آیین هندو دین اکثریت مردم هند و نپال و برخی از مردم بنگلادش، سری‌لانکا و پاکستان است. این آیین به ظاهر یک‌پارچه مجموعه‌ای از آداب و رسوم، متون مقدس و غیرمقدس خدایان، اسطوره‌ها و سنت‌های مختلف است که طی قرن‌ها به وجود آمده است.
در این دین به قدری تنوع، پراکندگی و گوناگونی وجود دارد که به سختی میتوان رشته‌ی وحدت بین مظاهر مختلف آن را پیدا کرد. این پراکندگی در تمام جنبه‌های نظری و اعتقادی و همچنین جنبه‌های عملی و اجتماعی این دین کاملا مشهود است. به طوری که فرقه‌ای از هندوها برای نجات از چرخه‌ی تولد و مرگ‌های مکرر(1) از تمام لذت‌های دنیوی دست می‌کشند و این را بهترین راه برای عدم تعلق به دنیا و درنتیجه نجات می‌دانند. از طرفی فرقه‌ی دیگری آزادی در بهره‌مندی از لذت‌های حسی را بهترین راه رهایی می‌دانند.
مذاهب اصلی هندو
با این همه مذاهب اصلی هندو سه فرقه‌ی زیر است:
1- مذهب ویشنویی
2- مذهب شیوهای
3- مذهب شاکتهای
اصول اعتقادی مشترک بین فرقه‌ها زیاد نیست. مثلا آموزه‌ی سمساره(2) ، مفهوم کرمه(3) و اصل حجیت وده‌ها تقریبا از مشترکات مذاهب هندویی هست اما موارد غیرمشترک بیشتر از مشترک هاست.
مبحث منجی در بسیاری از مذاهب هندو وجود دارد اما در مذهب ویشنویی بسیار جدی و اساسی هست. به همین دلیل ما هم آموزه منجی موعود در این مذهب را بررسی می‌کنیم.
این بحث ادامه دارد.
پی نوشت‌ها:
1- ادیان هند همگی به تناسخ اعتقاد دارند و رنج زندگی‌های پی‌در‌پی را معضل اساسی بشر می‌دانند و در جستجوی رهایی از این گرفتاری هستند.
2- همان آموزه‌ی تناسخ است.
3- کرمه یعنی اعمال فرد در این زندگی که تعیین کننده چگونگی زندگی بعدی است.
منبع:
برداشت از کتاب گونهشناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، چاپ اول، بهار 1389.