عوامل رکود ازدواج و راه حل آن

اول ذی‌الحجه سال 2(ه.ق) مصادف است با سا‌ل‌روز ازدواج امیرالمومنین(علیه‌السلام) و حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها). این مناسبت می‌تواند بهانه‌ای باشد برای واکاوی مساله ازدواج در جامعه امروزی کشور ما، تا شاید گشایشی خداپسند در آن ایجاد گردد.

ازدواج در اسلام:
همواره برخی با هدف تخریب دین، دستورات آن را مورد تهاجم قرار می‌دهند و در این میان برخی نیز از روی ناآگاهی از این خط مغرضانه پیروی می‌کنند. اسلام به عنوان یک مکتب آسمانی ازدواج را نه تنها کاری محبوب و مقدس دانسته، بلکه جوانان را بارها به آن توصیه کرده است. پيامبر اکرم(صلی‌الله‌عليه‌و‌آله) می‌فرمايند: «هيچ چيزی نزد خداوند محبوب‌تر از ازدواج نيست».[1]

برخی افراد در اثر دوری از تعالیم دینی، ازدواج را منوط به تحقق شرایط کامل آن دانسته و در نتیجه تشکیل خانواده را جزء اولویت‌های اولیه خود نمی‌دانند. این مساله منجر به بروز ناهنجاری‌های اجتماعی شده و انسجام اجتماعی را به خطر انداخته است. این در حالی است که خداوند می‌فرماید: «وَأَنكِحُوا الأَيامىٰ مِنكُم وَالصّالِحينَ مِن عِبادِكُم وَإِمائِكُم إِن يَكونوا فُقَراءَ يُغنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ [نور/32] مردان و زنان بی‌همسر خود را همسر دهید، هم‌چنین غلامان و کنیزان صالح و درست‌کارتان را؛ اگر فقیر و تنگ‌دست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد؛ خداوند گشایش‌دهنده و آگاه است».

آمار ازدواج در ایران:
بر اساس آمار منتشر شده، بیش از ۱۱ میلیون دختر و پسر جوان در سن ازدواج هستند، که بخش قابل توجهی از این جمعیت بین ۱۸ تا ۳۵ سال دارند. هم اکنون میانگین سن ازدواج در مردها ۲۷ سال و خانم‌ها ۲۵ سال است که این میانگین در برخی استان‌ها از جمله تهران بالاتر بوده و روند صعودی نیز دارد.[2] مطابق آمار ارائه شده، افراد مجرد قطعی بالای ۵۰ سال، ۱۵۲ هزار نفر و افراد بالای سن متعارف که ازدواج نکرده‌اند، یک میلیون و۳۰۰ هزار نفر می‌باشند. [3]

عوامل تاخیر در ازدواج:
گرایش به جامعه‌گریزی، تنوع‌طلبی جوانان، مسئولیت‌گریزی، ترس از طلاق و شکست در زندگی آینده، ترس از خیانت همسر، رواج مردسالاری و زن‌سالاری و رقابت بین آن‌ها، از مهم‌ترین دلایل اجتماعی کاهش تمایل جوانان به ازدواج است. در این میان برخی عوامل موثر، اقتصادی هستند که عبارتند از: مسکن، تهیه وسایل زندگی، مهریه سنگین، بیکاری، رفاه‌زدگی برخی از جوانان و فقر خانوادگی. هم‌چنین ادامه تحصیلات به ویژه توسط دختران، مدرن شدن زندگی، الگوپذیری جوانان از غرب و تمایل آن‌ها به زندگی مجردی، تزلزل ارزش‌های سنتی و مهاجرت فرهنگی، از مهم‌ترین دلایل فرهنگی برای بالا رفتن سن ازدواج می‌باشند.

در نتیجه: با توجه به دخالت عوامل مختلف در کم‌رنگ شدن ازدواج، اقدام هماهنگ در عرصه‌های مختلف برای رفع این معضل ضروری است. برخی از این اقدامات عبارتند از:

1. مسئولین: فراهم آوردن امکانات، اعطاء وام ازدواج، تسهیل تهیه مسکن و یا اجاره مسکن، ساختن فیلم و سریال‌های مناسب، فراهم ساختن فرصت‌های شغلی متناسب.

2. خانواده: تجدید نظر درمسائلی مانند: مهریه‌های سنگین، تجملات، خرج‌های سنگین، بهانه ادامه تحصیل و نداشتن ماشین، مسکن، و... ؛

3. مهریه: اسلام همواره بر آسان‌گیری در مساله مهریه تاکید دارد. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «از میمنت زن این است که راحت خواستگاری شود و کابینش (مهریه‌اش) سبک باشد». [4]

-----------------------------------------------------------------------------------

منابعی برای مطالعه بیشتر: علاقمندان می‌توانند از طریق منابع ذیل در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب نمایند.
1. جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، پارسایان.
2. انتخاب همسر، آیت الله امینی، سازمان تبلیغات.
3. ازدواج آسان و شیوه‌های همسرداری محمد محمدی اشتهاردی انتشارات نبوی.
4. خانواده متعادل احمد صافی، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

پی‌نوشت:
[1]. وسايل الشيعه: جلد 14، ص 3. متن عربی: «ما بُني بِناءً في الإسلام أحبّ إلي الله عزّوجلّ من التّزويج»
[2]. http://alef.ir/vdcc1pqim2bqms8.ala2.html?275137
[3]. http://www.bartarinha.ir/fa/news/201658
[4]. کنزالعمّال، المتقی الهندی،موسسة الرسالة، 1409، بیروت، لبنان، ج16، ص322، ح44721. متن عربی: إنّ مِنْ یمنِ الْمَرأةِ تَیسیرُ خِطبَتِهَا وَ تَیسیرُ صِدَاقِها.