خطا و اشتباه در زندگی زناشویی یک امر طبیعی است، اما یکی از آن راهکارهایی که باعث می شود هنگام خطا و اشتباه، تنش ها به حداقل برسد و آرامش به خانه برگردد، همین عذرخواهی کردن است. پیامبراکرم(ص): «تَعافَوا تَسقُطِ الضَّغائِنُ بَينَكُم.[1] از يكديگر گذشت كنيد، تا كينههاى ميان شما از بين برود.»
بخاطرهمین، بعضی از زن ها و یا شوهرها را مشاهده می کنیم که برای حفظ زندگیشان و از آن طرف خاتمه دادن دعوا و درگیری، به گناه نکرده و خطایی که نکرده اند، اعتراف می کنند و از طرف مقابلشان عذرخواهی می کنند. آیا چنین کاری درست است؟ این گذشت بی حدو حصر، عواقب بدی در زندگی زن و شوهر ایجاد نمی کند؟
جواب
امام علی(ع) می فرماید: «اَلعَفوُ تاجُ المَكارِمِ.[2] گذشت، اُوج بزرگواريهاست.» در واقع کسی که ازخودگذشتگی می کند اوج بزرگواری خودش را نشان می دهد. بطور کلی گذشت در زندگی طبق آموزه های اسلامی، کار باارزشی محسوب می شود. ولی باید هنگام گذشت، چند نکته را نیز در نظر گرفت؛
یکی اینکه؛ همین گذشت و اشتباهات را به گردن گرفتن باعث نشود که شخص خطاکار به یک احساس اشتباهی از خودش دست پیدا کند. یعنی؛ واقعا احساس نکند که حق با خودش بوده و دیگری مقصر بوده. و رفته رفته این گذشت، سبب بشود که شخص خطاکار، در ارتباطش با بقیه، همین رفتار اشتباه را در پیش بگیرد. مسلما در چنین مواردی، گذشت نه تنها امر پسندیده ای نیست چه بسا یک نوع خیانت به طرف مقابل محسوب شود. چون باعث می شود که شخص خطاکار تفکر اشتباهی نسبت به خودش پیدا بکند و این را نیز در بقیه زندگیش تسرّی دهد.
دومین نکته ای که وجود دارد این است که شخصی که گذشت می کند می بایست به این مسئله توجه بکند که اگر معمولا از خودگذشتگی می کند و گناه نکرده را به عهده می گیرد، در این صورت امیال و احساسات شدید خودش را سرکوب می کند.
به عنوان مثال؛ وقتی زن یا مردی که از دست همسرش عصبانی است ولی به خاطر حفظ زندگیش یا محبتی که نسبت به همسرش دارد، عصبانیت خودش را فرو می برد و از آن طرف هم خودش را مقصر جلوه می دهد. این شخص به مرور زمان سرشار از احساسات سرکوب شده خواهد شد که خود این مسئله باعث می شود احساس اضطراب، نارضایتی از زندگی، احساس طلبکار بودن همیشگی نسبت به طرف مقابل و... را در زندگی داشته باشد. از این رو شخص از خودگذشته حتما باید به این مسئله توجه داشته باشد، تا دچار مشکلات بیشتری نشود که درنهایت منجر به صدمه خوردن نهاد خانواده نیز شود.
اما مواردی وجود دارد که با از خود گذشتگی و عذر خواهی کردن، نه تنها موجب رفع دعوا وتنش می شد، بلکه موجب شرمندگی طرف مقابل نیز می شود که نکته تربیتی را هم بدنبال دارد. البته باید توجه داشت که این، باعث عادت زشت طرف مقابل نشود که هنگام تنش همیشه انتظار داشته باشد که دیگری کنار بیاید و عذرخواهی کند.
منابع:
[1]. كنزالعمال، ج3، ص373
[2]. غررالحكم، ج1، ص140