چکیده: کمترین انتظار جامعه اسلامی از متولیان مراسم بیت الله الحرام این است که بعد از بیان حقایق و عوامل تأثیر گذار در بروز فاجعه، از بازماندگان این حادثه بزرگ عذر خواهی نموده و حقوق به حق ایشان را ایفا نموده و برنامه‌ای جامع طرح ریزی نمایند که هیچگاه جهان اسلام این چنین مصیبتهای را به خود نبیند و در صورت عدم توانایی در این خصوص مدیرت و برپایی این مراسم الهی را سایر بلاد اسلامی واگذار نمایند
مقدمه:
مراسم عبادی و الهی حج که می‌رفت مراسمی به یادماندنی، شور انگیز، و مفرح از عبادت و بندگی برای حجاج امسال باشد. به دلیل بی‌کفایتی و سوء مدیریت آل‌سعود وهابی، به مراسمی توأم با غم و عزا و سوگواری مبدل شد. عمال سعودی که سالیان سال خود را خادمین شریفین خطاب می‌کنند. هر از چند سالی موجبات غم هجران بسیاری از زوار بیت الله الحرام را به وجود می‌آورند. با توجه به آمار فراوان جان باختگان حادثه منا و همچنین سقوط جرثیل بعد از فروکش کردن طوفان در مکه سوالات فراوان و بی‌جوابی در اذهان مردم به وجود آورده است، ولی با این حال عمال سعودی هیچگاه حاضر به پاسخگویی در خصوص علت و عوامل این حادثه خونین و تاسف‌بار نیستند.
سوالات بی‌جواب حادثه خونین مکه و منا
آیا کسانی که سالیان مسئولیت برپایی مناسک حج را برعهده دارند، از ازدحام میلیونی حجاج در منا و محل‌های تجمع اطلاعی نداشتند، که با بستن راه در گرمای طاقت فرسای عربستان موجبات شهادت تعداد زیادی از زوار خانه‌ی خدا را به وجود آوردند؟
در حالی که حجاج خستگی مراسم چند روز و پیاده روی‌های طولانی و تشنگی فراوان را با خود به همراه داشتند، آیا نباید امکانات امداد و نجات در نقاط حادثه خیز وجود داشته باشد؟ تا اینکه در کمترین زمان به داد گرفتاران در حادثه برسند؟ با توجه به رصد آنلاین زوار در مسیرهای مختلف آیا پیش بینی حادثه دور قابل پیش بینی و اطلاع رسانی نبود؟ آیا امکان باز کردن مسیرهای فرعی وجود نداشت؟ و دهها سوال بی‌جواب دیگر که ذهن را به خود مشغول می‌سازد ولی پاسخ از سوی بانیان جنایت و حادثه منا و مکه ارائه نمی‌گردد.
کمک و امداد وظیفه الهی هر انسانی
به اذعان بسیاری از زوار و حاجیان خانه خدا، امداد رسانی به گرفتارن حادثه منا بعد از چندین ساعت و تعلل در نجات صورت گرفت، این در حالی است که اگر امداد به موقع و سریع صورت می‌گرفت دامنه حادثه بسیار کمتر از آماری می‌شد که در حال حاضر با آن مواجه شده‌ایم. در فرهنگ اسلامی نجات و کمک رسانی و احیایی انسانها از مرگ و خطر بسیار مورد اهمیت و توجه قرار دارد کما اینکه از امام صادق(علیه‌السلام) نيز نقل شده است: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُعِينُ مُؤْمِناً مَظْلُوماً إِلَّا كَانَ أَفْضَلَ مِنْ صِيَامِ شَهْرٍ وَ اعْتِكَافِهِ فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَنْصُرُ أَخَاهُ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ إِلَّا نَصَرَهُ اللَّهُ فِى الدُّنْيَا وَ الْآخِرَه؛[1] هيچ مؤمنى، مؤمن ستمديده اى را يارى نمى رساند، مگر اين كه عمل او، برتر از يك ماه روزه و اعتكاف در مسجد الحرام باشد و هيچ مؤمنى نيست كه بتواند برادر خود را يارى رساند و ياريش دهد، مگر اين كه خداوند در دنيا و آخرت او را يارى كند.»
