شرح دعای روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم
أَللّـهُمَّ وَفِّرْ حَظّى فيهِ مِنَ النَّوافِلِ؛خدايا در اين روز، بهره ام را از مستحبات، افزون گردان،
وَ أَكْرِمْـنى فيـهِ بِاِحْـضـارِ الْمَسـائِلِ؛ و مرا با حاضر كردن خواسته ها، گرامى بدار
وَ قَرِّبْ فيهِ وَسيلَتى اِلَيْكَ مِنْ بَيْنِ الْوَسائِلِ و از ميان وسايل، وسيله رسيدنم به حضورت را، نزديك گردان
يـا مَنْ لا يَشْـغَلُهُ اِلْحـاحُ الْمُـلِحّـينَ.اى كه پافشارىِ اصراركنندگان، بازش نمى دارد ومشغولش نمى كند».  

شرح دعای روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان
فرازاول: خدایا در این روز بهره ام را از نوافل زیاد گردان
نافله به کار مستحبی و کار نیکو، که بر انسان واجب نیست، گفته می‌شود. هم چنین به معنی نوه، غنیمت و عطاء نیز آمده است.[۱] در اصطلاح فقهاء بیشترین استعمال نافله در نمازهای مستحبّی است.[۲]
نافله‌ها، در غیر روز جمعه سی‌وچهار رکعت هستند:
نماز نافله ظهر: هشت رکعت است. وقت نافله ظهر همان وقت نماز واجب ظهر است و پیش از نماز واجب ظهر خوانده می‌شود.
نماز نافله عصر: هشت رکعت است. وقت نافله عصر همان وقت نماز واجب عصر است و پیش از نماز واجب عصر خوانده می‌شود.
نماز نافله مغرب: چهار رکعت است. وقت نافله مغرب همان وقت نماز واجب مغرب است و بعد از نماز مغرب خوانده می‌شود.
نماز نافله عشاء: دو رکعت است و چون دو رکعت نافله عشاء نشسته خوانده می‌شود یک رکعت حساب می‌شود. وقت نافله عشاء همان وقت نماز واجب عشاء است و بعد از نماز عشاء خوانده می‌شود.
نماز نافله شب (نماز شب): یازده رکعت است. هشت رکعت از آن به عنوان نماز شب، دو رکعت نماز شَفع و یک رکعت نماز وِتر است. وقت نافله شب از نصف شب تا اذان صبح است.
نماز نافله صبح: دو رکعت است. نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می‌شود. در روز جمعه به شانزده رکعت نافله ظهر و نافله عصر چهار رکعت اضافه می‌شود.[4]

جایگاه و اهمیت نوافل:
در متون و منابع اسلامی برای نوافل ارزش و اهمیت فراوانی ذکر شده است. به طوری که روایات فراوانی در مورد اهمیت نافله از معصومین(علیه اسلام) نقل شده است: جناب حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه روایتی را از امام صادق(علیه السلام) این چنین نقل می نماید: « إِیّاکُمْ وَ الْکَسَل. إِنَّ رَبّكُمْ رَحیمٌ یَشْكُرُ الْقَلیلَ. إِنَّ الرَجُلَ لَیُصَلّی رَکْعَتَینِ تَطَوُّعاً یُریدُ بِهِما وَجْهُ اللهِ فَیَدْخُلُهُ اللهُ بِهِما الْجَنَّةَ؛[5] بر شما باد دوری از تنبلی و کسلی! همانا پروردگار شما مهربان است و چیز کم را سپاس و شکر می‌گوید. همانا مردی برای رضا و خشنودی خدا دو رکعت نماز مستحبّی به جا می‌آورد و خداوند به خاطر خواندن همان دو رکعت او را داخل بهشت می‌کند.»
در کتاب شریف کافی از امام صادق(علیه السلام) مهمترین اثر نافله در حدیثی به نام حدیث قرب نوافل چنین آمده است: راوی از امام صادق(علیه السلام) و ایشان از پیامبر(صلی الله علیه و اله) و پیامبر(صلی الله علیه و اله) از خداوند عزوجل چنین نقل می‌کند: «به درستی که بنده من با نافله و کارهای مستحبی قرب را می‌جوید تا این که او را دوست بدارم و هنگامی که او را دوست داشتم گوش او می‌شوم که با آن می‌شنود و چشم او می‌شوم که با آن می‌بیند و زبان او می‌گردم که با آن سخن می‌گوید....»[6]

