مهمانی سر سفره جواد اهل بیت

یکی از اتفاقات امروزه دنیای ما این است که مردم حسابگر شده‌اند، اول ماه که حقوق می‌گیریم قسط‌ها جدا، اجاره جدا، خرج خوراک و تغذیه جدا و آخر کار دغدغه‌ای بزرگ برای ما باقی می‌ماند و آن اینکه حقوق ماهیانه به آخر ماه نمی رسد...
این حسابرسی و دقت در مال و اموال گاهی موجب این می‌گردد به بقیه امور زندگی نیز سرایت کند، که از بعضی کارهای خوب دست کشیده و با دو، دوتا چهارتایی که انجام داده‌ایم خساست کرده و بُخل بورزیم که نکند کم آورده و از مال ما کم گردد. اما وقتی به سیره عملی ائمه معصومین مراجعه می‌کنیم می‌بینیم این بزرگواران گاهی اوقات مدت زیادی به طلب از خداوند می پردازند که این خصلت در آنها ایجاد نگردد و از بخل ورزیدن در امور دور گردند. از جمله موارد می توان به سیره امام جواد (علیه السلام) اشاره کرد که ایشان يكبار، از شب تا صبح فقط مي‌گفتند: «اللَّهُمَّ قِنِي شُحَّ نَفْسِي‏ [1] خدايا مرا از بخل حفظ كن، مرا از بخل حفظ كن».
از جمله مواردی که بسیار در زندگی اتفاق می افتد همان بخل ورزیدن در امور مادی نیکوکاری و کمک به دیگران می باشد.
خدمت کردن به مردم و رفع نیازهای آنان در متن زندگی امامان معصوم (علیهم السلام) قرار دارد.
امام جواد (علیه السلام) نیز در این عرصه پیشتاز بود. از جمله مواردی که از این بزرگوار برای ما به یادگار مانده است اینکه در یکی از سخنان گهربارشان می فرمایند: «ثَلاثٌ یُبَلِّغْنَ بِالْعَبدِ رِضْوانَ اللَّهِ کَثْرَةُ الاسْتِغْفارِ وَ خَفْضُ الْجانِبِ وَ کَثْرَةُ الصَّدَقَةِ [2] انسان با داشتن سه خصلت پسندیده می تواند به مقام رضوان و خشنودی الهی برسد: زیاد طلب آمرزش کردن، نرمخوئی و مدارا با مردم و زیاد صدقه دادن».
ایشان سه مورد را برای ما می شمارند که در این سه مورد انسان بخل نورزد که بخل نورزیدن در این موارد موجب خشنودی و نزول رحمت برای انسان می‌گردد.

1ـ زیاد طلب آمرزش کردن
گاهی اوقات به وسیله همین طلب آمرزش کردن و شب زنده داری ها و در امور معنوی بخل نورزیدن، امور دنیوی بسیاری نصیب ما می‌گردد.
مرحوم مجتهدی می‌فرمودند: «استغفار زیاد موجب می‌گردد که انسان غصه هایش را فراموش کند. ایشان استدلال به روایتی می فرمودند: اینکه (جعلَ اللهُ لهُ من کل همٍ و غمٍّ فرجا) [3]. هرچه فکر می کند علت ناراحتیم چیست متوجه نمی شود ولی وقتی تسبیح بر می‌دارد و استغفار می کند حال انسان دگرگون می گردد». [4]

2ـ نرمخویی و مدارا با مردم
از جمله مواردی که در سیره ائمه و بزرگان به آن سفارش شده و عمل شده بخل نورزیدن و کوتاهی نکردن در مدارا با مردم می باشد. مثلا برخورد امام حسن مجتبی و مرد شامی که به حضرت بی احترامی کرده و دشنام می دادند یا برخورد مالک اشتر با آن مرد سبزی فروش که بی احترامی به ایشان کرد و در عوض ایشان به مسجد رفته برای او استغفار کردند.

3ـ زیاد صدقه دادن
گاهی اوقات ما صدقه دادن را در کمک مالی می دانیم اگر چه این مورد نیز از موارد صدقه می‌باشد ولی یک نوع دیگر از صدقه نیز معنوی و کمک به دیگران می باشد که ما این مورد را در سیره معصومین بالاخص امام جواد بطور مکرر می‌بینیم، تا جایی که معروف ترین لقب پیشوای نهم شیعیان «جواد» است. آن رهبر فرزانه را به خاطر جود و عطای فراوانش به این نام خوانده اند که برگرفته از نامهای زیبای پروردگار متعال است.
از منظر امام جواد (علیه السلام) خدمت رسانی به مردم، مجب نزول رحمت الهی بر انسان بوده و اگر فردی در این عرصه کوتاهی و سهل انگاری نماید، ممکن است نعمت های الهی را از دست بدهد. به این جهت، آن حضرت فرمودند: «ما عَظُمَتْ نِعمَةُ اللّهِ عَلی عَبْدٍ الاّ عَظُمَتْ عَلَیهِ مَؤُونَةُ النّاسِ. فَمَنْ لَمْ یَتَحَمَّلْ تِلْکَ الْمَؤُونَة فَقَدْ عَرَضَ النِّعمَةَ لِلزَّوالِ [5] نعمت خداوند برکسی فراوان نازل نمی شود مگر اینکه نیاز مردم به وی بیشتر می‌شود. هرکس که در رفع این نیازمندی ها نکوشد و سختی های آن را تحمل نکند، نعمت الهی را در معرض زوال قرار داده است».
در نتیجه انسان باید از یکی خصوصیات و رذایلی که از وساوس شیطان می‌باشد و آن بخل ورزیدن می باشد چه در امور مادی و معنوی دوری ورزیده و برای آنکه خشنودی خدا را بدست آورد الگویی به نام معصومین را سرلوحه زندگی خود قرار داده و آنها در این موارد راهکارهایی برای ما قرار دادند که از آن جمله این سفارش امام جواد (علیه السلام) می‌باشد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج70، ص301.
[2]. بحار الانوار (ط - بيروت)، علامه مجلسی، ج 75، ص 81.
[3]. کمال الدین و تمم النعمه، شیخ صدوق، ج1، ص266.
[4]. بدیع الحکمه، مواعظ آیت الله مجتهدی، ص28.
[5]. کشف الغمه، علب بن عیس اربلی، ج3، ص195.