چکیده: عدم تناسب اعتقادی در میان زوجین، علاوه بر ایجاد مشکل در تربیت فرزند، باعث میشود که در طول زندگی یکی از همسران از جهت اعتقادی متزلزل و ضعیف شود.
بنده دختری هستم که در دانشگاه درس میخوانم. چند وقت پیش خواستگاری داشتم. از جهت اجتماعی، تحصیلی، فرهنگی و فکری مناسب هم بودیم. تنها موردی که اختلاف نظر داشتیم اعتقادات خانوادههایمان بود. خانواده من مذهبی هستند، برخلاف خانواده آنها که به نظر هیچ اعتقادی ندارند. نکتهای که هست من روحیات خودم را به خانواده آنها نزدیکتر میدیدم و دلم به این ازدواج راضی بود؛ ولی تحت تاثیر حرفهای خانواده به خصوص خواهرانم و البته با یک جلسه مشاورهای که رفتم، جواب منفی دادم. مشاور که خودش هم مذهبی بود به من گفت؛ چطور میتوانی به کسی که به خدا اعتقاد ندارد و نماز نمیخواند اعتماد کنی؟ همین حرف موجب شد که به خواستگارم جواب منفی دادم.
از طرفی، من کلا از ازدواج میترسم. از میان تمام خواستگارانم، تقریبا او را پسندیده بودم؛ امّا ترسیدم و جواب منفی دادم. به نظرم اشتباه کردم که به نظر منفی دیگران اهمیت دادم. حالا پشیمانم و از خواهرانم سخت دلگیرم.
پاسخ:
همانطور که خودتان اشاره کردهاید؛ خواستگارتان هیچ گونه تناسب اعتقادی با شما و خانوادهتان نداشته است؛ ولی به خاطر احساسی که شما نسبت به او پیدا کردید، حاضر بودید با این اختلاف کنار بیایید؛ امّا نکتهای که وجود دارد این است به چه قیمتی حاضر به چنین انتخابی هستید؟
بر فرض که با فرد مورد نظرتان ازدواج کردید، تا حالا به این مسأله توجه کردید که اگر روزی بچهدار شوید و بچهتان را تربیت کنید، به دلیل تناقضات اعتقادی میان شما و همسرتان، در تربیت او دچار مشکل شوید و از طرفی چه بسا در طول زندگی شما نیز از جهت اعتقادی متزلزل و ضعیف شوید و در نهایت یا اینکه شما هم مانند همسرتان میشوید و یا اینکه او مانند شما شود که احتمال این مورد بسیار ضعیف است (به دلیل اینکه معمولا خانمها به جهت احساسات قوی که دارند اثرپذیرتر هستند نسبت به آقایان.)
چه بسا علت پشیمانی شما از رد خواستگار این باشد که چرا بدون فرصت دادن، او را رد کردهاید؛ مثلا به خواستگارتان میگفتید؛ آیا حاضر است از جهت اعتقادی، خودش را تغییر دهد؟ که باید عرض کنم که اگر خواستگارتان واقعا به دنبال جلب نظر شما بود، با این موضوع کنار میآمد و چه بسا او نیز به این نتیجه رسیده باشد که تفاوت اعتقادی میتواند در آینده زندگی زناشویی او مشکل ساز باشد و از این بابت اصراری به شکل گیری این ازدواج نبوده است.
