تو چه میدانی شب قدر چیست؟

19:49 - 1400/02/11

چکیده: امام خمینی (رحمه الله علیه): «سرّ لیلة القدر و سرّ نزول ملائکه در شبهای قدر که آن هم برای ولی الله اعظم حضرت صاحب (ع) امتداد دارد ...» 

فضیلت شب قدر

شبي براي تقدير امور عالم

در دعاي 44 صحيفه سجاديه امام سجاد (علیه السلام) فرمود: خداي متعال براي رسيدن به رضوان خود راه هايي را قرار داده كه از جمله آنها ماه مبارك رمضان است. از ويژگي هاي ماه رمضان آن است كه خداي متعال در اين ماه، شبي را قرار داده كه برتر از هزار ماه است. «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْر»(قدر/4). محور اين آيه شريفه شب قدر است. ليلة القدر؛ چيست؟
و شب قدر به چه معناست؟ مفسرين دو معنا براي قدر ذكر كرده‌اند. نخست آن‌ كه قدر را به معناي شرف و منزلت و عظمت دانسته‌ اند. براساس اين معني شب قدر؛ شرافت و عظمت ويژه و بالايي داشته و اين شب را مي‌توان شب شرف ناميد.
برخي ديگر، با استفاده از رواياتي دربارة ويژگي هاي شب قدر، گفته‌ اند قدر به معناي تقدير و قضا و قدر است. بر اساس روايات فراوان، در شب قدر، تقديرات سال آينده تعيين مي ‏شود. البته در روايات تصريح نشده كه چون تقديرات در اين شب واقع مي ‏شود، اين شب ليلة القدر ناميده شده است، چون اين دو با هم منافات ندارند كه قدر؛ به معناي شرف باشد ولي تقديرات عالم نيز در اين شب انجام پذيرد.

شبي براي بخشش همه

اينكه شب قدر بهتر از هزار شب است، به چه معناست؟ در كتاب فروع كافي رواياتي براي برتري شب قدر، بر ساير شبهاي سال و بلكه بر هزار ماه، كه بيش از هشتاد سال عمر مي‌شود، وجود دارد. عبادتي كه در شب قدر انجام مي‏ گيرد از عبادت هزار ماه برتر است.
كسي كه موفق شود در شب قدر، دو ركعت نماز بخواند مثل آن است كه در هزار ماه هر شب دو ركعت نماز بخواند. اين امتياز توفيقي است كه خداي متعال به پيغمبر اسلام و به مسلمان‌ها عنايت فرموده است تا مردم، تشويق شده و اين شب را به عبادت بپردازند و از مزايا و بركات آن استفاده كنند.
شب قدر همچون بار عامي است كه بزرگان و سلاطين براي زيردستان، رعايا و بندگان خود، داده و هدايايي را مي‌بخشيدند. خداي متعال كه ارحم الراحمين است و رحمت او قابل مقايسه با هيچ رحمت و فضلي نيست، بر امت اسلامي منت گذاشته و شب قدر را همچون بار عام، شب بخشش قرار داده است. شبي كه عبادت آن نيز از عبادت هزار ماه برتر است.

تقدير، تثبيت، امضاء در سه شب قدر

در روايتي درباره تعيين شب قدر آمده است: مقدّرات سال در شب نوزدهم تقدير مي‏ شود؛ «قُسِمَ فِيهَا الْأَرْزَاقُ وَ كُتِبَ فِيهَا الاجَالُ وَ خَرَجَ فِيهَا صِكَاكُ الْحَاجِّ». [1] در شب نوزدهم ارزاق، درآمدها و روزي افراد و همچنين مدت حيات و زندگي آنان تا سال آينده تعيين مي‌شود. علاوه بر آن در شب نوزدهم مشخص مي‌شود كه چه كساني در آن سال به حج مي‏روند. سپس در شب بيست و يكم آنچه در شب نوزدهم مقدر شده، بر آن ابرام و تأكيد مي ‏شود. اين به اين معناست كه در شب بيست و يكم آنچه در شب نوزدهم تعيين و مقدر شده، قابل تغيير است، آنچه كه از شب نوزدهم تا شب بيست و يكم مقدر شده و تغيير يافته، در شب بيست و يكم ثبت شده و در شب و بيست و سوم قطعي، نهايي و امضاء مي‏شود. براساس اين روايت هر سه شب از شبهاي قدر به شمار مي‌ آيند.

فضیلت شب قدر

در روایتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود که موسی کلیم (علیه اسلام) به خدا عرض کرد:
«إلَهِي أُرِيدُ قُرْبَكَ
خدایا! قرب تو را می خواهم.
قَالَ قُرْبِي لِمَنِ اسْتَيْقَظَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ
خداوند به او فرمود: اگر قرب مرا می خواهی شب قدر بیدار باش!
قالَ إِلَهِي أُرِيدُ رَحْمَتَكَ
عرض می کند: خدایا! رحمت تو را می خواهم.
قَالَ رَحْمَتِي لِمَنْ رَحِمَ الْمَسَاكِينَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ
رحمت من برای کسی است که در شب قدر به تنگ دستان ترحم کند.
قالَ إِلَهِي أُرِيدُ الْجَوَازَ عَلَى الصِّرَاطِ
عرض می کند: خدایا! می خواهم از صراط به راحتی عبور کنم و نلغزم.
قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ لَيْلَةَ الْقَدْرِ
خداوند می فرماید: این برای کسی است که در شب قدر در راه من صدقه ای بدهد و انفاقی بکند.
قالَ إِلَهِي أُرِيدُ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّةِ وَ ثِمَارِهَا
عرض می کند: خدایا! من از درخت های بهشت و میوه های آن می خواهم.
قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَةً فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
این برای کسی است که در شب قدر تسبیح من را بگوید.
قالَ إِلَهِي أُرِيدُ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ
خدایا! من رهایی از آتش می خواهم.
قَالَ ذَلِكَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
این برای کسی است که در شب قدر استغفار کند.
قالَ إِلَهِي أُرِيدُ رِضَاكَ
خدایا! رضا ی تو را می خواهم.
قَالَ رِضَايَ لِمَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
خداوند به او می فرماید: رضای من نسبت به کسی است که در شب قدر دو رکعت نماز بخواند».[2]
از ويژگيهاي مهم شب قدر اين است كه مقدرات سال بر امام زمان (صلوات الله عليه) عرضه شده و مورد امضای ايشان قرار می گیرد و خسران عظیم آنجاست که انسان چنین فرصت بی نظیری را که خداوند پیش روی ما قرار داده است كه ارزش يك عمر هشتاد و چند ساله را دارد با غفلت از دست بدهد و بهره ی چندانی از آن نبرد.

- - - - - - - - - -
پی نوشت:
[1]. مستدرك‏ الوسائل، نوری حسین بن محمد تقی. ج 7، ص 470، باب تعيين ليلة القدر.
[2]. بحار الأنوار مجلسی (ط - بيروت) / ج‏95 / 145 / ذكر الصلاة المروية ..... ص : 144.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
5 + 6 =
*****