در این پست با مذهب ویشنویی در آیین هندو آشنا شدیم و گفتیم که در این مذهب بیشتر به آموزه منجی پرداخته شده است. حال باید بدانیم که اندیشه موعود در کدامیک از متون مقدس هندو بیان شده است.
به طور کلی متون مقدس آیین هندو به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- شروتی : شروتی در لغت به معنای "شنیده شده" هست. اعتقاد هندویان بر این است که رازبینان باستان این سری از دانش‌ها را شنیده‌اند و نسل به نسل به برهمنان (روحانیان) رسانده‌اند. این متون به قدری نزد هندوها باارزش است که می‌توان آن را به عنوان متون وحیانی نامید. البته این وحی به همان معنا که در ادیان ابراهیمی مطرح می‌شود نیست. وده‌ها، براهمنه‌ها، آرنیکه‌ها و اوپه‌نیشدها جزء متون شروتی هستند.
2- سمرتی: لغتی به معنای "در یاد آمده" هست که بخش بزرگی از متون هندویی را تشکیل می‌دهد. سمرتی‌ها معمولا شرح و تفسیر متون شروتی هستند که خود به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1- شاستره‌ها یا قانون‌نامه‌ها مانند منوسمرتی
2- حماسه‌ها مانند مهابهارته و رامایانه
3- پورانه‌ها
اندیشه منجی موعود در پورانه‌ها بسیار پررنگ‌تر از دیگر متون هستند. معنای لغت پورانه شیء یا رویدادی مربوط به گذشته هست اما به طور خاص داستان یا افسانه کهن یا تاریخ سنتی باستان را پورانه می‌گویند.
پورانه‌ها در واقع مجموعه‌ای از متون هندویی هستند که به زبان ساده بیان شده‌اند. پورانه‌ها به موضوعاتی همچون آفرینشجهان، تبارشناسی خدایان، قواعد مربوط به زندگی، توصیف پایان جهان و موعودباوری می‌پردازند.
هجده پورانه اصلی و هجده پورانه ثانوی در دست است و از این جهت که هر گروه شش‌تایی از پورانه‌های اصلی، یکی از خدایان (ویشنو) را محور قرارداده است، به سه دسته تقسیم می‌شوند.
این متون مانند ویشنو پورانه اغلب به طور عمومی از طریق بلندگو در اماکن زیارتی قرائت می‌شوند.
منبع:
برداشت از کتاب گونه شناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، چاپ اول، بهار 1389.