چکیده: این مسئله‌ی جاذبه‌ی جنسی و خطر جاذبه‌ی جنسی برای زن و برای مرد و برای جامعه و برای خانواده، این را به نظر من خیلی بایستی جدّی گرفت.
با توجه به فراگیر شدن فیلم ها و تولیدات سینمایی، باید بپذیریم که سینما نقش بسزایی در جهت دهی و رشد و تربیت نسل امروز جامعه جهانی دارد. از ین جهت است که امام خمینی (رحمه الله علیه) فرمودند:«سینما باید مربی باشد برای آنها[یی]که در سینما وارد می شوند... اینها باید یک دارالتبلیغی، یک دستگاه سازنده باشد که به وسیلۀ اینها یک مملکت، افرادش یک افراد امین صالح، یک افراد ملی ـ اسلامی بشود.»[1]
با توجه به کلام بالا باید دقت بیشتری به مسئله سینما و تولیدات آن داشت. به این خاطر در صدد هستیم نکاتی کاربردی در قالب مطالبات و یا انتظارات رهبری از سینما گران و تولید گران این عرصه بیان کنیم.
1- پرهیز از تولید و پخش فیلم خنثی و بدون پیام
«فیلم خنثاى بى‌اثرِ بى‌محتواى بدون پیام، مطلقاً پخش نکنید. برنامه‌ى بى‌فایده‌ى بى‌محتوایى که فقط یک‌وقت و یک فاصله‌ى زمانى را پُر مى‌کند، مطلقاً پخش نکنید.»[2]
خوب با این بیان امروز شاهد پخش فیلم و تولیداتی هستیم که صرفا (به قول بعضی کارگردان ها) مردم فکر نکنند یا فقط بخندند، اما محتوا و پیام غرض اصلی فیلم و سینما باید باشد.
2- پرهیز از سطحی‌نگری و انعکاس حقیقی معارف اسلامی در فیلم ها و نماهای تلویزیونی
«این‌طور نباشد که به نام اسلام چیزى را بگوییم که سست باشد، یا چیزى را ببافیم که فقط شکل، شکل اسلامى باشد؛ مثل این نماهاى تلویزیونى -عکس گنبد و بارگاه و مانند آن- که شماها براى فیلمها درست مى‌کنید و چیزى را از دور نشان مى‌دهید. ارایه‌ى چنین چیزهایى از اسلام، یک چیز پوکِ پوچِ کم‌مایه است که فقط یک زر و زیور دروغى، آن هم ظاهرى و سطحى را نشان مى‌دهد.حقیقتاً بایستى مفاهیم و معارف اسلامى پخش و منعکس بشود.»[3]
حال سوال این است آیا سینمای امروز توانسته از مفاهیم سطحی و ظاهری عبور کند و به عمق اسلام و معارف عمیق آن اشاره ای داشته باشد.
3- حفظ و انعکاس روحیه جهادی دوران جنگ در تلویزیون و سینما
«نگذارید آن روح جهادى‌اى که در دوران جنگ تحمیلى بر صدا و سیما حاکم بود، از بین برود. آن روحیه، چیز بسیار مثبتى است. البته نمى‌گویم که مارش جنگ بزنید. جنگ نداریم که مارش جنگ بزنیم، یا گزارش جنگى بدهیم؛ اما جنگ هشت ساله که فقط همان هشت سال نبود؛ جنگ هشت‌ساله، یک تاریخ است. شما به ادبیات فرانسه نگاه کنید؛ مطمئناً بخشى از این ادبیات، مصروف به قهرمانیهاى دوران جنگ است. چهار سال جنگ بوده، که فرانسویها دو، سه سال آن را دچار فشار بودند و شکست خوردند؛ اما انواع مختلف قهرمانیها را، هم در میدان جنگ، هم در مبارزات مردمى داخل پاریس، هم در روابط انسانى و نظایر آن، نشان دادند.»[4]
جالب است مقام معظم رهبری در دو دهه قبل این نگرانی را نسبت به کمرنگ شدن روحیه جهادی و حال و هوای جبهه داشتند و این مطالبه را از اصحاب رسانه و سینما داشتند.
4- استعداد هنری و سینمایی بچه مذهبی‌ها
«من الان نمونه‌هایى از همین فیلمها و سریالهایى که متأسفانه تلویزیون خودمان هم نشان داده، یادم هست؛ یکى از آنها همان سریالى است که پارسال در ایام نوروز نشان مى‌دادند - «میهمان» - چیزى که از اول تا آخرش هجو و چرند بود. با اینکه برخى از بازیگرانش خوب بودند، اما اصلاً هیچ چیز نداشت؛ یک چیز بى‌مضمون و بدمضمون و بى‌مزه و واقعاً چرند، که مخارج زیادى هم برایش صرف شده بود. این به خاطر آن است که پاى بچه‌هاى انقلاب به این‌جاها نرسیده بود.»[5]
قطعا رهبری با تمرکز به این موضوع می خواهند بگویند، بچه مذهبی و افکارش و عقایدش برای ما و انقلاب و تولیدات سینمایی ما مهم هست و اگر این فاصله زیاد شود تولیدات بی خاصیت و بی مغز فراوان می شود.
