار موردي كه مولا علي ـ عليه السلام ـ فرمودند: از دوستي با بدعت گذار نيز نهي شده است.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرموده است: «با بدعت گذاران مصاحبت نكنيد تا در نظر مردم يكي از آنها به شمار نياييد، پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده است «انسان بر آيين دوست و هم نشين خويش است».

پاورقی:

1. نهج البلاغه، حکمت 6.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات