چکیده: اين مسئله يكي از سنت هاي اسلام است كه در زمان پيامبر به صورت فرهنگ اسلامي درآمد، اما متأسفانه در دوران خليفه دوم اين امر حرام شد و ضربه اي سخت به اين موضوع وارد شد و از آن زمان تا به حال جامعة اسلامي در اين موضوع با مشكل روبرو بوده است. ازدواج موقت دو وجه دارد ... .
پرسشگر گرامي ازدواج موقت ابعاد قابل بحث فراواني دارد، جهت اطلاع بيشتر شما به برخي از مباحثي كه در اين زمينه مطرح است اشاره مي كنم:
1. پيشينه ازدواج موقت. 2. آيات و روايات آن.3. موافقين و مخالفين اين ازدواج. 4. شرايط فقهي. 5. ازدواج موقت در سيرة ائمه ـ عليه السلام ـ . 6. آسيب شناسي زنان و مردان در اين ازدواج. 7. نگرش عموم و فرهنگ رائج. 8. موضع هاي سياسي و فيمنيستي. 9. اخلاق و تربيت ديني در ازدواج موقت و... 10. موانع ازدواج موقت.
در مورد شرايط كلي و شرعي ازدواج موقت، بايد گفت اين مسئله يكي از سنت هاي اسلام است كه در زمان پيامبر به صورت فرهنگ اسلامي درآمد، اما متأسفانه در دوران خليفه دوم اين امر حرام شد و ضربه اي سخت به اين موضوع وارد شد و از آن زمان تا به حال جامعة اسلامي در اين موضوع با مشكل روبرو بوده است. ازدواج موقت دو وجه دارد الف: ازدواج موقت با زن طلاق گرفته يا بي شوهر ب: ازدواج موقت با دختر باكره. ما سعي مي كنيم در اين پاسخ به هر دو وجه مسائل آن در حد مقتضاي حال بپردازيم.
الف: ازدواج موقت با زن طلاق گرفته يا مطلقهازدواج موقت در اين صورت آن است كه زن بالغ و رشيد مسلمان يا اهل كتاب خود را به ازدواج موقّت مردي در آورد و مانع از ازدواج آن زن هم وجود نداشته باشد (مانع سببي و نسبي و يا رضاعي (شير خوارگي) كه به موجب آن طبق شرائطي با هم محرم مي شوند يا شوهر داشتن و يا در عدّه بودن و غيره)(1) (براي اطلاع بيشتر به كتبي كه در آخر بحث معرفي مي شود و همچنين توضيح المسائل مرجع خودتان رجوع كنيد.)
چنين زني خود را در مدت معين و مهر معين و با قراءت صيغة مخصوص عقد كه واجد شرايط صحّت عقد شرعي باشد، به ازدواج فرد مقابل در مي آورد. مدّت عقد بايد كاملاً معيّن باشد و به مجرد پايان خطبة عقد آن زن و مرد حلال مي شوند و تا پايان مدّت مقرّر در متن عقد حالت زناشويي ادامه دارد و در پايان بي آنكه صيغة مخصوص طلاق قرائت شود، آن زن و مرد از هم جدا مي شوند. و يا مطابق روايات وارده و همچون برخي از عقود ديگر مرد مي تواند قبل از موعد مقرّر و پايان وقت، از مدّت باقي مانده چشم پوشي كند و بر زن ببخشد. پس از پايان وقت يا بخشيدن مدت زمان باقي مانده چنانچه زن به سن يائسگي نرسيده باشد بايد عده نگه دارد و آن 45 روز مي باشد.
زنان باردار در ازدواج موقت همانند زنان در عقد دايم، عدة شان زمان زايمانشان است و عدّه وفات نيز همچون زن در عقد دايم است كه سه طهر مي باشد.
ب: ازدواج موقت با دختر باكرهدر سنت اسلامي در عين اينكه ازدواج دختر به نظر شخصي او بستگي دارد، لازم است با پدر يا جد پدري نيز مشورت شود و اجازه آنان نيز گرفته شود. لزوم رضايت پدر به عقيدة اكثر فقهاي اسلامي امري است واجب كه اين امر در كل به مصلحت دختران است پس در صورتي مي توان با دختر باكره ازدواج موقت كرد كه پدر يا جد پدري وي اجازه دهد و در غير اين صورت ازدواج موقت ميسر نخواهد بود، مگر اينكه دختر پدر و جد پدري نداشته و رشيد باشد (به حدي رسيده كه خير و صلاح خود را مي داند.) كه در اين مورد ديگر نياز به اجازه كسي ندارد و در صورتي كه دختر تشخيص مي دهد كه ازدواج موقت براي او خوب است مي تواند ازدواج كند، كه چنين مواردي هم بسيار كم اند.
در پايان بايد گفت كه ازدواج موقت راهي براي سر پوش گذاشتن بر غرائز جنسي و سركوب اين غرائز در مواقع ضرورت مي باشد، خصوصاً براي مرداني كه ازدواج كرده اند و به مسافرتهاي طولاني مي روند و از همسر خود دور مي شوند. البته آن هم با رعايت مسائل اخلاقي و بهداشتي و... يعني براي فردي كه اين شرائط را دارد و با آسيب شناسي ازدواج موقت كاملاً آشنايي دارد جائز است در چهارچوب شرع، عرف، و عقل چنين ازدواجي براي حفظ ايمان خود داشته باشد.(2)
پاورقی:
1. علايي خراساني، علي اصغر، آيين ازدواج و همسرداري، از ديدگاه اسلام، چاپ اول، ص 182.
2. انصاريان، حسين، نظام خانواده در اسلام، انتشارات ام ابيها، چاپ چهاردهم، 1379، ص 275.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات