مناسک حج تجلی شوکت مسلمین

10:08 - 1394/10/20

چکیده: مناسک حج تجلی شوکت مسلمین است. مومنین با بزرگداشت شعائر الهی و انجام مراسم عبادى و سیاسى به ریسمان الهى چنگ مى‌زنند و از اجتماع عظیم حج بهره‌هاى فراوانى مى‌برند ... .

شوکت مسلمین

حج جلوه‌ای باشکوه از وحدت جامعه اسلامی است. هر مسلمانی می‌بایست با رها شدن از همه قید و بندهای دنیوی و پیوندهای زندگی مادی با پرهیز از همه روزمرگی‌ها در این مراسم عظیم (ولو یکبار هم شده) شرکت کند. قرآن این معجزه جاودان الهی، که از علم بی انتهای الهی به همه اسرار و رموز سرچشمه می‌گیرد. در آیات بسیاری از گنجینه های نهفته در مراسم باشکوه حج سخن می‌گوید که هرچه بررسی و تحقیق در اطراف آن بیشتر شود، معارف و اسرار آن آشکارتر می‌گردد.
اعمال و مناسک باشکوه «حج» داراى ابعاد مختلفى است که یکى از ابعاد آن، بعد سیاسى و ارتباط مسلمانان از نقاط دور دست جهان با هم، آشنایى با یکدیگر و در نتیجه برقرارى وحدت و همدلى آنان است و در حقیقت مراسم حج و خانه خدا و قبله مشترک تمام مسلمانان پیوند دهنده مسلمانان به یکدیگر و بهترین وسیله وحدت بین آنان است. روح عبادت، توجه به خدا، روح سیاست، توجه به خلق خدا، یک رنگى و یکسان بودن پوشش، حرکت منظم و دسته جمعى و انجام اعمال و عبادات به سوى یک قبله و خانه خدا و… آن چنان به هم آمیخته که گویا مسلمانان اعضاى یک پیکرند و در این میان دل هاى مسلمانان بیشتر از هر زمانى به یکدیگر نزدیکتر بوده و حج عامل بسیار مؤثرى براى وحدت دل هاى مسلمانان از نژادها و طبقات مختلف است.
مناسک حج تعصب هاى ملى، قومى و نژادپرستى را شکسته و محدودیت مرزهاى جغرافیایى را طى کرده و هر ساله مسلمانان در کنار هم در یک محل و با اعمالى مشترک گرد هم مى آیند. که مسلمانان با بزرگداشت شعائر الهی و انجام مراسم عبادى و سیاسى به ریسمان الهى چنگ مى‌زنند و از اجتماع عظیم حج بهره هاى فراوانى مى برند، خداوند متعال نیز مى‌فرماید: «وَ أَذِّن فِى النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالاً وَ عَلَى کُلِّ ضَامِر یَأْتِینَ مِن کُلِّ فَجّ عَمِیق لِّیَشْهَدُواْ مَنَـفِعَ لَهُم…[حج/ ۲۷و۲۸] و مردم را دعوت عمومى به حج کن تا پیاده و سواره بر مرکب هاى لاغر از هر راه دور به سوى خانه خدا بیایند، تا شاهد منافع گوناگون خویش باشند».
خداوند متعال، کعبه و خانه خود را نه فقط برای عبادت قرار داده، بلکه اولین خانه برای برکت و هدایت مردم است «ان اول بیت وضع للناس»[آل عمران ۹۶] که محوریت و مرکزیت اجتماع مسلمین و امنیت آنان  بوده و محل قیام مسلمین است.
حق خدا بر مردم است که هرکس می تواند حج آن را به جا آورد [آل عمران ۹۶]، مردم از هر سو قصد و آهنگ آن کنند تا شاهد منافع خود باشند و بر آنچه خدا روزیشان کرده نام خدا را یاد کنند و به درماندگان مستمند بخورانند و آلودگی ها را از خود دور کنند و طواف خانه ی عتیق را به جای آورند. به هر حال هر کس مقررات خدا را ارج نهد برای او نزد پروردگارش بهتر است [حج/۲۷ تا ۳۰]
مهمترین تأثیرات حج از دیدگاه قرآن:
1- تقرب الهی انگیزه گزاردن حج و عمره «وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ [ بقره ، ۱۹۶] حج و عمره را برای رضای خدا به انجام برسانید»
2- فعالیت هاى اقتصادى در موسم حج: «لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّکُمْ [بقره ، ۱۹۸] بر شما گناهى نیست که در سفر حج فضل پروردگارتان روزى خویش را بجویید»
3- مساوات و عدم تبعیض: «سَوَآءً الْعَـکِفُ فِیهِ وَ الْبَادِ [حج ، ۲۵]مسجدالحرام را براى مردم اعم از مقیم در آن جا و بادیه نشین ، یکسان قرار دادیم»
4- کنترل شهوات و جدال و گناه در ایام حج : «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَـتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ» [بقره ، ۱۹۷]
5- فواید مادى و معنوى حج: «لِّیَشْهَدُواْ مَنَـفِعَ لَهُمْ» [حج ، ۲۸]
مناسک حج هم منافع معنوى را شامل مى شود و هم منافع مادّى را قرآن نیز تاکید می فرماید:«و لله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا و من کفر فان الله غنی عن العالمین»[ آل عمران، ۹۷] این آیه از آیاتی است که دلالت بر وجوب حج دارد اما نحوه بیان وجوب حج در این آیه کریمه بگونه‌ای است که در هیچ یک از واجبات دیگر به چشم نمی‌خورد، بیان وجوب حج در این آیه مانند بیان وجوب نماز و زکات نیست بلکه به منزله میثاق و عهد الهی است که بر گرده همه انسانها گذاشته شده است.
بعضی از مفسرین در توضیح آیه «و لله علی الناس حج البیت» گفته‌اند اینکه لله علی الناس حج البیت بکار برده شده، بخاطر عمومیت است. وقتی این آیه مبارکه نازل شد پیامبر مکرم اسلام سران کسانی که معتقد به مبدأ بودند (یهود – نصاری- مجوس – صائبی – مشرکین و مسلمین) را جمع نمود و این آیه را بر آنها تلاوت کرد و فرمود خداوند حج را بر شما واجب نموده است.
خداوند متعال در قرآن در باب عمومیت حج، اصل بناء کعبه را برای مردم قرار داده است.«ان اول بیت وضع للناس» [آل عمران ۹۶] و برای تأکید بیشتر فرمود: «جعلناه، للناس سواء العاکف فیه« [حج ۲۵ ] ذکر آیات درباب حج اهمیت و جایگاه آن در قرآن بسیار است که فراتر از این نوشتار است.
 

کلمات کلیدی: 

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
10 + 0 =
*****