حقیقت «انتظار» در کلام رهبر معظم انقلاب

مسئله ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) همیشه با انتظار قرین و همراه بوده است از این رو، شناخت صحیح این حقیقت راه‌گشایی است برای منتظران ظهور این منجی، که در تمام ادیان به آن وعده داده‎ شده است، در ادامه تلاش می‌کنیم، حقیقت انتظار را در اندیشه رهبر معظم انقلاب(حفظه‌الله) جستجو کنیم:

مفهوم شناسی انتظار
ایشان مسئله انتظار را بر اساس فرهنگ شیعه، یکی از ناب‌ترین اندیشه‌های می‌دانند، که توسط این اندیشه اهداف والا اسلام، و جامعه بشریت محقق می‌گردد، ایشان می‌فرمایند: «مسئله‌ی انتظار هم که جزء لاینفک مسئله‌ی مهدویت است، از آن کلیدواژه‌های اصلی فهم دین و حرکت اساسی و عمومی و اجتماعی امت اسلامی به سمت اهداف والای اسلام است. انتظار؛ یعنی ترقب، یعنی مترصد آمدن یک حقیقتی قطعی؛ این معنای انتظار است. انتظار یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ به خصوص انتظارِ یک موجود حىّ و حاضر؛ این خیلی مسئله‌ی مهمی است. این‌جور نیست که بگویند کسی متولد خواهد شد، کسی به وجود خواهد آمد؛ نه، کسی است که هست، وجود دارد، حضور دارد، در بین مردم است. در روایت دارد که مردم او را می‌بینند، هم‌چنانی که او مردم را می‌بیند، منتها نمی‌شناسند. در بعضی از روایات تشبیه شده است به حضرت یوسف که برادران او را می‌دیدند، بین آن‌ها بود، در کنار آن‌ها بود، روی فرش آن‌ها راه می‌رفت، ولی نمی‌شناختند.»[1]

رابطه انتظار با فرج
در اندیشه شیعه ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) همراه بوده است با ظهور فرج، و در واقع این دو تعبیر دوشادوش یکدیگر به کار می‌رفته است، از این رو، کنکاش واژه فرج می‌تواند ما را به معنای واقع انتظار نزدیک کند.

مفهوم فرج، در خود، معنایی را نهفته دارد، و آن معنا دلالت کننده بر وجود گره در زندگی بشری است، یعنی در واقع جامعه شیعه، دنیای را که در آن زندگی می‌کند، دنیایی می‌بیند که دچار مشکل است، به همین خاطر حقیقت انتظار را این می‌داند که گرهی در زندگی بشریت وجود دارد، که با ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) بر طرف می‌شود مقام معظم رهبری(حفظه‌الله) در تفسیر این مطلب می‌فرمایند: «یک نکته در باب مسئله‌ی مهدویت این است که شما در آثار اسلامی، در آثار شیعی می‌بینید که از انتظار ظهور حضرت مهدی تعبیر شده است به انتظار فرج. فرج یعنی چه؟ یعنی گشایش. کِی انسان انتظار فرج دارد؟ انتظار گشایش دارد؟ وقتی یک فروبستگی‌ای وجود داشته باشد، وقتی گرهی هست، وقتی مشکلی هست. در زمینه‌ی وجود مشکل، انسان احتیاج پیدا می‌کند به فرج؛ یعنی سرانگشتِ گره‌گشا؛ بازکننده‌ی عقده‌های فروبسته. این نکته‌ی مهمی است.»[2]

