مراحل حفظ قرآن كريم

23:21 - 1391/12/02
بهتر است كه علمِ «تَجويدِ»، قرآن يا همان «نيكو خواني» قرآن را، پيش از حفظ آيات، فرا بگيريد، تا از همان آغاز حفظ قرآن، آيات را نيكوتر و زيباتر نيز بخوانيد؛ زيرا آشنا بودن با علم تجويد، انجام دادن اين كار را براي شما بسيار آسانتر مي كند.
قران

. آشنايي با روخواني و روانخواني قرآن

بعضيها بدون طي كردن مراحل حفظ قرآن نيز مي توانند قرآن را ـ هرچند با دشواري و تمرين بيشتر ـ حفظ كنند، ولي مراحلي كه سپري كردن آنها در افزايش سرعت و مقدار و دوام حفظ آيات قرآن بسيار مؤثر است، هفت مرحله است و مرحله اولِ آن، اين است كه تلاش كنيد، پيش از حفظ قرآن، يك دوره آموزشِ «روخواني» قرآن را ياد بگيريد و «روانخوان» شويد تا از همان آغاز و با تسلط بر روخواني قرآن، آيات الهي را به طور صحيح و بدون غلط بخوانيد و با تسلط بر روانخواني قرآن، با سرعت بيشتري، آيات بيشتري را حفظ نماييد.

2. آشنايي با تجويد قرآن
بهتر است كه علمِ «تَجويدِ»، قرآن يا همان «نيكو خواني» قرآن را، پيش از حفظ آيات، فرا بگيريد، تا از همان آغاز حفظ قرآن، آيات را نيكوتر و زيباتر نيز بخوانيد؛ زيرا آشنا بودن با علم تجويد، انجام دادن اين كار را براي شما بسيار آسانتر مي كند.

3. آشنايي با دستور زبان قرآن
چنانچه براي شما امكان دارد، بكوشيد يك دوره دستور زبان عربي را كه به آن «صَرف و نَحْو» مي گويند، هرچند به صورت مختصر و اِجمالي، فرا بگيريد؛ زيرا آگاه بودن از قواعد دستور زبان عربي و آشنايي با آنها، در سرعت و مقدار حفظ آيات قرآن بسيار مؤثر است.

4. آشنايي با لحن عربي قرآن
از همان آغاز، آيات قرآن را با لَحن و آهنگ و لهجه عربي حفظ كنيد. براي اين منظور، به تلاوت و قرائت قاريان معتبر و مشهور عرب و ايران گوش فرا دهيد.

5. آشنايي با روش ترتيل قرآن
تلاوت قرآن به روش «تَرتيل» را بياموزيد و بكوشيد كه قرآن را با همين روش، حفظ كنيد. براي يادگيري آن، مي توانيد به نوارها و سي دي هاي تلاوت قرآن با روش ترتيل، مانند نوار ترتيلِ استادان: «محمد صِدّيق مَنشاوي» و «عبدالرحمن حُزَيفي» گوش فرا دهيد و خودتان نيز همراه آنها بخوانيد، يا در جلسات تلاوت قرآن به روش ترتيل، شركت نماييد، و يا اين روش را زير نظر «استاد» ياد بگيريد و تمرين كنيد تا كاملاً با روش و سَبك ترتيل آشنا شويد و بر آن مسلط گرديد. در صورتي كه حفظ قرآن و تكرار آيات آن با روش ترتيل، از نظر سرعت، براي شما تُند و سريع است، مي توانيد با روش ديگري به نام «تَحقيق» كه از نظر سرعت، آهسته تر از روش ترتيل است، آيات قرآن را تكرار و حفظ كنيد و به نوارهاي تحقيقِ استاداني همچون: «محمود خليل الحُصَري» و «عبدُ الباسِط محمد عبدُ الصمد» گوش فرا دهيد.

6. آشنايي با ترجمه قرآن
بكوشيد كه پس از حفظ هر قسمت از قرآن، با ترجمه و معني كلمات و آيات آن قسمت نيز آشنا شويد. اين آشنايي، افزون بر داشتن آثار علمي و اخلاقي و معنوي، مي تواند عاملي مؤثر در به يادآوردن آيات حفظ شده، هنگام مرور محفوظات قرآني، نيز باشد.

