چکیده: ازدواج هدف ها و نيازهاي بي شماري را تأمين مي كند. از جمله مهمترين هدف هاي ازدواج مي توان: نيل به آرامش و سكون، تأمين نيازهاي جنسي، بقاي نسل، تكميل و تكامل فردي و اجتماعي، سلامت و امنيت فردي و اجتماعي و سرانجام تأمين نيازهاي رواني و اجتماعي در فرد را نام برد. كه به شرح ذيل است: ... .
در صورتي كه امكان ازدواج براي دختري وجود نداشته باشد، چطور مي شود مجرد ماند و غريزه جنسي را نيز كنترل كرد ؟
پاسخ:
اهداف ازدواج ازدواج هدف ها و نيازهاي بي شماري را تأمين مي كند. از جمله مهمترين هدف هاي ازدواج مي توان: نيل به آرامش و سكون، تأمين نيازهاي جنسي، بقاي نسل، تكميل و تكامل فردي و اجتماعي، سلامت و امنيت فردي و اجتماعي و سرانجام تأمين نيازهاي رواني و اجتماعي در فرد را نام برد. كه به شرح ذيل است:
1ـ ايجاد محيطي خصوصي براي آرامش و آسايش: نياز به آرامش كه ريشه در سرشت آدمي دارد، بر اساس تعاليم مكتب اسلام يكي از مهمترين و شايد اولين انگيزه ازدواج محسوب مي گردد. ازدواج در حقيقت كانوني تشكيل مي دهد كه در آن زن و مرد احساس آرامش كنند، زيرا زنان آرامش دهنده رواني مردانند. خداوند در سوره روم مي فرمايد: «يكي از نشانه ها اين است كه براي شما همسري از جنس خودتان بيافريد تا با او انس گيريد و در كنارش آرامش بيابيد و ميان شما دوستي و مهرباني قرار داد».(1)
2ـ تأمين نيازهاي جنسي: انسان داراي مجموعه اي از نيازها و غرايز است كه عدم ارضا و يا نقص در ارضاي هر كدام از اين غرايز موجب ايجاد تزلزل در شخصيت و انحراف مي گردد. يكي از نيرومندترين غرايز انسان غريزه جنسي است، پس از بلوغ و بيداري غرايز، يكي از دغدغه هاي هميشگي جوانان كشش به جنس مخالف است كه بهترين پاسخ به آن ازدواج و تشكيل خانواده است.
رهبانيت و پس زدن اين غريزه صحيح نيست. زيرا پيامدهاي مختلف روحي و جسمي دارد. همچنين غرق شدن در هوي و هوس و ارضاء آزاد و نامشروع نيز صحيح نمي باشد. زيرا جز تشنگي سيري ناپذير و تنوّع طلبي و اضطراب چيز ديگري در پي نخواهد داشت. لذا بايد به ضرورت تأمين نياز جنسي توجه نمود. اما نه تنها از بعد مادي و جسماني بلكه در نتيجه تأمين صحيح اين نياز جسماني فرد از لحاظ رواني و اخلاقي نيز به آرامش مي رسد. بنابراين فرد پس از ازدواج مي تواند اين غريزه مهم حياتي را با شيوه اي مطلوب و معقول و اجتماع پسند ارضا كند و در سايه آن به آرامش دست يابد.(2)
3ـ دوستي و محبت و عشق: آدمي در هر سن و مرحله اي از حيات خويش به محبت احتياج دارد و علاقه مند است كه ديگران به او مهر بورزند.(3) استاد شهيد مطهري در اين باره مي گويد: «پسر و دختري كه هيچ كدام آنها در زمان تجرّدشان در هيچ چيزي نمي انديشيدند مگر آن چه مستقيماً به شخص خودشان ارتباط داشت، همين كه به هم دل بستند و كانون خانوادگي تشكيل دادند براي اولين بار خود را به سرنوشت موجودي ديگر علاقه مند مي بينند، شعاع خواسته هايشان وسيع تر مي شود و چون صاحب فرزند شدند به كلي روحشان عوض مي شود...».(4)
4ـ توليد فرزند و بقاء نسل: ميل به داشتن فرزند و تداوم نسل ها و پرورش انسان ها از انگيزه و اهداف مهمي است كه در طول دوره هاي گوناگون همواره عامل مهمِ ازدواج و تشكيل خانواده بوده است.(5)
5ـ تكميل و تكامل: هيچ انساني به تنهايي كامل نيست به همين جهت پيوسته درصدد اين است كه نقص و كمبود خويش را جبران كند. جوانان با گزينش همسري شايسته موجبات رشد و تكامل خود را فراهم مي كنند و در مسير زندگي از تشويق ها و حمايت ها و كمك هاي يكديگر بهره مند مي شوند.(6)
6ـ سلامت و امنيت اجتماعي: خانواده كوچكترين واحد اجتماعي و مقدس ترين نهاد بشري است و در بردارنده پاكترين و عميق ترين مناسبات انساني است كه براي سلامت و امنيت و سعادت اجتماع سودمند و ضروري است. جامعه اي كه در آن كانون خانواده مستحكم بوده و جوانان آن به موقع ازدواج كنند، فساد و انحرافات و پليدي ها كمتر مي شود. از اينجاست كه دين مبين اسلام بر ازدواج تأكيد فراوان داشته و پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و ساير معصومين ـ عليهم السلام ـ به آن توصيه مي نمايند.
