درمان شک و بدبینی به همسر

سوء ظن و بدگمانى آثار فردى و اجتماعى و معنوى زیانبارى به دنبال دارد و به همین دلیل در دین مقدس اسلام، به آن توجه ویژه‌‏اى شده و اهل ایمان را سخت از آن برحذر داشته‏‌اند. بدگمانى به دیگران سرچشمه گناهان بزرگى؛ چون تجسّس از کار و حال دیگران، غیبت، تهمت، حسادت و کینه‌‏توزى نسبت به دوستان و اهل ایمان مى‌‏گردد و لذا خداوند متعال در قرآن کریم مى‏‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ [حجرات/12] اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد از بسيارى از گمان‌ها بپرهيزيد كه پاره‌‏اى از گمان‌ها گناه است و جاسوسى مكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى نكند. آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‌‏اش را بخورد از آن كراهت داريد [پس] از خدا بترسيد كه خدا توبه‏‌پذير مهربان است.»
حال ممکن است این سوء ظن میان همسران ایجاد شود و در فضایی که قرار است ایجاد کننده آرامش روحی و روانی باشد، ناراحتی و اختلاف و تعارض را بوجود بیاورد و در نهایت طلاق و جدایی را در پی داشته باشد. نمونه ذیل که در همین رابطه است را مورد بررسی قرار می‌‌هیم.[1]
سلام
بنده پنج ماهی می‌شود که عقد کرده‌ام، من و همسرم نسبت به هم خیلی علاقمند هستیم، ولی متاسفانه بنده خیلی بدبین و شکاک هستم، قبل از اینکه با نامزدم عقدکنم، این جوری بودم، ولی حالا شدیدا نسبت به نامزدم این‌گونه هستم. نزدیک عروسی‌ام هست، وقتی نامزدم سرکار می‌رود، باخودم می‌گویم نکند با تلفن با دختری حرف بزند یا نکند با گوشی‌اش به دختری پیام بدهد و ... او مهندس شرکت و کارش به گونه‌ای است که بیشتر مطالعه می‌کند، ولی این بدبینی مرا رها نمی‌کند. هر وقت گوشی‌اش در دستش باشد؛ اگر دور از من نشسته باشد می‌گویم چرا دور نشسته‌ای؟ بیا کنار من بنشین! رمزگوشی‌اش هم به من داده است. علاوه بر اینکه ماشین به نام من کرده، قرار است قبل از عروسی خانه بخریم و آن را هم به نام من کند و ...، ولی وحشتناک نسبت به او بدبین و شکاک هستم، او هم متوجه حسی که من دارم هست و گفته: «دست از این اخلاقت بردار، من که شب و روز کنار تو هستم وقت خیانت ندارم.» می‌خواهم بدبین نباشم، ولی نمی‌توانم. لطفا مرا راهنمایی کنید.
پاسخ:
سلام
یکی از علت‌های شک و سوء ظن خانم‌ها به همسرشان دوست داشتن او و ترس از از دست دادن او می‌باشد که اگر در حد کم باشد، طبیعی است و جای نگرانی ندارد، اما اگر این شک و بدبینی در حد بالایی بود یا فراگیر شد؛ یعنی نه تنها در مورد رابطه همسرتان با شخص دیگری برایتان شک ایجاد می‌شود، بلکه در مورد مسایل دیگر هم بوجود می‌آید، مسئله مهمی است که جای بررسی بیشتری دارد. خصوصا اگر دیدید همسرتان در قبال بدبینی شما اعتمادسازی کرده است؛ (که ظاهر امر همین را نشان می‌دهد) اما همچنان شما بدبین هستید و یا در عین حالی که بررسی کرده‌اید و به این نتیجه رسیده‌اید که همسرتان هیچ موردی ندارد و با این وجود، نسبت به آینده خیالاتی در سر می‌پرورانید و بر اساس آن نگران می‌شوید و دچار شک و تردید نسبت به همسرتان می‌شوید، باید بیشتر پیگیر برطرف کردنش باشید؛ چون زندگیتان در معرض آسیب جدی قرار می‌گیرد. چنانکه امام على (علیه‌السلام) در مورد سوءظن می‌فرماید: «مراقب باش كه سوء ظن بر تو غلبه پيدا نكند، به درستى كه بدگمانى هيچ رفاقتى را بين تو و دوستت باقى نمى‏‌گذارد»[2]
برای درمان سوءظن راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
الف) به مضرات بدبینی؛ از جمله سلب اعتماد و تلخ شدن زندگی و دور شدن از همسر توجه کنید.
ب) نسبت به هر گونه گمان بد بی اعتنا باشید و به آن هیچ توجهی نکنید. پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلم) فرمود: «...إذا ظننتم‏ فلا تحقّقوا ...[3]؛ هرگاه گمان بردید، آن را حقيقت مپنداريد».
ج) به فواید خوش بینی ازجمله: سلامت و نشاط بدنی و روحی، جلب محبت و دوستی، زندگی شادتر و کاهش غم واندوه توجه داشته باشید و سعی کنید آن را در زندگی ایجاد کنید.
د) هنگام هجوم افکار منفی و ایجاد کننده سوءظن دعا به درگاه الهی را فراموش نکنید.
ه) سعی کنید افکار منفی که در ذهنتان می‌آید و باعث ایجاد بدگمانی می‌شود را شناسایی کنید و آنها را از خود دور کنید که البته در بسیاری از موارد شناسایی این افکار منفی بسیار سخت است و باید با راهنمایی مشاور انجام گیرد. پس اگر نتوانستید این کار را خودتان انجام دهید، حتما لازم است که با کمک یک مشاور به صورت حضوری مشکل شما ریشه یابی شود و به شما کمک شود تا از بدبینی نجات پیدا کنید. (این کار در تخصص روانشناس و روانپزشک است) برای این کار شما با مهربانی و به منظور درست کردن اوضاع با همسرتان صحبت کنید و از او بخواهید تا نسبت به این مسئله به شما نیز کمک کند و برای مراجعه به مشاور حضوری شما را یاری نماید.
موفق باشید.
پی‌نوشت:
[1]. لینک مستقیم گفتگو در انجمن «وسواس فکری دارم».
[2]. بحارالانوار، مجلسی، ج۷۷، ص۲۰۷.
[3]. نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)، ابو القاسم‏ پاينده،نشر دنياى دانش‏،چاپ چهارم 1382، ص 192.