آغاز امامت امام زمان(عج) و وظایف منتظران

شیعیان هرساله روز نهم ربیع الاول را جشن می‌گیرند و به مناسبت آغاز امامت امام زمان (عج) ابراز شادمانی و خوشحالی می‌کنند. این امر در جای خود امری پسندیده است که در سالروز آغاز امام زمان خویش به همدیگر تبریک و تهنیت بگوییم و از این امر خوشحال باشیم اما آیاباید تنها به همین ظواهر اکتفا کنیم؟ آیا جامعه‌ای که هزاران سال است چشم‌انتظار ظهور امام خویش است وظیفه‌ای سنگین‌تر در پیش ندارد تا بر اساس آن فرزندانی تربیت‌کرده و آماده نماید که مقدمات ظهور ولی مطلق الهی را فراهم سازند؟ در این مجال اندک وظیفه‌ای را که هر شیعه منتظری بر عهده دارد بیان می‌کنیم.
خداشناسی و امام شناسی
در دعای عهد که از مشهورترین دعاهای عهد با امام زمان (علیه‌السلام) است و ثواب‌های زیادی برای قرائت آن ذکرشده اولین مسیری را که برای زندگی یک منتظر رقم می زند، خداشناسی است. شروع این دعا با اوصاف خداست. کسی که می‌خواهد امام زمانش را بشناسد اول باید خدا را بشناسد. در دوران غیبت نیز سفارش شده که دعای «اللهم عرفنی نفسک» را زیاد بخوانید. «اللَّهُمَ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي [۱] خدایا خودت را به من بشناسان که اگر تو را نشناسم پیامبرت را نمی‌شناسم و اگر پیامبر را نشناسم حجتت را نمی‌شناسم و اگر حجت خدا را نشناسم از دین گمراه می‌شوم» خداشناسی، مقدمه امام شناسی است. انسانی که به دنبال امام عصر (عج) است باید انسانی توحیدی و خداشناس باشد.
شناخت نائبان امام زمان (علیه‌السلام)
شاید یکی از مهم‌ترین کارهایی که هر شخص منتظری باید انجام دهد رجوع به کسانی است که به‌عنوان نائبان و جانشینان آن حضرت مطرح هستند. کسانی که در دوران غیبت و درزمانی که امام معصوم در جامعه حضور ندارد مردم موظف‌اند تا در حوادث و اتفاقاتی  که رخ می‌دهد برای آنکه از مسیر حق و حقیقت گمراه نشوند به آنها مراجعه نمایند.
این مطلب هم در روایتی از امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و هم در روایتی از امام زمان (علیه السلام) بیان شده است. امام حسن عسکری (علیه السلام) می‌فرماید: «  فَأَمَّا مَنْ کَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ حَافِظاً لِدِینِهِ مُخَالِفاً عَلَی هَوَاهُ مُطِیعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ یُقَلِّدُوهُ وَ ذَلِکَ لَا یَکُونُ إِلَّا بَعْضَ فُقَهَاءِ الشِّیعَةِ لَا جَمِيعَهُم [۲] هر فقیهی که مراقب نفسش بوده و حافظ دین خود است و با نفس خود مخالف است و مطیع امر مولی می‌باشد، بر عوام است که از چنین فقیهی تقلید کنند، و این شرائط تنها مشمول برخی از فقهای شیعی می‌گردد نه تمامشان»
همین مطلب به‌گونه‌ای دیگر از حضرت حجت (علیه‌السلام) چنین آمده است:«وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فی‌ها إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ [۳] حوادثی که برای شما پیش می‌آید، (برای دانستن حکم آنها) رجوع کنید به راویان حدیث ما زیرا آنها حجّت من بر شما هستند، و من حجّت خدا بر آنها می‌باشم»
