مقام حضرت معصومه(س) در دنیا و آخرت

همان‌گونه که غیر از این دنیا، آخرتی نیز هست و هر کدام از این دو، ظرفیّتی برای شناخت و معرفت دارند؛ انسان‌ها نیز در این دو دنیا به اندازه وسعت وجودی خودشان ظهور و بروز می‌یابند. در این میان امّا؛ اهل بیت علیهم السلام جایگاه ممتاز و درجه یک را دارا هستند. کسانی که مدال عصمت ویژه را با مدال امامت در هم آمیختند و دنیا برای شناخته شدن آن‌ها بسیار کوچک است. به غیر از امامان معصوم علیهم السلام، فرزندان آن‌ها نیز جلوه متمایزی از بندگی و نبوغ الهی به نمایش گزارده و در این میان بعضی از امامزاده‌ها نیز در اولویّت هستند. وجود پربرکت و نورانی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها از جمله امامزادگان واجب التعظیمی هستند، که بیشترین استفاده‌های معنوی و الهی را مردم، بعد از رحلت این بزرگ بانوی دنیای تشیّع از حرم نورانی ایشان به دست آورده‌اند. این نوشتار سعی بر این دارد تا جلوه کوچکی از شخصیّت آخرتی حضرت معصومه سلام الله علیها را به به تصویر بکشد گرچه ناقص و غیراقناعی باشد.

مقام دنیایی حضرت معصومه علیهاالسلام
همان‌طور که می‌دانیم جهان آخرت جلوه حقیقی این دنیاست و آخرتِ هر کسی، حقیقتی روشن از مقامات و جایگاه او در این دنیا خواهد بود. به همین سبب برای این‌که جایگاه حضرت معصومه سلام الله علیها در آخرت را دریابیم باید قبل از آن به کاوش شخصیّتی زندگینامه ایشان بپردازیم. ایشان به عنوان یک امامزاده در دامان پاک بانویی مجلّله و با تقوا به نام نجمه خاتون به همراه برادر بی‌نظیر خود یعنی امام رضا علیه السلام رشد و تربیت یافتند و پای درس اساتید معصوم خود، مدارج مختلف کمال را طیّ کردند. به شکلی که به تبعیّت از مادر بزرگوارشان مدال "فِداها أَبُوها"ی پدر را به گردن آویختند. شاید به خاطر همین مقام بود که برادر بزرگوارشان امام رضا علیه السلام در رابطه با او این‌چنین فرمودند: «مَنْ زَارَ الْمَعصُومَةَ بِقُمْ كَمَنْ زَارَنى [1] هركس معصومه را در قم زيارت كند،مانند كسى است كه مرا زيارت كرده است». داستان جمله معروف امام کاظم علیه السلام درباره دختر بزرگوارشان هم مربوط به مقام علمی ایشان می‌شود که در واقع مهر تأیید و اثبات صد در صدی مقام علمی ایشان است و قصّه شخصیّت زندگینامه‌ای ایشان ادامه دارد!

مقام حضرت معصومه علیهاالسلام در آخرت
مهم‌ترین تمجیدهای ائمّه معصومین علیهم السلام از شخصیّت این بانوی والامقام در مورد جایگاه آخرتی ایشان است. جایگاهی که به صورت عمده مربوط به درگاهی به سوی بهشت و نیز شفاعت ایشان برای شیعیان است.

درگاه ورود به بهشت
امام صادق علیه السلام تصویر ورود به بهشت را از شهر قم تبیین می‌کنند:
«إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَكَّةُ أَلَا إِنَّ لِرَسُولِ اللَّهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِينَةُ أَلَا وَ إِنَّ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَرَماً وَ هُوَ الْكُوفَةُ أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْكُوفَةُ الصَّغِيرَةُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّةِ ثَمَانِيَةَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا إِلَى قُمَّ تُقْبَضُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِي اسْمُهَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُوسَى وَ تُدْخَلُ‏ بِشَفَاعَتِهَا شِيعَتِي الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ [2] برای خداوند حرمی است و آن شهر مکّه معظّمه است، برای پیامبر خدا نیز حرمی است و آن شهر مدینه است، و برای امیرالمؤمنین علیه السلام نیز حرمی است و آن شهر کوفه است، به راستی که قم، کوفه کوچک است. آگاه باشید که بهشت هشت در دارد که سه در آن به سوی قم است. در شهر قم زنی از فرزندان من رحلت می‌کند که اسمش فاطمه دختر موسی (علیهما السلام) است و با شفاعت او تمام شیعیان من وارد بهشت می‌شوند!»

شفاعتی دوگانه
یکی از امور آخرت که مخصوص خداوند متعال است و تنها با اذن او انجام می‌شود، "شفاعت" است. لذا می‌فرماید: «يَوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ رَضِيَ لَهُ قَوْلا [طه/109] در آن روز، شفاعت هيچ كس سودى نمى‏‌بخشد، جز كسى كه خداوند رحمان به او اجازه داده، و به گفتار او راضى است». از همین رو شفاعت، مقامی بس بزرگ است به خصوص که در مورد یک شخص از زبان امام معصوم علیه السلام بیان شود. مقام شفاعت امّت به واسطه زیارت حضرت معصومه علیها سلام به دو معنا قابل تعبیر است که در ذیل به آن می‌پردازیم؛

شفاعت در آخرت

معنای اوّل؛
 که ظاهر روایت نیز همین معناست شفاعت کردن از شیعیان است. به این معنا که در آن دنیا خداوند متعال از شیعیانی که خطایی داشته‌اند به واسطه زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها می‌گذرد و آن‌ها را وارد بهشت می‌کند و یا این‌که به واسطه زیارت ایشان مقامی بالاتر در بهشت برای آن‌ها قرار می‌دهد.
امام رضا علیه السلام فرمودند:« مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ [2] کسى كه حضرت فاطمه معصومه را زيارت كند پاداش او بهشت است».
در این معنا هر کس بهره‌ای از زیارت واقعی حضرت معصومه علیهاسلام برده باشد وارد بهشت می‌شود.

معنای دوم
از آنجا که طبق فرموده خداوند متعال باید برای رسیدن به بهشت در همین دنیا تلاش و کوشش کرد؛ « وَسارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقينَ [آل‌عمران/133] و شتاب كنيد براى رسيدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتى كه وسعت آن، آسمانها و زمين است و براى پرهيزگاران آماده شده است‏» هدایت شدن در این دنیا خود به منزله ورود به بهشت است. زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها به خاطر اوج معنویّت و نورانیّتی که در آن است باعث اصلاح امور انسان در دنیا و به تبع آن خلاصی از آتش دوزخ در آخرت و ورود به بهشت بلکه رسیدن به درجات بالای بهشت می‌شود.

خلاصه این‌که؛
وجود پربرکت حضرت معصومه سلام الله علیها نه تنها از زمان حیات کوتاه امّا نورانی ایشان فراتر رفته و هم‌اکنون نیز دارای برکات فراوان علمی و معنوی برای عالم تشیّع و بشریّت است، بلکه در آخرت، تازه اوج مقام شخصیّتی ایشان روشن خواهد شد؛ جایی که با شفاعت ایشان تمام شیعیان وارد بهشت خواهند شد.

پی‌نوشت
[1]. رياحين الشريعة، ج 5، ص 35.
[2].  عیون اخبار الرضا، ج 2 ، ص 267