به طور نمونه، اگر شما آيه 13 سوره «حُجُرات»، يعني آيه ».. إِنَّ أَكرَمَكُمْ عِندَ اللّهِ أَتقيكُم... » ؛ را حفظ كنيد و با معني و مفهوم آن، يعني «گرامي ترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست. »

نيز آشنا گرديد، پس از مدتي و هنگام مرور محفوظات قرآني خود، به اين آيه كه مي رسيد، چنانچه قسمتِ «إِنَّ أَكرَمَكُم عِندَ اللّهِ» را به ياد آورديد، اما قسمتِ «أَتقيكُم» را فراموش كرديد، چون از پيشْ با معني «أَتقيكُم: پرهيزكارترين شما» آشنا بوده ايد، بهتر و سريع تر مي توانيد قسمتِ «أَتقيكُم» را به ياد آوريد و مثلاً به جاي آن، عبارتِ «أَغنيكُم» را كه به معني «ثروتمندترين شما» است، نگوييد؛ زيرا از پيش مي دانسته ايد كه «گرامي ترين انسانها نزد خدا پرهيزكارترين آنان است، نه ثروتمندترين آنان» و «پرهيزكارترين»، معني «أَتقيكُم» و نه چيز ديگري است؛

هرچند برخي بر اين عقيده اند كه «حتي آشنايي با ترجمه و معاني كلمات و آيات قرآن، پيش از حفظ آنها و نه پس از آن، مي تواند در حفظ بهتر و سريع تر و پايدارتر آيات نيز تأثير مثبت بگذارد.

7. آشنايي با تناسب معنايي آيات قرآن
آگاهي از تناسب معنايي آيات با يكديگر مي تواند عامل مؤثر ديگري در حفظ آيات قرآن و بويژه قسمت پاياني آنها باشد.

مثلاً «اصمعي» مي گويد: «روزي آيه «والسّارِقُ والسّارِقَةُ فَاقطَعُوا أَيديهُما جَزآءً بِما كَسَبا نَكالاً مِنَ اللّهِ» را خواندم و آن را با عبارت «واللّه غَفورٌ رَحيمٌ» به پايان رساندم.

شخصي بيابان نشين نزديك من بود و قرآن خواندن مرا شنيد. آن شخص به من گفت: آيه را دوباره بخوان. من نيز آن آيه را دوباره خواندم و با همان عبارت «واللّه ُ غَفُورٌ رَحيمٌ» به پايان رساندم. آن شخصِ بيابان نشين به من گفت: آيه را به صورت اشتباه خواندي.

به او گفتم: مگر تو قرآن مي داني؟ پاسخ داد: نه! من قرآن نمي دانم. به وي گفتم: پس، چگونه مي گويي كه من آيه را اشتباه خوانده ام؟ جواب داد: آن گونه كه تو آيه را خواندي، آغاز و پايان آن، از نظر معني و مفهوم، با يكديگر تناسب ندارند؛ زيرا خداوند هم از كيفر و عقوبت سخن مي گويد و هم خودش را به غَفورٌ رَحيمٌ توصيف مي نمايد.

پس از سخن اين شخصِ بيابان نشين متوجه شدم كه پايان آيه، عبارتِ «وَ اللّه ُ عَزيزٌ حَكيمٌ» است. و همين تناسب معنايي را نيز در آيه 98 سوره «يوسُف» مي توان ديد؛ زيرا فرزندان حضرت «يعقوب» عليه السلام به او گفتند: «اي پدر! از خدا آمرزش گناهان ما را طلب كن كه ما خطا كار بوديم. »

حضرت به آنان فرمودند: 

سَوفَ أَستَغفِرُ لَكُمْ رَبّيآ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ  «بزودي براي شما از پروردگارم آمرزش مي طلبم كه او آمرزنده و مهربان است. »

همان گونه كه در اين آيه كريمه نيز مي بينيد، آغاز اين آيه، يعني «أَستَغْفِرُ: آمرزش مي طلبم» با پايان آن، يعني «اَلْغَفُورُ: آمرزنده» تناسب معنايي دارد.

 

منبع:سایت ذی طوی   نوشته  عبدالرحیم موگهی

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
8 + 1 =
*****