فراز دوم: وَ أَكْرِمْـنى فيـهِ بِاِحْـضـارِ الْمَسـائِلِ و مرا با حاضر كردن خواسته ها، گرامى بدار
مرا در این ماه گرامی بدار تا مسائل را در ذهن خود حاضر داشته باشم، مسائل عام است و آن اموری است مورد مسئولیت من است و تنها مسائل شرعی مراد نیست بلکه تمام وظایفی که انسان باید انجام دهد را شامل می‌شود.

فراز سوم: وسیله ای برای نزدیکی به خودت را برایم فراهم نما
وَ قَرِّبْ فيهِ وَسيلَتى اِلَيْكَ مِنْ بَيْنِ الْوَسائِلِ و از ميان وسايل، وسيله رسيدنم به حضورت را، نزديك گردان
بنابر منابع شیعه، برای نزدیک شدن به خدا از هر وسیله‌ای نمی‌توان استفاده کرد؛ برای مثال استفاده از آتش که در برخی آیین‌های دیگر مرسوم است، یا بت که در حجاز معمول بوده، باطل و حرام است؛ زیرا اجازه شرعی استفاده از آتش به عنوان وسیله اثبات نشده است و حرام بودن استفاده از بت نیز در شرع اثبات شده است. برای اینکه بدانیم چه چیزهای از دیدگاه شرع، وسیله هستند باید به آیات و روایات مراجعه کرد. بدین رو برخی توسل را به توسل مشروع و توسل نامشروع تقسیم کرده‌اند.[7]
در روایات اهل بیت(علیه السلام) به آنچه می‌توان بدان توسل جست، تصریح شده است. از جمله آنها است: ایمان به خدای یگانه و پیامبر(صلی الله علیه و اله)[8] جهاد در راه خدا ، اخلاص، برپاداشتن نماز، پرداخت زکات، روزه ماه رمضان، حج و عمره، صله رحم، صدقه پنهانی و آشکار، قرآن[9] أسماء و صفات خدا[10] توسل به دعای مؤمنان و صالحان[11] توسّل به دعای پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله)[12]توسّل به خود پیامبر(صلی الله علیه و اله)، امامان معصوم و اهل بیت(علیه السلام))[13] هر کار نیک و صالح[14]

نیایش آخر: يـا مَنْ لا يَشْـغَلُهُ اِلْحـاحُ الْمُـلِحّـينَ.اى كه پافشارىِ اصراركنندگان، بازش نمى دارد ومشغولش نمى كند».  از سر تقصیر و اشتباه ما بگذر و راه و وسیله به  سوی  خودت برای ما فراهم نما.

پی نوشت ها:
[1]. الإقبال بالأعمال الحسنة: ج‏1، ص407.
[2]. المنجد ج۲، ص۱۹۸۶.
[3]. مشکینی، علی، مصطلحات الفقه ص۵۲۸.
[4]. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج۱، ص۴۲۵، مسئله ۷۴۶؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۶.
[5]. حر عاملی، وسایل الشیعه: ج۴، ص۴۴.
[6]. کلینی، اصول الکافی، ج۴، ص۵۳.
[7]. پایگاه اطلاع رسانی آیه الله جعفر سبحانی، مقاله فارسی، توسل از دیدگاه قرآن و حدیث.
[8]. نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰.
[9]. صحیفه سجادیه، دعای ۴۲.
[10]. اعراف: ۱۸۰. « وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذينَ يُلْحِدُونَ في‏ أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ ما كانُوا يَعْمَلُون».
[11]. حشر:آیه۱۰.« وَ الَّذينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذينَ سَبَقُونا بِالْإيمانِ وَ لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحيمٌ».
[12]. نساء:۶۴. « وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً».
[13]. بحارالانوار، ج۲۴، ص۸۴.
[14]. نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰.