سبک زندگی در روز عاشورا

یکی از مهمترین و جانسوز ترین حوادت تاریخ اسلام ماجرای شهادت حضرت امام حسین (علیه السلام) می باشد. این حادثه در روز دهم محرم سال 61 هجری اتفاق افتاد که معروف به روز عاشورا است. اما این روز در روایات هم برجسته و ویژه است  و علل برتری امت پیامبر خاتم بر سایر امت ها ذکر شده است.
حضرت موسی (علیه السلام) در مناجات با خداوند متعال عرض کرد: بار الها، چرا امت محمد (صلی الله علیه و آله) را بر سایر امم ترجیح داده ای؟ خطاب رسید: به ده خصلت آنها را فضیلت دادم.نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، جمعه، جماعت، قرآن، علم و عاشورا.
موسی (علیه السلام) عرض کرد: بار الها، «عاشورا» چیست؟
خطاب الهی رسید: گریه و تباکی بر سبط محمد (صلی الله علیه و آله) و مرثیه و عزا بر مصائب فرزند مصطفی (صلی الله علیه و آله) تا آنجا که فرمود: «به عزت و جلالم سوگند، هر بنده ای که در روز عاشورا بر حسین بن علی (علیه السلام) بگیرد و قطره ای اشک از چشمش جاری شود، ثواب صد شهید برای او نوشته می شود.» [1]
پس می بینیم خداوند در این کلام چقدر عاشورا را مهم معرفی کرده و اعمالی هم برای این روز ذکر می کند. برای اینکه روز عاشورای ما معنوی و بدور از غفلت باشد، باید بیشتر سر سفره دستورات و سفارسات اهل بیت بنشینیم و تا مبادا در این روز بزرگ، سبک زندگی ما دچار انحراف شده و عمر ما به بطالت بگذرد. از جمله این موراد:
1- خانمهایی که با حجاب ناقص به دسته روی ها می آیند و علاوه بر گناه خود جوانها رو هم به انحراف می کشاننند.
2- صرف کردن وقت زیاد برای کارهای روزمره و غافل شدن از اعمال و ادعیه این روز.
3- دنبال غذاهای لذیذ بودن برای کسانی که نمی دانند اصلا این روز توصیه به کم غذا خوردن شده است.
اما توصیه ها و اعمال وارد شده در این روز
1- بر پاداری عزاداری و گریستن
امام باقر (علیه السلام) می‌فرماید: «در این روز بر امام حسین (علیه السلام) گریه و عزاداری نمایید و اهل خانه را نیز به عزاداری و گریه تشویق کنید، و در خانه خود مجلس مصیبت بر پا دارید و اظهار اندوه و ناراحتی نمایید».[2] البته این سخن منافات با رفتن به عزاخانه و حسینیه ها ندارد و لازم به ذکر است که باید توجه ویژه به روضه های خانگی داشت.
2- سلام دادن به امام حسین (علیه السلام)
امام باقر(علیه السلام) فرمودند: «کسی که توانایی ندارد روز عاشورا در کربلا باشد، بر آن حضرت سلام بدهد.»[3] و نوع و سلام و مقدار ذکر سلام را در این روایت بیان می کنم.