به هر حال باید توجه داشته باشید که در امر ازدواج، باید به صورت منطقی و عاقلانه تصمیم گیری کنید و نباید به دنبال احساسات، تصمیم نادرست گرفت. بر فرض که شما با فرد مورد نظرتان ازدواج کردید، در آن صورت چه تضمینی وجود دارد که با وجود تفاوت اعتقادی، خانواده همسرتان، شما را بپذیرند و یا اینکه چه تضمینی وجود دارد که در آینده زندگی زناشویی از این بابت با همسرتان دچار مشکل نشوید؟ مسأله اینجاست که تناسب اعتقادی چقدر برای طرفین اهمیت دارد. اگر واقعا مسأله اعتقادی برای شما اهمیت وِیژهای داشته باشد، رد خواستگارتان تصمیم درستی بود که گرفته شد؛ ولی میتوانستید بهتر عمل کنید؛ مثلا با خواستگار شرط میکردید که باید از جهت اعتقادی خود را تقویت کند و ... که اگر این شرط را قبول میکرد،(البته باید در رفتار و عمل این تغییرات را مشاهد کرد و مطمئن شد که واقعا پایبند به مسائل اعتقادی شده است که این هم نیازمند یک دوره شناخت از همدیگر است که در آن دوره تاحدودی میتوان پی برد که فرد مورد نظر چقدر پایبندی به مسائل اعتقادی دارد.) در اینصورت با فرض وجود تناسبهای لازمه میتوانستید با هم ازدواج کنید.
امّا اگر مسأله اعتقادی برای شما اهمیت خاصی ندارد و برایتان فرقی نداشته باشد و در واقع پایبندی به مسائل اعتقادی ندارید و حاضر هستید حتی اگر شده به مانند طرف مقابلتان پایبندی به مسائل اعتقادی نداشته باشید، در اینصورت میتوانستید با هم ازدواج کنید؛ زیرا در واقع تناسب اعتقادی میانتان برقرار است. این مشروط به این است که مسأله اعتقادی برای شما اهمیت نداشته باشد که به نظر میآید اینگونه نباشد و برای شما مسائل اعتقادی از اهمیت برخوردار است.
چه بسا بگویید؛ مگر چه اشکالی دارد که من با کسی ازدواج کنم که از جهت اعتقادی ضعیف باشد؟ پاسخ آن است که اگر اختلاف اعتقادی کم باشد، مشکل ساز نیست؛ ولی اختلاف زیاد باعث میشود در زندگی زناشویی مشکل ساز شود.
در اهمیت تناسب اعتقادی همین بس که در روایات دینی، به این مسأله تاکید شده است؛ پیغمبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) در این باره فرموده است: «إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِينَهُ فَزَوِّجُوهُ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ فَسادٌ كَبِيرٌ؛ هرگاه كسى كه اخلاق و دينش را مىپسنديد، براى خواستگارى نزد شما آمد پس دختر خود را به نكاح او در آوريد كه اگر چنين نكنيد، موجب آشوب و فساد بزرگى در زمين گردد.»[1]
امّا نکته پایانی در مورد اختلاف مذهبی و اعتقادی:
مساله چند صورت دارد اول: طرفین اختلاف اعتقادی و مذهبی دارند و طرف مقابل دید بدی نسبت به مذهب دارد و قصد تغییر اعتقادات طرف را نیز دارد که در این صورت ازدواج اصلا به صلاح نیست.
دوم: طرفین اختلاف اعتقادی و مذهبی دارند، منتها طرف مقابل قصد تغییر طرف را ندارد، در این صورت نیز ازدواج به صلاح نیست؛ چون اثر پذیری ناخود اگاه محتمل است.
سوم: طرفین اختلاف اعتقادی و مذهبی دارند و طرف مقابل قصد تغییر همسرش را ندارد. همچنین دید بد به مذهب ندارد. در این صورت خطر کمتر است.
چهارم؛ فرد معتقد است و مسائل دینی را ارزشی میداند؛ امّا از نظر عملی مشکل دارد که در این صورت با توافق طرفین و اطمینان از اثر نپذیرفتن از طرف مقابل میتوانند با هم ازدواج کنند.
با آرزوی موفقیت
پینوشت:
[1]. تهذیب الاحکام، شیخ طوسی ، ج7 ، ص39
لینک مستقیم گفتوگو در انجمن: خواهرانمان باعث شدند که به خواستگارم جواب منفی بدهم