خداوند خلقت زن و شوهر و محبت ميان آنها را از نشانه هاي حكمت خود معرفي مي نمايد.(7) پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «هيچ كانوني در اسلام بر پا نشده كه نزد خداوند محبوب تر و عزيزتر از ازدواج باشد».(8) و همچنين امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «دو ركعت نماز انسان متأهل افضل و بالاتر از هفتاد ركعت نماز انسان مجرّد است».(9)
در اينجا سخن ارزشمندي از استاد شهيد مطهري (ره) پيرامون نقش تربيتي ازدواج نقل مي كنيم: «يك پختگي هست، كه اين پختگي جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نمي شود، در مدرسه پيدا نمي شود در جهاد نفس پيدا نمي شود، در نماز شب پيدا نمي شود، با ارادت به نيكان هم پيدا نمي شود، اين را فقط در همين (ازدواج و تشكيل خانواده) بايد به دست آورد».
حال كه به برخي از فوائد و ضرورت هاي ازدواج اشاره كرديم، روشن مي گردد كه چرا در اسلام مجرد ماندن كار پسنديده اي محسوب نمي گردد. بله اسلام براي كسي كه شرايط و سن ازدواج را دارا مي باشد، مجرد ماندن را جايز نمي داند.
چگونه مي توان شرايط ازدواج را به‌ويِِژه براي دختران فراهم نمود ؟1. برطرف نمودن نواقص: بايد با دقت كامل، شرايط فردي اعم از جسمي، روحي، اخلاقي، رفتاري و... و شرايط خانوادگي خود را بررسي كنيد و اگر نواقصي وجود دارد رفع شود. گاهي از اوقات شرايطي مانند گوشه گير بودن و روابط اجتماعي و بر خورد خوبي نداشتن سبب جواب رد خواستگاران مي شود. بنابراين بايد با دقت علت يابي نموده و در صدد رفع آن بر آييد.
نكته مهم: سطح پايين اقتصادي و يا پايين شهر بودن، نقص محسوب نمي شود و در اين زمينه هيچگاه خود را به زحمت نيندازيد و مطمئن باشيد متدينين در سطح شما بسيار زياد هستند و قطعاً كفو شما وجود دارد. منتظر او باشيد.
2. افزايش جذابيت: دختران بايد جذابيتهاي خود را افزايش دهند. جذابيت در زمينه هاي مختلف بروز مي كند:
الف) جذابيت ظاهري: دختر خانم بايد در مجالس زنانه و به دور از نگاه نامحرم، آراسته و تميز و مرتب ظاهر گردد. ظاهر زيبا و لباس آراسته، قلوب ديگران را به انسان متمايل و متوجه مي كند و بالعكس نامرتب بودن و تميز نبودن موجب انزجار ديگران از انسان مي گردد.
ب) جذابيت رفتاري: دختر بايد نسبت به زنان اطراف خود و مخصوصاً در مجالس زنانه از ابراز محبت، خوش خلقي و سطح بالاي روابط اجتماعي برخوردار باشد از گوشه گيري، كج خلقي و... به شدت پرهيز كند.
ج) مهارت هاي هنري: دختر هر چه از مهارتهاي زنانه بيشتري برخوردار باشد جذابيت و خواستگاران بيشتري خواهد داشت.
3. ياري جستن از واسطه امين:يكي ازراه هايي كه مي توان ازآن براي يافتن همسر خوب استمداد طلبيد، درخواست كردن معرفي ، افراد با ايمان توسط فردي امين وآشنااست. هيچ اشكالي ندارد كه والدين يا خود دختر به افرادي كه صلاحيت دارند و امين هستند بسپارند كه خواستگاران خوب و متدين را معرفي كنند.
4. حفظ روحيه و اعتماد به نفس:يكي ديگر از نكات بسيار مهم اين استكه بايد مواظب خود باشيد تا گرفتار نگرش منفي نسبت به خود نشويد و اعتماد به نفس خود را از دست ندهيد. براي تقويت اعتماد به نفس به موارد زير مراجعه نماييد:
الف) ارتباط با خدا: حضور قلب و درك محضر خداوند در عبادات به ويژه نماز مي تواند تأثير محسوسي در عزت نفس انسان داشته باشد.