البته باید به این نکته دقت داشت که نباید انتظار فرج را محدود به مشکلات شخصی، یا حتی جهان اسلام کرد، زیرا که امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) منجی عالم بشریت است. امام خامنه‌ای در این زمینه می‌فرمایند: «معنای انتظار فرج به عنوان عبارة اخرای انتظار ظهور، این است که مؤمنِ به اسلام، مؤمنِ به مذهب اهل‌بیت(علیهم‎السّلام) وضعیتی را که در دنیای واقعی وجود دارد، عقده و گره در زندگی بشر می‌شناسد. واقعِ قضیه هم همین است. منتظر است که این فروبستگىِ کار بشر، این گرفتاری عمومی انسانیت گشایش پیدا بکند. مسئله، مسئله‌ی گره در کار شخص من و شخص شما نیست. امام زمان(علیه‎الصّلاةوالسّلام) برای این‌که فرج برای همه‌ی بشریت به وجود بیاورد، ظهور می‌کند که انسان را از فروبستگی نجات بدهد؛ جامعه‌ی بشریت را نجات بدهد؛ بلکه تاریخ آینده‌ی بشر را نجات بدهد».[3]

مفهوم حقیقی انتظار
اکنون با توجه به این حقیقت، انتظار مفهوم دیگری به خود می‌‌گیرد، و حرکت و سمت سوی شخص منتظر را به سوی تغییر و تحول در گره‌های جامعه پیش می‌برد، زیرا که شخص منتظر خویش را امیدوار به آینده، و پیروز بر تمام، مشکلات می‌بیند و میدان که باید برای چنین حرکت عظیم الهی زمینه سازی کند، از این روی در شخص منتظر سکون و توقف دیگر معنا نخواهد داشت.
امام خامنه‌ای(حفظه‌الله) این نکته را این‌گونه تشریح می‌کند و می‌فرماید: «انتظار فرج معنایش این نیست که انسان بنشیند، دست به هیچ کاری نزند، هیچ اصلاحی را وجهه‌ی همت خود نکند، صرفاً دل خوش کند به اینکه ما منتظر امام زمان(علیه الصّلاة و السّلام) هستیم. این‌که انتظار نیست. انتظارِ چیست؟ انتظارِ دست قاهرِ قدرتمندِ الهىِ ملکوتی است که باید بیاید و با کمک همین انسان‌ها سیطره‌ی ظلم را از بین ببرد و حق را غالب کند و عدل را در زندگی مردم حاکم کند و پرچم توحید را بلند کند؛ انسان‌ها را بنده‌ی واقعی خدا بکند. باید برای این کار آماده بود. تشکیل نظام جمهوری اسلامی یکی از مقدمات این حرکت عظیم تاریخی است. هر اقدامی در جهت استقرار عدالت، یک قدم به سمت آن هدف والاست. انتظار معنایش این است. انتظار حرکت است؛ انتظار سکون نیست؛ انتظار رها کردن و نشستن برای اینکه کار به خودی خود صورت بگیرد، نیست. انتظار حرکت است. انتظار آمادگی است. این آمادگی را باید در وجود خودمان، در محیط پیرامون خودمان حفظ کنیم. و خدای متعال نعمت داده است به مردم عزیز ما، به ملت ایران، که توانسته‌اند این قدم بزرگ را بردارند و فضای انتظار را آماده کنند. این معنای انتظار فرج است. انتظار فرج یعنی کمر بسته بودن، آماده بودن، خود را از همه جهت برای آن هدفی که امام زمان(علیه‌الصّلاةوالسّلام) برای آن هدف قیام خواهد کرد، آماده کردن. آن انقلاب بزرگ تاریخی برای آن هدف انجام خواهد گرفت. و او عبارت است از ایجاد عدل و داد، زندگی انسانی، زندگی الهی، عبودیت خدا؛ این معنای انتظار فرج است».[4]

پس با توجه به این نکات ارزنده‌ای که در کلام مقام معظم رهبری(حفظه‌الله) بود می‌توان حقیقت انتظار را این‌گونه معنا کرد، انتظار واقعی، یعنی دیدن مشکلات جامعه بشری، از یک سو، و از سوی دیگر تلاش امیدوارانه در جهت زمینه‌سازی ظهور امام زمان(علیه‌الصّلاةوالسّلام).

ــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت
[1]. بیانات در دیدار اساتید و فارغ‌التحصیلان تخصصی مهدویت،۱۳۹۰/۰۴/۱۸
[2]. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم‌ در روز نیمه‌ی شعبان،۱۳۸۷/۰۵/۲۷.
[3].  همان.
[4]. همان.