در روایت دیگر امام صادق (علیه‌السلام) سستی و تعلل در امداد و نجات و یاری مظلوم را موجب خشم و غضب الهی معرفی می‌نماید:
و امام صادق (علیه‌السلام) مى فرمايد: «وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَخْذُلُ أَخَاهُ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ إِلَّا خَذَلَهُ اللَّهُ فِى الدُّنْيَا وَ الْآخِرَه؛[2]هيچ مؤمنى نيست كه دست از يارى برادرش بردارد، در حالى كه قدرت و توانايى يارى كردن را دارد، الاّ اين كه خداوند در دنيا وآخرت دست از يارى او خواهد كشيد ».
عدم تسلای بازماندگان و عذر خواهی از بازماندگان
یکی دیگر از رفتارهای غیراخلاقی و سوال برانگیزی که خشم ازعان عموم مسلمانان را به دنبال داشته، موضوع متهم سازی زوار خانه‌ی خدا و تبرئه مسئولین ذی ربط است. در حالی که هر کشوری مسئولیت حفاظت جان، و محافظت شهروندان و مهمانان خود را دارد کشور میزبان آل‌سعود حق مهمان نوازی را به جا نیاورده و نه تنها انجام مسئولیت‌های خود سستی و تعلل به خرج داده بلکه در خصوص عذر خواهی و تسلیت به بازماندگان هم هیچ گونه اقدامی ننموده است.
این درحالی است که در متون روایی مسلمان روایات فراوانی در خصوص تسلیت به مصیب دیدگان وجود دارد.
وَ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ عَزَّى مُصَاباً كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَهُ اللَّهُ مِنْ أَجْرِهِ شَيْئاً وَ مَنْ كَفَّنَ مُسْلِماً كَسَاهُ اللَّهُ مِنْ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ وَ حَرِيرٍ وَ مَنْ حَفَرَ قَبْراً لِمُسْلِمٍ بَنَى لَهُ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ؛[3] جابربن عبدالله انصاری از پیامبر اکرمص الله و علیه و اله روایت کرده است که آن حضرت فرمود: هر کس صاحب عزائی را تسلیت دهد خداوند متعال مثل ثواب و پاداشی که به صاحب عزا میدهد به او هم عطا میکند بدون اینکه خداوند چیزی از اجر مصیبت دیده کم نماید. و کسی که میت مسلمانی را کفن کند خداوند او را از لباسهای سندوس و استبرق و حریر بهشتی میپاشند ،و کسی که برای مرده مسلمانی قبر بکند خداوند خانهای در بهشت برای او می‌سازد».
ثواب دلداری دادن به محزون
وَ عَنْ جَابِرٍ أَيْضاً رَفَعَهُ مَنْ عَزَّى حَزِيناً أَلْبَسَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ لِبَاسِ التَّقْوَى وَ صَلَّى عَلَى رُوحِهِ فِي الْأَرْوَاح؛[4] و نیز جابر از آن حضرت روایت کرده است که فرمود: هر کس محزون و دل سوختهای را دلداری دهد خداوند او را لباس تقوی میپوشاند و روحش را در زمره ارواح پاکان داخل می‌نماید.
سخن‌آخر
کمترین انتظار جامعه اسلامی از متولیان مراسم بیت الله الحرام این است که بعد از بیان حقایق و عوامل تأثیر گذار در بروز فاجعه، از بازماندگان این حادثه بزرگ عذر خواهی نموده و حقوق به حق ایشان را ایفا نموده و برنامه‌ای جامع طرح ریزی نمایند که هیچگاه جهان اسلام این چنین مصیبتهای را به خود نبیند و در صورت عدم توانایی در این خصوص مدیرت و برپایی این مراسم الهی را سایر بلاد اسلامی واگذار نمایند.
______________________
پی‌نوشت:
[1]. بحار الأنوار، ج72، ص20، ح17.
[2]. وسائل الشيعة، ج12، ص292.
[3]. مسكن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد، ص115.
[4]. همان.