5- پیگیری اهداف انقلاب در برنامه‌های صداوسیما مثل فیلم و سریال
«من با آن کسى که با تفکر اسلامى میانه‌یى ندارد، هیچ رودربایستى ندارم... ما با او هیچ رودربایستى نداریم؛ نمى‌پسندد، نپسندد؛ خوشحال نمى‌شود، نشود؛ تلویزیون را مى‌بندد، در نهایت ببندد. البته باید تلاش بکنیم که تلویزیون را نبندد و گوش کند و ببیند؛ اما اگر فرض کردیم کار به آن‌جا رسید که یا ما باید هدف خودمان را دنبال نکنیم، تا او تلویزیون را نبندد؛ و یا اینکه هدف خودمان را دنبال کنیم، که طبیعتاً او تلویزیون را خواهد بست؛ در این‌جا ما دومى را ترجیح مى‌دهیم. در یک جمله، «هدف» باید در همه چیز دنبال بشود...»[6]
توجه و اصرار رهبری به اهداف انقلاب هم دغده ای است که جا دارید سینما گران و تولید کنند گان بیشتر به این مسئله عنایت کنند. با نگاهی به آمار تولیدات سینمای داخل، می توان به مظلومیت اهداف انقلاب در این میان پی برد. و اینکه امروزه به بهانه جذب مخاطب به تولید فیلم هایی ضعیف و بی محتوا بپردازند این خودش جای تامل دارد.
6- پشیمانی غربی‌ها از غلبه‌ی مسائل جنسی و فساد در سینمای غرب
«...این مسئله‌ی جاذبه‌ی جنسی و خطر جاذبه‌ی جنسی برای زن و برای مرد و برای جامعه و برای خانواده، این را به نظر من خیلی بایستی جدّی گرفت.»[7]
این هم از مسائل جدیست که از قبل تا حال دغدغه «هالییوود» و متاسفانه بعضی از محصولات داخلی بوده که با عادی سازی روابط و مسائل عشق های قبل از ازدواج، بهانه ای برای فروش محصولات خود پیدا کنند.
7- ضرورت رعایت خطوط قرمز اخلاقی در فیلم ها
«بعضى از ارتباطات عشقى دختر و پسر که توى فیلمها منعکس می شود، بد است، بدآموز است. این فرق می کند با آن چیزى که فرض کنید در سریال «اغماء» وجود داشت؛ کسى اول یک توهّم یا تصورى به ذهنش مى‌آید، آخر سریال می فهمد نه، این اشکال نداشته. بله، این حق با شماست. اما اینکه شما نوع برخورد یک زن و مرد را، یک عشق غلط را - این عشقهاى مثلث و مربع را - توى فیلم بیاورید، این مضر است؛ این را کاریش نمی شود کرد. کارى کنیم که اینها توى فیلمها نیاید.»[8]
و مسئله ای که امروز اگر از فیلم نامه های ما برداشته شود، درصد بالایی از تولیدات سینمایی داخلی ما دچار فقدان موضوع و محتوا می شوند و باید به این نکته توجهی بیشتر داشتکه این الگو برداری از سینما و محتوای غربی امروز دانگیر خود غربی ها هم شده، اما چرا تولیدات ما با ابتکار و ایده نو فاصله دار خودش جای تامل دارد.
--------------------------------
پی نوشت:
[1]. دیدار با کارکنان صدا و سیما
[2]. بیانات در دیدار مسئولان صدا و سیما، ۱۳۶۹/۰۵/۰۷
[3]. بیانات در دیدار مسئولان صدا و سیما، ۱۳۶۹/۰۵/۰۷
[4]. بیانات در دیدار اعضای شورای سیاست‌گذاری صدا و سیما، ۱۳۶۹/۱۲/۱۴
[5]. بیانات در دیدار جمعی از هنرمندان، ۱۳۷۰/۰۹/۰۴
[6]. بیانات در دیدار مدیران شبکه‌ی دوم سیما، ۱۳۷۰/۱۱/۰۷
[7]. بیانات در دیدار جمعی از بانوان فرهیخته‌ی حوزوی و دانشگاهی، ۱۳۹۲/۰۲/۲۱