حسین بن ثُوَیر نقل می کند: «من، یونس بن ظَبیان، مُفَضَّل بن عمر و ابو سَلَمَۀ نزد حضرت صادق علیه السلام نشسته بودیم. در بین ما یونس که مسن تر از همه ما بود سخن می گفت. عرض کرد: فدایت شوم، من زیاد به یاد حسین بن علی علیه السلام هستم، در این حالت چه بگویم؟ فرمود: سه بار بگو: «صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ»، همانا سلام از دور و نزدیک به حسین بن علی علیه السلام می رسد.»[4]
3- رفتن به زیارتگاه‌ها.[5]
4- دوری از کارهایی که باعث لذت است و اقامه عزا و خوداری از خوردن غذا تا ظهر و تناول غذا بعد از اذان، با غذایی که مصیبت زده گان می خورند(غیر از غذایی که باعث لذت شود)[6]
5- بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد.[7]
6- از خداوند بخواهد نفرین و لعن خود را بر دشمنان اهل بیت (علیه السلام) قرار دهد.[8]
7- تعزیت و تسلیت گفتن در ملاقات با عزاداران در روز عاشورا
مالک جهنی از امام باقر (علیه السلام) چگونه تعزیت بگوییم؟ امام فرمودند: «عَزِّي بَعْضُهُمْ بَعْضاً قَالَ يَقُولُونَ عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ ع وَ جَعَلَنَا وَ إِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبِينَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد» [9]
8- نرفتن دنبال نیاز ها و ذخیره نکردن چیزی در خانه
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
«اگر قدرت و توانائى اين را داشتى كه آن روز (روز عاشوراء) را بدنبال نيازمندى‏ هايت نروى البته مرو چه آنكه اين روز، روز نحسى بوده و حاجت در آن روا نمى‏ گردد و اگر هم حاجت برآورده شود براى شخص حاجت‏مند مبارك نبوده و وى خير نخواهد ديد. توجّه داشته باشد در آن روز در منزلت آذوقه ‏اى را ذخيره نكنى چه آنكه اگر كسى در آن روز در منزلش چيزى را ذخيره كند برايش ميمون و مبارك نبوده و براى اهلش نيز بركت نخواهد داشت.»[10]
خوب می دانیم که اقل نیاز انسان در آن روز تامین معاش و روزی برای اطعام و خیرات است. و اگر برای نیاز عزاداران و اطعام این روز هم ضرورتی باشد، می شود در روز قبل خرید های مورد نیاز عاشورا را انجام داد و یا اینکه خدمات ارائه شده در این روز رایگان باشد تا مالی وارد اموال ما نشود چون به فرموده امام معصوم، برکتی در این مال نیست.

--------------------
پی نوشت:

[1]. «مُنَاجَاةِ مُوسَى ع وَ قَدْ قَالَ يَا رَبِّ لِمَ فَضَّلْتَ أُمَّةَ مُحَمَّدٍ ص عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى فَضَّلْتُهُمْ لِعَشْرِ خِصَالٍ قَالَ مُوسَى وَ مَا تِلْكَ الْخِصَالُ الَّتِي يَعْمَلُونَهَا حَتَّى آمُرَ بَنِي إِسْرَائِيلَ يَعْمَلُونَهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى الصَّلَاةُ وَ الزَّكَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الْجِهَادُ وَ الْجُمُعَةُ وَ الْجَمَاعَةُ وَ الْقُرْآنُ وَ الْعِلْمُ وَ الْعَاشُورَاءُ قَالَ مُوسَى ع يَا رَبِّ وَ مَا الْعَاشُورَاءُ قَالَ الْبُكَاءُ وَ التَّبَاكِي عَلَى سِبْطِ مُحَمَّدٍ ص وَ الْمَرْثِيَةُ وَ الْعَزَاءُ عَلَى مُصِيبَةِ وُلْدِ الْمُصْطَفَى يَا مُوسَى مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ عَبِيدِي فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بَكَى أَوْ تَبَاكَى وَ تَعَزَّى عَلَى وُلْدِ الْمُصْطَفَى ص إِلَّا وَ كَانَتْ لَهُ الْجَنَّةُ ثَابِتاً فِيهَا وَ مَا مِنْ عَبْدٍ أَنْفَقَ مِنْ مَالِهِ فِي مَحَبَّةِ ابْنِ بِنْتِ نَبِيِّهِ طَعَاماً وَ غَيْرَ ذَلِكَ دِرْهَماً إِلَّا وَ بَارَكْتُ لَهُ فِي الدَّارِ الدُّنْيَا الدِّرْهَمَ بِسَبْعِينَ دِرْهَماً وَ كَانَ مُعَافاً فِي الْجَنَّةِ وَ غَفَرْتُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا مِنْ رَجُلٍ أَوِ امْرَأَةٍ سَالَ دَمْعُ عَيْنَيْهِ فِي يَوْمِ عَاشُورَاءَ وَ غَيْرِهِ قَطْرَةً وَاحِدَةً إِلَّا وَ كُتِبَ لَهُ أَجْرُ مِائَةِ شَهِيدٍ»
مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری (محدث نوری)، ج۱۰، ص۳۱۹، محقق / مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، مكان چاپ: قم‏، سال چاپ: 1408 ق‏.
[2]. «وَ يَبْكِيهِ وَ يَأْمُرُ مَنْ فِي دَارِهِ بِالْبُكَاءِ عَلَيْهِ وَ يُقِيمُ فِي دَارِهِ مُصِيبَتَهُ بِإِظْهَارِ الْجَزَعِ عَلَيْه‏» بحار الأنوار، علامه مجلسى، ۱۱۰ جلد، بيروت‏، ۱۴۰۴ هجرى قمرى‏، ج 98، ص290.
[3]. «لَمْ يُمْكِنْهُ الْمَصِيرُ إِلَيْهِ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ قَالَ إِذَا كَانَ ذَلِكَ الْيَوْمُ بَرَزَ إِلَى الصَّحْرَاءِ أَوْ صَعِدَ سَطْحاً مُرْتَفِعاً فِي دَارِهِ وَ أَوْمَأَ إِلَيْهِ السَّلَام‏» علامه مجلسى، ۱۱۰ جلد، بيروت‏، ۱۴۰۴ هجرى قمرى‏، ج 98، ص290.
[4].«كُنْتُ أَنَا وَ يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ‏ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع- وَ كَانَ أَكْبَرَنَا سِنّاً فَقَالَ لَهُ إِنِّي كَثِيراً مَا أَذْكُرُ الْحُسَيْنَ ع فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ أَقُولُ: قَالَ قُلْ صَلَّى‏ اللَّهُ‏ عَلَيْكَ‏ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ‏ تُعِيدُ ذَلِكَ‏ ثَلَاثاً فَإِنَّ السَّلَامَ يَصِلُ إِلَيْهِ مِنْ قَرِيبٍ وَ مِنْ بَعِيدٍ الْحَدِيثَ.» وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، ج14 ص493 ، تاريخ وفات مؤلف: ۱۱۰۴ ق‏، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، مكان چاپ: قم‏، سال چاپ: ۱۴۰۹ ق.‏
[5].«و یستحب فیه زیاره المشاهد» مسار الشیعه، شیخ مفید، ص 44.
[6]. «باجتناب الملاذ وإقامه سننن المصائب والإمساک عن الطعام والشراب إلی أن تزول الشمس و التغذی بعد ذلک بما یتغذی به أصحاب أهل المصائب کالألبان و ماأشبهها دون الملذ من الطعام والشراب.» مسار الشیعه، شیخ مفید، ص 43.
[7]. «والإکثار فیها من الصلاه علی محمد و آله (علیه السلام) » مسار الشیعه، شیخ مفید، ص 44.
[8]. « الابتهال إلی الله تعالی باللعنه علی أعدائهم.» مسار الشیعه، شیخ مفید، ص 44.
[9]. وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، ج14 ص493 ، تاريخ وفات مؤلف: ۱۱۰۴ ق‏، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، مكان چاپ: قم‏، سال چاپ: ۱۴۰۹ ق.‏
[10]. «فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا تَنْتَشِرَ يَوْمَكَ فِي حَاجَةٍ فَافْعَلْ فَإِنَّهُ يَوْمُ نَحْسٍ لَا تُقْضَى‏ الأفِيهِ حَاجَةُ مُؤْمِنٍ وَ إِنْ قُضِيَتْ لَمْ يُبَارَكْ لَهُ فِيهَا وَ لَمْ يَرَ رُشْداً وَ لَا تَدَّخِرَنَّ لِمَنْزِلِكَ شَيْئاً فَإِنَّهُ مَنِ ادَّخَرَ لِمَنْزِلِهِ شَيْئاً فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ لَمْ يُبَارَكْ لَهُ فِيمَا يَدَّخِرُهُ وَ لَا يُبَارَكُ لَهُ فِي أَهْلِه‏» بحار الأنوار، علامه مجلسى، ۱۱۰ جلد، بيروت‏، ۱۴۰۴ هجرى قمرى‏، ج 98، ص 291 و 290.