نامه تاريخي امام با عبارت «اتقواالله ايتها العصابة وان استطعتم ان لايكون منكم محرجٌ للامام...» آغاز مي شود و با جمله «وهو من المؤمنين حقّاً» پايان مي يابد.
اين بخش از پيام آن بزرگوار حاوي رهنمودها و آموزه هايي, بدين شرح است:
1. دعوت شيعيان به تقوا در رفتار با امامان و رهبري
2. يادآوري اينكه شيعه يك تشكل و حزب منسجم است.
3. مشكل صالحان شيعه مشكل امام است.
4. سعايت, سخن چيني و نمامّي در مورد شيعيان «مشكل آفرين» براي امام است.
5 . شايستگان شيعه سه ويژگي دارند؛ الف. برتري امام را نسبت به هم پذيرفته اند ب. در انجام وظيفه نسبت به حق امام صبور و مقاوم اند ج. نسبت به حرمت امام عارف اند.
6 . گاهي امام مجبور مي شود صالحان شيعه را با همه شايستگي هاي فوق لعن كند.
7. آنجا كه لعن از روي تقيّه صادر شود, براي شيعيان «رحمت الهي» خواهد بود و لعنت خدا و رسول و ملائكه شامل دشمنان امام خواهد شد.
8 . اينكه امامان گاهي پيروان شايسته خويش را به دلايلي لعن كنند, گاهي در سيره انبيا و اولياي قبل هم وجود داشته است.
9. مؤمنان راستين بايد ولايت خدا, رسول خدا و مؤمنان را بپذيرند, و نزد خدا از دشمنان آنان اعلام برائت كند.
10. مؤمنان راستين بايد به فضايل امامان عقيده داشته باشد و آن را انكار نكنند, چون هيچكس حتي فرشتگان مقرّب و پيامبران مرسل و ديگران به اوج فضيلت آنان نمي رسند.
11. پيروان راستين ائمه (ع) مشمول نعمتهاي الهي و همراه با پيامبران و صدّيقان و شهيدان و صالحان هستند تا چه رسد به خود امامان.
12. هركس ميخواهد ايمان كامل داشته باشد؛ بايد طبق شرايطي كه از مؤمنان عهد گرفته, عمل كند.
13. شرايط ايمان كامل عبارتند از:
ولايت الهي, ولايت نبوي (ص), ولايت ائمه مؤمنين(ع), اقامه نماز, پرداخت زكات, قرض دادن به خداوند به عنوان قرض الحسنه, دوري از فواحش آشكار و پنهان كه شامل همه محرّمات الهي است.
14. هركس بين خود و خدا اين تكاليف الهي را بپذيرد و به خود اجازهي ترك هيچ كدام از وظايف ندهد؛ در شمار «حزب پيروز الهي» است كه مؤمنان حقيقي هستند.
چند نكته:
1. تقوا, فقط در اعمال و رفتار فردي انسان در برابرخداوند نيست, بلكه در وظايف فرد و امام و رهبر جامعهي اسلامي هم بايد مورد توجه باشد.
2. نه تنها خود ما نبايد امام را با تنگنا و فشار روحي مواجه سازيم, بلكه بايد سعي كنيم در بين شيعه عاملان اين مشكلات و دشواريها براي امام, پديد نيايند.
3. فشار روحي بر امام آن است كه مجبور شود, پيروان شايسته را با همهي خوبيها, لعن كند, البته اين كار براي حفظ جان آنان, رهايي ديگر مؤمنان, و يا حفظ مكتب و امكان خدمت خود امام به وجود ميآيد. نمونه هاي اين گونه لعن در مورد زرارة بن اعين از اصحاب امام صادق (ع) اتفاق افتاده است كه حضرت فرموده اند: إني إنما أعيبك دفاعاً منّي عنك لأنك رجل اشتهرت بنا و بميلك الينا؛[1] حضرت او را تشبيه به كشتي كردند كه حضرت خضر آن را سوراخ كرد تا پادشاه غاصب آن را مصادره نكند.
ترجمه:
و فرمود: اي گروه متشكّل, تقواي الهي پيشه كنيد و اگر بتوانيد, در ميان شما مشكل آفرين براي امام نباشد و به راستي مشكل آفرين براي امام كسي است كه نسبت به پيروان صالح امام كه فضيلت او را باور دارند, در اداي حق امام كوشا و استوارترند و حرمت او را مي شناسند, نسبت به آنان سخن چيني و سعايت ميكنند, و بدانيد! هركس در اين جايگاه قرار گيرد, فشار آفرين بر امام است و امام مجبور ميشود كه پيروان صالح خويش را لعن كند, آنها كه فضايل او را باور دارند, در پرداخت حق امام صبورند, نسبت به احترام امام آشنايند.
وقتي امام به دليل فشار دشمنان اينگونه شيعيان را لعن كند, لعنت او بر آنان رحمت الهي خواهد بود. و لعن خدا و فرشتگان و پيامبرش بر دشمنان فرود خواهد آمد.
اي گروه سازمان يافته, بدانيد! اين روش در صالحان قبلي هم از سوي خداوند به اجرا درآمده است.
و فرمود: هركس خوش دارد خدا را ديدار كند و مؤمن راستين باشد, بايد ولايت الهي, نبوي و مؤمنان را بپذيرد و از دشمنان آنان برائت جويد. و فضايل امامان را كه برايش نقل مي شود, پذيرا باشد.
زيرا به فضايل آنان هيچ فرشته مقرب و پيامبر مرسل و ديگري نرسد. آيا نشنيدهايد, آنچه خداوند از فضيلت پيروان امامان هدايتگر كه مؤمنان حقيقي هستند, نقل فرموده است:
فأولئك مع الّذين أنعم الله عليهم مّن النبييّن والصدّيقين والشّهدآﺀ والصّالحين و حسن أولئك رفيقاً[2]
اين يك گونه از برتريهاي پيروان امامان (ع) است تا چه رسد به خود آنان و فضايل آنان و هركس شاد ميشود كه خداي ايمانش را كامل سازد تا مؤمن حقيقي باشد, بايد به تعهداتي كه خداوند بر مؤمنان شرط كرده وفادار باشد, زيرا او از مؤمنين پيمان گرفته كه همراه با ولايت خودش, ولايت رسولش و ولايت مؤمنان راستين, نماز را اقامه كنند, زكات را بپردازند, و قرض الحسنه به خداوند بدهند, و از كارهاي زشت, پيدا و پنهانش دوري كنند و هيچ چيز از محرمات نيست؛ مگر در اين عبارت «ما ظهر منها و ما بطن» قرار دارد.
هركس بين خود و خدا خالصانه اين امور را بپذيرد و به خود اجازه ترك وظايف ندهد, او نزد خداوند در شمار حزب پيروز اوست و آنان مؤمنان راستينند.
پينوشت:
[1]. سفينة البحار, ج 3, ص 460.
[2]. نساﺀ ﴿4﴾ : 69 .
منبع: ماهنامه نامه جامعه، شماره نهم.