چکیده: اگر چه هر عملی که برای رضای خدا انجام شود، محبوب الهی خواهد بود، ولی آن‌چه که از خود عمل صالح، مهم‌تر است، استمرار آن می‌باشد. زیرا این تداوم، موجب تاثیر گذاری مثبت بر جان انسان می‌گردد.
یکی از اموری که در شکوفایی جان و طهارت نفس انسان مفید است، و از سقوط او در جهت بعد معنوی جلوگیری می‌کند، عادت داشتن نسبت به انجام دادن کارهای خیر است. امام محمّد باقر (علیه السلام) در این زمینه می‌فرمایند: «...عَوِّدُوا أَنْفُسَكُمْ الْخَيْر»،[1]؛ «خودتان را به کارهای خیر، عادت دهید.»
در واقع، اگر چه هر عملی که برای رضای خدا انجام شود، محبوب الهی خواهد بود، ولی آن‌چه که از خود عمل صالح، مهم‌تر است، استمرار آن می‌باشد. زیرا این تداوم، موجب تاثیر گذاری مثبت بر جان انسان می‌گردد. به عنوان مثال اگر در جایی آب به صورت قطره قطره، ولی مداوم، بر سنگی بچکد، بالأخره در سنگ اثر خواهد کرد. در حالی که اگر مقدار عظیمی آب یک دفعه بر آن سنگ ریخته شود، تأثیر چندانی در سنگ نخواهد داشت.
به عبارتی عمل خیر اگر کم باشد، ولی همیشگی باشد، اثرش از عمل زیاد ولی موقتی، بیشتر خواهد بود. مثلاً کسی که هر روز فقط یک صفحه قرآن بخواند، ارزش این عمل، پیش خدا بیشتر از قرآن خواندن کسی است که در عرض یک ماه چند ختم قرآن کند و یازده ماه دیگر به هیچ عنوان سراغ آن نرود.
نور کم و ضعیف یک فانوس برای کسی که در مسیر تاریک و ظلمانی قرار دارد، مفیدتر است از روشن شدن یک لحظه‌ای نور یک پراژکتور، زیرا نور آن فانوس اگر چه ضعیف است، ولی چون دوام دارد، بالاخره شخص را به مقصد می رساند و از خطر گمراهی نجات می‌دهد.
حق تعالی به این امر مهم این‌گونه اشاره می‌فرماید: «...فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَدَتِهِ»،[مریم 65]؛ «خدا را عبادت کن و البته در راه عبودیت او صبر و استقامت داشته باش»
امام محمّد باقر (علیه السلام) نیز در این رابطه می‌فرمایند:
الف: «أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ- عَزَّ وَ جَلَّ- مَا دَاوَمَ عَلَيْهِ الْعَبْدُ وَ إِنْ قَلََّّّ»[2]؛ «پیش خداوند عزّوجلّ، هیچ چیز محبوب تر از عملی نیست که بر آن مداومت شود، هر چند که کم باشد.»
ب: «إنّي اُحِبُّ أن أدُومَ عَلَى العَمَلِ إذا عَوَّدْتُهُ نَفسي ... و إنَّ أحَبَّ الأعمالِ إلَى اللّه ِ ما دِيمَ عَلَيها»،[3]؛ «هر گاه به كارى [عبادى ]عادت كنم دوست دارم بر آن مداومت ورزم... محبوب‌ترين كارها در پيش‌گاه خداوند كارى است كه با مداومت همراه باشد.»
بنابراین مهم تر از خود عمل، تداوم و مستمر انجام دادن آن، و خودداری از افراط و تفریط است که:
«رهرو آن نیست گهی تند و گهی خسته رود
رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود»
.................................
پی‌نوشت:
[1]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار( ط- بيروت)،ج46 ص244،دار إحياء التراث العربي،بيروت،1403 ق
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق،كافي( ط- دار الحديث)،ج3ص212، دار الحديث،قم،ق 1429
[3]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار( ط- بيروت)،ج84 ص37،دار إحياء التراث العربي،بيروت،1403 ق