مشاوره از نظر اسلام چه حکمي دارد؟جايگاه مشاوره (مشورت با ديگران) و استخاره( مشورت با خدا) کجاست؟عمل به استخاره واجب است يا مستحب؟(مرجع: امام خميني)
پاسخ:
اگر انسان استخاره کند، عمل به نتيجه استخاره واجب نيست. امام خميني (ره)در پاسخ اين سؤال که وقتى در عمل چيزى استخاره کرديم، بد آمد، آيا استخاره ملاک عمل است ؟
فرمود:
استخاره از اصول اعتقادي نيست که اعتقاد به آن لازم باشد . در مورد تحيّر مانعي ندارد که استخاره گرفته شود و به آن عمل شود. [ 1 ]
از آن جهت که استخاره براي رفع حيرت و سردرگمي ، و طلب خير از خداوند مي باشد، بهتر است با نتيجه استخاره مخالفت نشود. مدتي صبر کند . بعد از گذشتن مدت زماني که عرفا موضوع استخاره اي که گرفته است ،منتفي مي شود، بر خلاف مفاد استخاره عمل کند. رواياتي نسبتا زيادي در مورد استحباب استخاره وارد شده است .روايات را مرحوم شيخ حر عاملي در کتاب وسائل الشيعه نقل کرده [ 2 ] و روايات معتبر است.
مشاوره از امور بسيار پسنديده است .خداوند متعال به پيامبر عظيم الشان دستور به مشاوره مي دهد با وجود اين که ايشان از عقل عالي بهره مند بوده و داراي علم وافر در تمامي امور است . مشاوره زماني واجب است که به کمک آن،از گناه و حرام جلوگيري شود .
و در صورتي حرام است که حقي پايمال و يا واجبي ترک شود و چنانچه با مشاوره ، به انجام خيرات و امور مستحسن روي آورده شود وعقل کامل گردد ،امري نيکو خواهد بود وممکن است در شمار مستحبات قرار گيرد.
در تفسسير شبر ذيل آيه ي وشاورهم في الامر آمده است که در هر امري که وحي به تو نشده مشورت نما تا سنت مشاوره براي امت تاسيس شود [ 3 ] .
حضرت آيت الله خامنه اي در استفتائات خود فرموده اند :...در هر امر مباحي که شخص راجع به آن ترديد و حيرت داشته باشد به طوري که قادر بر اتخاذ تصميم نباشد، مي توان استخاره گرفت و از نظر شرعي عمل به استخاره واجب نيست هر چند بهتر است انسان با آن مخالفت نکند.
شايسته است انسان در اموري که مي خواهد راجع به آنها تصميم بگيرد ابتدا تأمل و دقت کند و يا با افراد با تجربه و مورد اطمينان، مشورت نمايد و در صورتي که با اين کارها تحير او برطرف نشد مي تواند استخاره کند [ 4 ]
________________________________________
پيام مشاور
براي آشنايي با ديدگاه اسلام درباره مشاوره به منابع زير رجوع کنيد:
1. مشورت و شورا، پديدآورنده؛ رضا استادي، ناشر؛قدس
2. مشاوره در آينه علم و دين،پديدآورنده: علي نقي فقيهي، ناشر: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر
3. انتشارات اسلامي.
4. کندوکاوي درباره استخاره و تفال،پديدآورنده ؛ابوالفضل طريقه دار، ناشر: بوستان کتاب قم.
5. مفاتح الغيب در آداب استخاره، به ضميمه آداب نماز شب، پديدآورنده: محمدباقربن محمدتقي مجلسي، سيدمهدي رجائي (محقق)، ناشر: بنياد پژوهشهاي اسلامي
پي نوشت ها:
-------------------------------------------------
1 امام خميني،استفتائات،ج2،ص 28،سؤال 73و74
2وسائل الشيعه،ج 8،ص 78 به بعد
3 تفسير شبر،سوره آل عمران،آيه 159،ص102
4آيت الله خامنه اي،اجوبه الاستفتائات،س1436و1437