چکیده: یکی ازحوادث روز سیزده بدر ورود به باغ مردم و یا خوردن میوه در باغ مردم است. معمولا مردم ذهنیتی دارند درباره اینکه هر چی در زمین مردم بخوریم و با خود نبریم درست هست، حال سوال این است آیا این تصور درست است یا نادرست؟
روز سیزده فروردین، با نام گزاری شدن به نام روز طبیعت یاد آور تفریح و گردش و سفر سالم، به همراه خانواده است. اسلام هم این سنت خوب را تایید کرده و توصیه به سفر و گردش کرده است، و سیر و سفر را هدفمند معرفی کرده است.
امام صادق (عليه السلام) فرموده اند: از وصاياى پيامبر عزيز اسلام (صلى الله عليه وآله) به حضرت على (عليه السلام) اين بود كه:
اى على، سزاوار نيست انسان خردمند سفر نمايد مگر در سه مورد (و براى يكى از اين سه هدف):
1 ـ براى ترميم معاش (تأمين زندگى خويش) يعني كار.
2 ـ توشه اندوزى براى آخرت (با انجام سفرهاى واجب و مستحب).
3 ـ براى لذت حلال (تفريح).[1]
رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) در روایتی می فرمایند: «سَافِرُوا تَصِحُّوا [2] مسافرت کنید تا سالم باشید» یعنی رسول خدا سلامتی را در مسافرت کردن معرفی می کند.
البته باید مراقب باشیم تا این مسافرت و گردش سالم به سفری ناسالم تبدیل نشود و مشکل شرعی پیدا نکند یا خدای نکرده حق الناسی گردن گیر ما نشود.
یکی از حوادث روز سیزده بدر ورود به باغ مردم و یا خوردن میوه در باغ مردم است. معمولا مردم ذهنیتی دارند درباره اینکه هر چی در زمین مردم بخوریم و با خود نبریم درست هست، حال سوال این است آیا این تصور درست است یا نادرست؟
حضرت آیت الله خامنه ای
آیا از میوه هایی که در باغ دیگری روی زمین افتاده می توان استفاده کرد؟ یا در حد چند عدد از درخت چید؟ آیا برای این چند عدد باید از صاحب باغ اجازه گرفت؟
ج: بدون رضایت صاحب میوه ها جایز نیست مگر این که صاحب میوه ها از آن اعراض کرده باشد. همچنین اگر درمسیر خود به درخت میوه‌ای در جادّه برخورد کند، می‌تواند ازمیوه‌های مذکور استفاده کند مشروط به اینکه:
اولاً: به قصد استفاده ازمیوه به آن مسیر نرفته باشد.
ثانیا: به درخت آسیب نرساند.
ثالثاً: همان جا میوه را خورده و به همراه خود نبرد.
رابعاً: داخل ملک دیگری نیز نشود.
س: خوردن و جمع کردن مقداری میوه از باغ دیگران که زیر درختان ریخته و خراب خواهد شد چه حکمی دارد؟
ج: اگر بداند مالک میوه ها راضی است اشکال ندارد، در غیر این صورت باید رضایت مالک را جلب کند. و در صورتی که دسترسی به او برای جلب رضایت ندارد و اگر میوه ها استفاده نشود خراب می شود، می تواند از میوه ها استفاده کند و پول آن را به مالکش بدهد، و اگر دسترسی به مالکش نداشت پول آن را از طرف مالکش صدقه بدهد.[3]
حضرت آیت الله سیستانی
س: استفاده از بعضی میوه درختانی که در کوچه و خیابان و یا از خانه مردم به داخل کوچه آمده چگونه است؟
ج: استفاده و خوردن از میوه درختان داخل کوچه یا خیابان اگر منع ظاهری نباشد اشکال ندارد ولی استفاده از میوه درختانی که شاخه آنها به بیرون آمده است به احتیاط واجب جایز نیست.[4]
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
س: اگر انسان به باغى برود، و نداند که صاحب باغ نسبت به کندن میوه رضایت دارد یا نه، آیا مى تواند از میوه هاى درختان باغ در حدّ نیاز استفاده نماید؟
ج: در صورتى که باغ محصور نباشد، یا شاخه هایش بیرون آمده باشد، و به قصد عبور از آن راه برود نه به قصد باغ و چیدن میوه، در این صورت استفاده به مقدار نیاز خوردن (نه بردن) اشکالى ندارد.[5]
مطالعه بیشتر: سفر در اسلام.
------------------------------------------
پی نوشت:
[1]. «َيَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ الْعَاقِلِ أَنْ لَا يُرَى ظَاعِناً إِلَّا فِي ثَلَاثٍ مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ أَوْ تَزَوُّدٍ لِمَعَادٍ أَوْ لَذَّةٍ فِي غَيْرِ ذَاتِ مُحَرَّم» الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، تاريخ وفات مؤلف: 329 ق، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، موضوع: كتب اربعه، زبان: عربى، تعداد جلد: 8، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: تهران، ج5، ص87.
[2]. من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، محمد بن على، تاريخ وفات مؤلف: 381 ق، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، موضوع: كتب اربعه، زبان: عربى، تعداد جلد: 4، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ج2، ص265.
[3]. سایت حضرت آیت الله خامنه ای.
[4]. سایت حضرت آیت الله سیستانی.
[5]. سایت حضرت آیت الله مکارم شیرازی.