ازاین‌رو کسی نمی‌تواند ادعای عشق امام زمان کند و در میلاد آن حضرت و یا آغاز امامت آن بزرگوار جشن بگیرد اما ولایت‌فقیه و مراجع تقلید را قبول نداشته باشد و یا با آنها عناد و دشمنی داشته باشد زیرا این امر به‌منزله رد حکم امام معصوم و درنهایت رد حکم خدای متعال و در حد شرک به او معرفی‌شده است. امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید:«انْظُرُوا إِلَی مَنْ کَانَ مِنْکُمْ قَدْ رَوَی حَدِیثَنَا وَ نَظَرَ فِی حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْکَامَنَا فَارْضَوْا بِهِ حَکَماً فَإِنِّی قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَیْکُمْ حَاکِماً فَإِذَا حَکَمَ بِحُکْمِنَا فَلَمْ یَقْبَلْهُ مِنْهُ فَإِنَّمَا به‌حکم اللَّهِ قَدِ اسْتَخَفَّ وَ عَلَیْنَا رَدَّ وَ الرَّادُّ عَلَیْنَا الرَّادُّ عَلَی اللَّهِ وَ هُوَ عَلَی حَدِّ الشِّرْکِ بِاللَّهِ [۴] نظر کنند در میان شما آن‌کس که حدیث ما را روایت می‌کند و در حلال و حرام ما ابراز نظر می‌کند، و احکام ما را می‌شناسد، وی را به‌عنوان حکم قرار می‌دهند، چراکه من او را حاکم شما قراردادم، پس آنگاه‌که به‌حکم ما حکم نمود و از وی نپذیرفتند بی‌گمان حکم خدا را سبک شمرده و به ما پشت کرده‌اند و کسی که به ما پشت کند به خداوند پشت کرده و این در حد شرک به خداوند است.»
تجدیدعهد با امام زمان (علیه السلام)
عهد در زندگی یک انسان منتظر باید همیشگی باشد. منتظر واقعی هرگز از عهدش با امام رویگردان نمی‌شود. قرائت صبحگاهی این دعا موجب می‌شود که فراموش نکنیم که در ابتدای صبح و پیش از هر کس دیگری اعم از شیاطین انسی و جنی با امام خود عهد بسته‌ایم و اولویت عهد با امام را بر همه پیمان‌ها حفظ کنیم. کسی که هرروز با امام خویش عهد و پیمان می‌بندد در طول شبانه‌روز می‌کوشد تا همواره امام را ازخودراضی نگه دارد و موجبات ناراحتی آن حضرت را فراهم ننماید و واقعاً چه سعادتی بالاتر از اینکه امام زمان از کس راضی باشد و بعدازاین چه اهمیتی دارد که سایر مردم راضی باشند یا ناراضی
«مردم بصره خدمت امام رضا (علیه‌السلام) رسیدند و از یونس بن عبدالرحمن گله کردند. یونس ناراحت شد. امام رضا (علیه‌السلام) به یونس فرمودند: «ای یونس چه‌کار داری مردم چه می‌گویند، وقتی امام تو از تو راضی است.»[۵] عهد با امام زمان (عج) یعنی زندگی بر اساس رضایت حضرت مهدی (عج). کسی که دست بیعت با امام زمان (عج) می‌دهد فقط رضایت حضرت را در نظر می‌گیرد نه کس دیگری را. عمل بر اساس دغدغه و خواسته امام باید اولویت منتظران باشد، ازاین‌رو شایسته است تا فرد منتظر در همه روزها و خصوصاً روزی که روز آغاز امامت حضرت حجت (عج) است با آن حضرت تجدیدعهد نماید.
نتیجه
در دوره کنونی که حضرت ازنظرها غائب هستند چند کار مهم و اساسی باید انجام دهیم تا ضمن به‌دست آوردن آمادگی برای یاری حضرت و در امان ماندن از فتنه‌ها، حضرتش را ازخودراضی کنیم.
۱. دقت و مطالعه در خداشناسی برای شناخت حجت خدا
۲. شناخت نائبان و جانشینان عام حضرت و پیروی از آنها
۳. عهد روزانه با امام زمان (علیه‌السلام) و پای بندی به آن
پی‌نوشت
۱. الکافی: ج ۱ ص ۳۳۷
۲. بحارالانوار: ج ۲ ص ۸۸
۳. سفینه البحار: ج ۸ ص ۵۴۱
۴. الکافی: ج ۷ ص ۴۱۲
۵. رجال کشی: ص ۴۸۷