چه كنيم كه فرزندمان از ترانه و چيزهاي بد دور شود؟

چه كنيم كه فرزندمان از ترانه و چيزهاي بد دور شود و به طرف قرآن و اعمال شايسته كشيده شود؟

پاسخ:

خواهر گرامي!بسيار جاي خوشحالي است كه شما به وظيفه و نقش تربيتي خود در قبال فرزندتان توجه داريد. مهمترين و مقدسترين وظيفه هر مادر، تربيت فرزندان به خصوص تربيت الهي ومعنوي آنان است. نقش مادر در تربيت فرزند آنچنان مهم است كه خداوند اين وظيفة مقدس را در قدم اول به او واگذار نموده است. تحقيقات نيز نشان داده است كه نقش مادر بسيار سازنده است. اگر مادران مؤمن و مخلص باشند فرزندان نيز در 90% موارد همانگونه خواهند شد و اگر سست ايمان و بياعتقاد باشند، فرزندانشان هم مانند آنها تربيت ميشود.
با توجه به نقش مهم و سازندهاي كه شما در تربيت فرزندتان داريد، راهكارهاي زير ميتواند شما را در رسيدن به اين هدف ياري نمايد:
1. دعوت عملي به فضيلتها.يكي از روشهاي مهم و عمده كه ميتواند در تربيت مذهبي فرزند شما مؤثر باشد، روش الگودهي رفتار است. تحقيقات علمي نشان داده است كه فرزندان با مشاهدة رفتار والدين و مربيان از آنها تقليد مينمايند(1)لذا امروزه از اين روش در آموزش و پرورش استفاده ميشود. در تربيت مذهبي نيز اين روش بسيار مؤثر و كارآمداست. الگو شدن در اخلاق و عمل و نقش اساسي آن در تربيت، گسترة وسيع دارد. از كانون خانواده و تأثير سرنوشتساز رفتار پدر و مادر، بر روي فرزندان خود، تا معلمان و مربيان و در نهايت مسؤلان عاليرتبة نظام را شامل ميشود. امام صادق ـ عليه السّلام ـ در اينباره ميفرمايد: «كونوا دعاةً الناس بِاعمالكم. و لاتكونوا دعاةً بِالسِنتكم(2)» به وسيلة ‌كردار شايسته و اعمال نيك خود راهنما و راهبر ديگران بهسوي فضيلتها شويد و تنها دعوتكنندة زباني نباشيد. بنابراين، اگر شما خود اهل نماز، عبادت، دعا و قرآن باشيد و به مسايل مذهبي توجه داشته باشيد، فرزند شما نيز ياد ميگيرد.البته روش الگودهي در دوران كودكي بسيار مؤثر است چون در آن دوران است كه پايههاي شخصيت كودك و عادات و رفتار او پايهريزي ميشود، اما در دوران نوجواني و جواني نيز تأثير بهسزا دارد. سعي كنيد فرزندتان را به مجالس و مراسم مذهبي مانند نماز جمعه، جماعت، جلسات قرآن و... تشويق كنيد.
مادر گرامي به ياد داشته باشيد كه فرزندان ما آنچه هستيم را از ما مي‌آموزند نه آنچه را كه مي‌گوئيم پس بكوشيد خود آن‌گونه باشيد كه دوست داريد فرزندانتان همان‌گونه باشند.
2. آگاهيبخشي در زمينة مسايل مذهبي.علاوه بر روش الگودهي، ايجاد بينش و شناخت در مورد مسايل ديني نيز مؤثر است. و تأثير اين روش بيشتر در دوران نوجواني و جواني كه فرزندان از نظر شناختي به مرحلهاي از رشد ميرسند، مفيد است. شايد براي نوجوانان و جوانان سؤالهايي در مورد مسايل مذهبي مطرح باشد مثلاً اينكه چرا نماز بخوانيم؟ و... شما ميتوانيد در دورههاي سنّي مختلف متناسب با فهم و درك فرزندتان در مورد مسايل ديني صحبت كنيد مسائلي مانند: هدف زندگي، حقيقت انسان و جهان، جهان پس از مرگ و اينكه خداوند ناظر بر اعمال انسان است، اگر انسان كار شايسته انجام دهد، پاداش او بهشت جاودان و اگر اعمال خلاف مانند فحشاء و فساد و از جمله عادت به موسيقي ترانههاي غيراسلامي داشته باشد، پيامد زشت آنرا دردنيا و آخرت خواهد ديد. البته سعي كنيد در بيان اين مسايل به فرزندتان كمال دقّت را داشته باشيد و بايست گفتههايتان با استدلال و منطق و رفتار محبتآميز همراه باشد. شما ميتوانيد نمونههاي عيني براي فرزندتان نشان دهيد، مثلاً افرادي كه بزهكار بوده و مرتكب كارهاي خلاف ميشده، چگونه شخصيت آنها در جامعه پائين آمده و سرانجام به زندان يا اعدام منجر شده، در نزد خداوند نيز اعتبار و آبرويي ندارند، توجه دادن به اين مسأله ضروري است كه كارهاي خلاف ابتدا از كارهاي كوچك و جزيي شروع ميشوند، و وقتي شيطان بر انسان مسلط شد او را به كارهاي بزرگتر وادار ميكند، لذا بايد كوشيد كه حتي مرتكب كوچكترين خلافي نشويد(3)
3. در انتخاب دوست براي فرزندتان دقت داشته باشيد.يكي از عوامل مؤثر در شكلدهي رفتار انسان، تأثيرپذيري از دوستان بهويژه در دوران نوجواني است. اگر دوستان افراد منحرف و بيبندوبار باشند، قطعاً در رفتار انسان تأثير ميگذارند.
بنابراين سعي كنيد فرزندتان با افراد خوب و شايسته، دوستي و رفاقت داشته باشد نه با افراد منحرف. دوستي و رفتوآمد خانوادهها نيز مهم است، اگر شما با خانوادههاي مذهبي رفتوآمد داشته باشيد، قطعاً روي رفتار فرزند شما اثر ميگذارد.
علاوه بر موارد يادشده، نحوة برخورد شما نيز مؤثر است. اگر به فرزندتان احترام قايل شويد و از شخصيت او تكريم نماييد، وي احساس ارزشمندي نموده سعي خواهد كرد كه خود را به كمالات و ارزشهاي انساني آراسته نموده، گفتة شما را در تمامي مسايل بپذيرد.
در پايان اميدوارم بتوانيد با استفاده از اين روشها، فرزندان وظيفهشناس و مسؤليتپذير به جامعة اسلامي تحويل دهيد. اگر مايل باشيد، ميتوانيد در اين زمينه باز هم با ما مكاتبه داشته باشيد.
4. اوقات فراغت فرزندانتان را با برنامه هاي مفيد و سالم پر كنيد.
5. نوارهاي موسيقي مجاز براي آنها تهيه كنيد.
6. آنها را تشويق كنيد تابه برنامه هاي قرآني علاقمند شوند.
7. كتاب هاي مفيد و مورد علاقه آنها را تهيه كنيد مثلاً كتاب هاي تاريخي، داستاني، زندگي معصومين(ع)، زندگي دانشمندان.

پاورقی:

1. براي مطالعة بيشتر ر.ك: باري شوارتس، روانشناسي يادگيري و رفتار، ترجمه: محمد فخرالشعراء، انتشارات علمي دانشگاه آزاد اسلامي، چاپ اول، 380.
2. قمي، عباس، سفينة البحار، چاپ قديم، ج 2، ص 278.
3. ر.ك: قائمي، علي، نماز و تربيت (نگرش و رفتار ديني دانشآموزان را چگونه تقويت كنيم؟) ، ستاد اقامة نماز، چاپ اول، 1377.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات