شرح دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان

10:24 - 1398/02/30

چکیده: خدایا ما را با عقوبت و سختی هایت ادب نفرما.

 دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم
«اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ؛
خدایا مؤاخذه نکن مرا در ایـن روز به لغزش‌ها

واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ؛ و درگذر از من در آن از خطاها و بیهودگی‌ها

ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ؛و قرار مده مرا در آن نشانه تیر بلاها و آفات

بِعِزّتِکَ یا عزّ المسْلمین. ای عزت دهنده مسلمانان».[1]

شرح دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان

فراز اول دعا: خدایا من را به خطاهایم مؤاخذه نکن
«اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ؛ خدایا مؤاخذه نکن مرا در ایـن روز به لغزش‌ها
در روز چهاردهم ماه مبارک رمضان از خدای متعال دوری از مجازاتش را مسئلت می نمایم. در واقع این فراز ارزشمند گویای خوف دعا کننده از عذاب آخرت دارد. به همین جهت از آن عذاب سختی که برخواسته از کارهای نادرست خویش می باشد، به خدای متعال پناه می بریم و امید بخشش و عفو الهی را داریم. در واقع که اگر امیدی به بخشش و عفو الهی نبود اصلاً میلی به دعا و درخواست از باری تعالی در ما وجود نداشت.
در بسیاری از اوقات گرایش افراد به گناه نشأت گرفته از بی توجهی آنان از آیه های عذاب و هشدار دارد، این عدم توجه به آیه های تهدید و مجازات باعث گستاخی و جرأت افراد بر گناه شده است. این در حالی است که خداوند متعال در آیات متعددی سختی عذاب جهنم را به افراد گوشزد نموده است.
درست است که همه ما انسانها ذهنیت امیدوار کننده از لطف و بخشش خدای متعال را در ذهن داریم ولی نباید از یاد برد که آموزه های دینی و اسلامی همگان  را به تعادل در خوف و رجا  رهنمود کرده است. خداوند متعال در قرآن کریم بندگان مؤمن خود را با این دو ویژگی معرفی می فرماید: «إِنَّما يُؤْمِنُ بِآياتِنَا الَّذينَ إِذا ذُكِّرُوا بِها خَرُّوا سُجَّداً وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ تَتَجافى‏ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ؛[سجده/16و15]جز اين نيست كه كسانى به آيات ما ايمان مى‏ آورند كه چون بدانها يادآورى شوند سجده ‏كنان بيفتند و پروردگار خويش را همراه با سپاس و ستايش به پاكى ياد كنند و گردنكشى نكنند، پهلوهاشان از بسترها [براى نماز شب‏] دور مى ‏شود، پروردگار خويش را با بيم و اميد مى‏ خوانند و از آنچه روزيشان داده ‏ايم انفاق مى‏ كنند».

دانشمندان علم اخلاق مى گویند: بیم و امید از خداوند، دو بال تكامل مؤمن هستند. همان گونه كه پرنده با دو بال پرواز مى كند؛ در صورتى كه تعادل بال ها محفوظ باشند مؤمن نیز با بال هاى ترس و امید به لقاء الهى مى رسد. در آیه دیگری از قرآن کریم این دو حالت در کنار هم آورده شده است «أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ ؛[زمر/9] [آيا آن كافر ناسپاس بهتر است‏] يا كسى كه در ساعات شب در حال سجده و ايستاده با فروتنى به طاعت مشغول است از [عذاب‏] آن سراى مى‏ ترسد و به بخشايش پروردگار خويش اميد مى‏ دارد؟ بگو: آيا آنان كه مى‏دانند- خداشناسان- و آنان كه نمى ‏دانند- كافران- برابرند؟ تنها خردمندان پند مى‏ پذيرند».

فراز دوم: خدیا از من درگذر خطاکردم اشتباه کردم

واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ؛ و درگذر از من در آن از خطاها و بیهودگی‌ها
در فراز دوم این دعای ارزشمند با درخواست عفو و بخشش از خدای متعال به نوعی اعتراف به گناه و خطاکاری خود کرده و پشیمانی و ندامت خود را به آستان باری تعالی اعلام می داریم. آن چیزی که در خصوص توبه و استغفار اهمیت دارد، این است که شخص نادم و گنهکار همواره به یاد داشته باشد، که درگاه عفو و بخشش خداوند متعال به روی بنده نام و پشیمان باز است، نا امیدی از بخشش و رحمت الهی علاوه بر اینکه خود گناهی بزرگ به حساب می آید، موجب می شود تا بنده از درگاه حق روی گردان باشد. «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ؛[زمر/53] بگو: اى بندگان من كه بر خويشتن گزافكارى كرده ‏ايد- در گناهان از حد گذاشته ‏ايد و به خود ستم كرده ‏ايد- از بخشايش خداى نوميد مباشيد، كه همانا خداوند همه گناهان را مى ‏آمرزد، كه اوست آمرزگار و مهربان.»

فراز سوم دعا: خدیا من را از آماج بلای خودت قرار نده
انسان موجود ضعیفی است که در برابر کوچک ترین سختی و بلایا ابراز بی تابی می نماید، سختی و بلا به خودی خود برای بنده شوم و نا میمون نیست؛ چرا که در مواقعی این سختی ها و بلاها موجب تأدیب و بازگشت بنده به سوی باری تعالی و ارتقای رتبه ی او نزد خدای منان می باشد، ولی با این حال در پاره ای از ادعیه و مناجات ها نیز شاهد هستیم اولیای الهی از بلایا هرچند اثر تربیتی داشته باشد به خدای متعال پناه برده اند. کما اینکه در دعای ابو حمزه ثمالی می خوانیم «إِلَهِي لا تُؤَدِّبْنِي بِعُقُوبَتِكَ وَ لا تَمْكُرْ بِي فِي حِيلَتِكَ مِنْ أَيْنَ لِيَ الْخَيْرُ يَا رَبِّ وَ لا يُوجَدُ إِلّا مِنْ عِنْدِكَ وَ مِنْ أَيْنَ لِيَ النَّجَاةُ وَ لا تُسْتَطَاعُ إِلّا بِكَ لا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ عَوْنِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ لا الَّذِي أَسَاءَ وَ اجْتَرَأَ عَلَيْكَ وَ لَمْ يُرْضِكَ خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِكَ يَا رَبِّ يَا رَبِّ يَا رَبِّ؛[2]خدايا مرا به كيفرت ادب منما، و با نقشه ات با من نيرنگ مكن، پروردگارا از كجا برايم خيرى هست، درحالی كه جز نزد تو يافت نمى شود، و از كجا برايم نجاتى است، درحالیكه جز به تو فراهم نمی گردد، نه آن كه نيكى كرد از كمك و رحمتت بی نياز شد، و نه آن كه بدى كرد و بر تو گستاخى روا داشت، و تو را خشنود نساخت از عرصه قدرتت بيرون رفت. پروردگارا، پروردگارا، پروردگارا».

سخن آخر: در پایان این ادعیه ارزشمند با تمام عجز و ناتوانی و اعتراف به کاستی و نقص دست به دعا بر می دارم و از خدای متعال بخشش و چشم پوشی از خطایمان را درخواست می نمایم.

پی نوشت ها:
[1].إقبال الأعمال (ط - القديمة): ج‏1، ص150.
[1]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: ج‏2، ص582.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
3 + 0 =
*****