ب) شناخت بهتر خويش: شناخت استعدادها و قابليت هاي خويش و درك ارزش هاي انساني، در كسب اعتماد به نفس مفيد است.
ج) تكيه بر توانايي هاي خود.د) ارزيابي مثبت از خود: شخصيت خود را با ديد مثبت ارزيابي كنيد و بر لياقت و شايستگي خويش شك نورزيد.
ه ) تشويق خود: تشويق و پاداش دادن به خود يعني اينكه اموري كه براي شما لذت بخش است را براي خود فراهم كنيد.
و ) عدم مقايسه خود با ديگران: هيچگاه خود را با ديگران مقايسه نكنيد. هر كس شرايط، توانمندي ها و استعدادهاي خاص خود را دارد.
راه‌هاي كنترل غريزه جنسي درصورت تأخير ازوادج
1. عزم و اراده جدي در كنترل غرايز:اراده، تفاوت انسان و ساير موجودات در قدرت اراده است قدرت اراده انسان فوق هر قدرتي است. انسان با اين قدرت مي تواند هر در بسته و هر گره كوري را باز كند. انسان با قدرت اراده خود كلماتي مانند نمي توانم و نمي شود را از قاموس ذهن و كلام خود پاك مي‌كند. بنابر اين غير منطقي ترين جمله اي كه يك انسان مي تواند به كار برد اين است كه بگويد: من نمي توانم و توانايي انجام فلان كار را ندارم. پس مي توان با استفاده از عزم و اراده جدي سعي نمود تا غرائز جنسي خود را قبل از ازدواج كنترل نماييم.
2. اصل تدريج: تغيير در رفتار تدريجي حاصل مي شود. همان گونه كه عادت به كار زشت و ناپسند به تدريج شكل مي گيرد، عادت به كارهاي خوب نيز بايد آهسته آهسته شكل بگيرد. بنابر اين اگر تصميم به ترك گناه گرفتيد و پس از مدتي دوباره مرتكب همان گناه شديد، هيچ گاه نا اميد نشويد. بلكه دوباره با همت و اراده محكم تر از قبل تصميم به ترك آن گناه بگيريد.
3. اميد به رحمت الهي: هيچ گاه از رحمت الهي نااميد نشويد. زماني كه انساني گناهي انجام مي دهد و موجب خشم الهي مي شود، راه براي بازگشت او باز مي باشد. شخص گناهكار مي تواند با توبه گذشته خود را جبران كند و خداوند نيز كه از پدر و مادر هم نسبت به انسان مهربان تر است تمام خطاي او را مي بخشد و او را پاك مي كند. انسان هيچ گاه نبايد به زيادي گناه خود نگاه كند. بلكه بايد هميشه طمع به كرم و بخشش خداوند داشته باشد و هميشه به ياد داشته باشد كه اگر گناهان او به اندازه تمام كائنات و كهكشان ها هم باشد، در برابر كرم و لطف الهي قطره اي بيش محسوب نمي شود و با توبه مي تواند از تمام گناهان پاك شود و مانند فرزندي كه تازه از مادر متولد شده زندگي تازه و پر نشاطي را از سر گيرد.
بايد توجه نمود كه فقط شما نيستيد كه اين مشكل را داريد. بلكه همه جوانان تحت فشار اين غريزه هستند و بسياري از آن ها شرائط ازدواج را ندارند. اساساً جوان با طوفان و بحران و شكوفا شدن خواسته ها و غرايز خويش تعريف مي شود. اين از حكمت هاي الهي است تا جوان با نيروي اراده و اختيار خويش بر اميال نفساني و شهواني خويش غلبه كند و به رشد و بالندگي دست يابد.
ترك عصيان در جواني شيوه پيغمبري است ورنه هر گبري به پيري مي شود پرهيزگار
پاورقی:
1. روم : 21.
2. ر.ک: اميني، ابراهيم، آيين همسرداري، ص11ـ23.
3. استادان طرح جامعه و آموزش خانواده، جوان و تشکيل خانواده، ص109 و 129.
4. مطهري، مرتضي، جاذبه و دافعه علي ـ عليه السلام ـ ، ص40.
5. مطهري، مرتضي، تعاليم و تربيت در اسلام، ص398.
6. جوان و تشکيل خانواده، ص108 و 129. کتاب مشاوره اي ازدواج، ص5ـ10.
7. روم : 21.
8. حر عاملي، وسائل الشيعه، ابواب مقدمات نکاح، ج14، باب 1، حديث 4 و 10.
9. همان، باب 2، حديث 1.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات