چکیده: يكي از اصليترين وظايف در باب مهدويت اين است كه يك منتظر واقعي در بعد علمي، عقلي و رفتاري پيرو واقعي امام باشد و ايمان و فضايل را در وجودش تقويت كند
نهم ربيع الاول، سالروز آغاز امامت و ولايت منجی عالم بشريت است، يوم الله نهم ربيع الاول، سالروز آغاز امامت خاتم الاوصياء بقية الله الاعظم حضرت مهدی موعود(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) و روز تجديد عهد و بيعت حضرت میباشد، روزی كه در امتداد غدير و بلكه خود، غديری ديگر است.
شايسته است عاشقان و منتظران منجی در هر كجا هستند با مراسمی ويژه به پاسداشت اين روز بزرگ همت گمارند و به منظور ترويج و تعميق فرهنگ مهدوی در جامعه اسلامی با آن حضرت تجديد پيمان کرده و به بازشناسی و بازخوانی حقوق و تعهداتی كه نسبت به آن امام نور و گنجينه عهد الهی و اميد همه مستضعفان عالم بر عهده دارند بپردازند.
از اين رو اميد است با معرفت و شناخت هر چه بیشتر حضرت ولی عصر(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) و مطالعه کافی در ارتباط با عصر غیبت و عمل به فرمایشات سلاله پاک عصمت و طهارت جزو منتظران حقیقی ظهور حضرت قرار بگیریم.
انتظار برای کسی که اندک اطلاعی از وجود مقدس امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) دارد، مفهومی آشناست که متأسفانه در غالب افراد در حد مفهوم باقی مانده و فراتر از یک مفهوم که همان فرهنگ صحیح انتظار است نرفته؛ در این نوشتار به دو نوع از انتظار که یکی سازنده و دیگری ویرانگر است اشاره میکنیم:
الف: انتظار صحيح و سازنده
انتظار سازنده، تحركبخش و تعهدآور، همان انتظار راستينی است كه در روايات، آن را «با فضيلتترين عبادت» و «برترين جهاد» دانستهاند.[1]
مرحوم مظفر در گفتاری کوتاه و جامع، انتظار را اينگونه تفسير کرده است: «معنای انتظار ظهور مصلح حقيقی و منجی عالم حضرت مهدی(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) اين نيست که مسلمانان در وظايف دينی خود دست روی دست گذاشته و در آنچه بر آنها واجب است، مانند ياری حق، زنده کردن قوانين و دستورهای دينی، جهاد و امر به معروف و نهی از منکر فروگذاری کنند و به اين اميد که قائم آل محمد(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) بيايد و کارها را درست کند، از آنها دست بردارند.
هر مسلمانی، موظف است خود را به انجام دستورهای اسلام مکلف بداند؛ برای شناسايی دين از راه صحيح، از هيچ کوششی فروگذار نکند و به توانايی خود از امر به معروف و نهی از منکر دست نکشد؛ همچنانکه پيامبر بزرگ اسلام(صلیاللهعليهوآله) فرمودند: «همه شما رهبر يکديگر و در راه اصلاح هم، مسؤول هستيد».[2]
بر اين اساس، يک مسلمان نمیتواند به دليل انتظار ظهور مهدی مصلح، از وظايف مسلم و قطعی خود دست بکشد يا کوتاهی کند؛ زیرا انتظار ظهور، نه تکليف انسان را ساقط میکند و نه مجوز تأخير انداختن عمل را میدهد. سستی در وظايف دين و بیتفاوتی در آن به هيچ وجه جايز نيست.[3]
بنابراین وظیفه منتظر امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) ایناست كه مانند یک منتظر واقعی زندگی كند. وقتی انسان حقیقتا منتظر كسی باشد تمام رفتار و سكناتش نشان از منتظر بودن او دارد. به عنوان مثال اگر منتظر میهمان باشد حتما خانه را تمیز و مرتب میكند، وسایل پذیرایی را آماده میكند و با لباس مرتب و چهرهای شاداب در انتظار میماند. چنین كسی میتواند ادعا كند كه منتظر میهمان بوده است. اما كسی كه نه خانه را مرتب كرده و نه وسایل پذیرایی را آماده نموده است و نه لباس مرتب و تمیزی پوشیده است و نه اصلاً به فكر میهمان است اگر ادعا كند كه در انتظار میهمان بوده همه او را مسخره خواهند كرد. انتظار باید قبل از آنكه از ادعای انسان فهمیده شود، از رفتار و كردار او فهمیده شود. با چنین توضیحی روشن است كه یک منتظر واقعی اهل گناه و دلبستگی به دنیا نیست؛ چرا كه چنین كسی نمیتواند از وابستگیها و دلبستگیها و آلودگیها دست بردارد و آماده به خدمت در جهت اهداف مقدس امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) باشد.
ب: انتظار غلط و ويرانگر
انتظار ويرانگر، فلجكننده و بازدارنده كه در واقع نوعی «اباحیگری» است، همواره مورد مذمت و سرزنش بزرگان دين قرار گرفته است و شیعیان را از آن بر حذر ذاشتهاند.
شهید مطهری در اينباره مینويسد: «اين نوع انتظار حاصل برداشتِ قشری مردم از مهدويت و قيام و انقلاب مهدی موعود(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) است كه صرفاً ماهيت انفجاری دارد؛ فقط و فقط از گسترش و اشاعه و رواج ستمها، تبعيضها، اختناقها، حقكشيیها و تباهيیها ناشي میشود.
نوعی سامانيافتن است كه معلول پريشان شدن است. آنگاه كه حق و حقيقت طرفداری نداشته باشد، باطل، يكهتازِ ميدان گردد و جز نيروی باطل نيرويی حكومت نكند و فرد صالحی در جهان يافت نشود، اين انفجار رخ میدهد و دست غيب برای نجات حقيقت از آستين بيرون میآيد؛ بنابراين هر اصلاحي محكوم است؛ زيرا هر اصلاح يك نقطه روشن است و تا در صحنه اجتماع، نقطه روشنی هست دست غيب ظاهر نمیشود.
بر عكس، هر گناه، فساد، ستم، تبعيض، حقكشی و هر پليدی ـ به حكم اينكه مقدمه صلاح كلی است و انفجار را قريب الوقوع میكند ـ رواست؛ پس بهترين كمك به تسريع در ظهور و بهترين شكل انتظار، ترويج و اشاعه فساد است... . اين نوع برداشت از ظهور و قيام مهدی موعود(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) و اين نوع انتظار فرج كه به تعطيلی در حدود و مقررات اسلامی منجر میشود و نوعي «اباحیگری» بايد شمرده شود، به هيچ وجه با موازين اسلامی و قرآنی وفق نمیدهد».[4]
در نتیجه: وظیفه منتظران حقیقی آن حضرت، علاوه بر شادی و جشن در این ایّام با برکت، انجام وظایف خود در باب مهدویت با بهره بردن از فرمایشات آن بزرگوان است؛ يكی از اصلیترين وظايف در باب مهدويت اين است كه يك منتظر واقعی در بعد علمی، عقلی و رفتاری پيرو واقعی امام باشد و ايمان و فضايل را در وجودش تقويت كند و در وهله اول به ولايت اهلبيت عصمت و طهارت(علیهمالسلام) تمسك بجويد. امام صادق(عليه السلام) در این باره فرمودند: خوشا به حال شيعيان ما، همان كسانیكه تمسك میجويند به محبت ما در زمان غيبت قائم ما».[5]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پینوشت
[1]. امام على(علیه السلام) مىفرمايد: «المنتظر لامرنا كالمتشحط بدمه فى سبيل الله» منتظر امر ما بسان كسى است كه در راه خدا به خون خود غلتيده باشد. (بحارالانوار، ج 52 ، ص 123).
[2]. «كُلُّكُمْ رَاعٍ وَ كُلُّكُمْ مسؤول عَنْ رَعِيَّتِهِ»؛ [قشيری، مسلم بن حجاج, صحيح, ج3, ص20؛ بخاري، محمدبن اسماعيل، صحيح, ج2, ص18؛ علامه مجلسی, بحار الانوار, ج72, ص38.]
[3]. مظفر، محمّد رضا، عقايد الامامية، ترجمه: عليرضا مسجدجامعي, ص118.
[4]. مطهری، مرتضی, قيام و انقلاب مهدی (عليه السلام) ص54.
[5]. «طوبی لشیعتنا المتمسکین بحبلنا فی غیبة قائمنا» (کمال الدین ج 2، باب 34، ح 5).