انگیزه ازدواج پیامبر با «سودَه بنت زَمعَه» چه بود؟

05:01 - 1395/07/01

چکیده:ازدواج‌های رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از مسائلی است که از سوی مخالفان اسلام مورد بهره‌بردای منفی قرار گرفته است از این‌رو تلاش کرده‌اند که ایشان را فردی شهوت‌پرست معرفی کنند تا به این وسیله خاکی بر چهره مبارک آن حضرت بپاشند، ولی تاریخ گواهی است بر باطلان این ادعا، زیرا که تمام ازدواج‌های رسول گرامی اسلام به جز ازدواج اول بقیه در سیزده سال آخر سن مبارک ایشان به وقوع پیوسته است و این خود خط بطلانی است بر ادعا این افراد.

انگیزه ازدواج پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با سودَه بنت زَمعَه چه بود؟

ازدواج‌های رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از مسائلی است که از سوی مخالفان اسلام مورد بهره‌بردای منفی قرار گرفته است از این‌رو تلاش کرده‌اند که ایشان را فردی شهوت‌پرست معرفی کنند تا به این وسیله خاکی بر چهره مبارک آن حضرت بپاشند، ولی تاریخ گواهی است بر باطلان این ادعا، زیرا که تمام ازدواج‌های رسول گرامی اسلام به جز ازدواج اول بقیه در سیزده سال آخر سن مبارک ایشان به وقوع پیوسته است و این خود خط بطلانی است بر ادعا این افراد. علاوه بر آن ازدواج پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با هر یک از این زنان علت دارد که در ادامه به یکی از این ازدواج‌ها اشاره می‌کنیم و علت آن را بیان می‌کنیم.

رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تا سن بیست و پنج سالگی با هیچ زنی ازدواج نکردند و بعد از آن نیز با حضرت خدیجه(سلام‌الله‌علیها) پیوند ازدواج بست، و این پیوند با وفات حضرت خدیجه(سلام‌الله‌علیها)  قبل از هجرت رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به پایان رسید و تا آن زمان نیز ایشان با هیچ زن دیگری ازدواج نکردند.

بعد از حضرت خدیجه(سلام‌الله‌علیها)، رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، با سوده دختر زمعة بن قیس ازدواج کرد، فلسفه این ازدواج به شرایط خاص این خانم بر می‌گردد، که در ادامه تلاش می‌شود با بیان زندگی وی، این شرایط و دلیل ازدواج پیامبر با ایشان را مورد تبیین قرار دهیم.

سوده دختر زمعة بن قیس بن عبدشمس بن عبدودّ است،[1] که قبل از اسلام، با پسر عمویش سکران بن عمرو بن عبدشمس ازدواج کرد،[2] و بعد از علنی شدن دعوت رسول خدا جزء اولین بانوانی بود که به ایشان ایمان آورد، و سبب مسلمان شدن همسر خویش شد.[3]

ایمان سوده و همسرش سکران به عمرو سبب گردید که  قبلیه وی به آنان سختیگری کرده تا به بت‌پرستی برگردند، از این رو این دو با مسلمانانی که به دستور رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای بار دوم به حبشه هجرت می‌کردند همراه شدند و به آنجا رفتند[4]. پس از مدتی، سوده با همسرش به مکه باز می‌گردند و سکران در مکه به دیار باقی می‌شتابد.[5]

وفات سکران سبب گردید که سوده در میان قوم بت‌پرست خویش تنها و بی سرپرست گردد، از این‌رو بعد از مدتی خوله بنت حکیم بن اوقص سلمی همسر عثمان بن مظعون به نزد پیامبر رفت و نظر ایشان را برای ازدواج با سوده جویا شد[6]. و زمانی که پاسخ مثبت شنید، به دستور رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به خواستگاری وی رفت، و وی با چهارصد درهم مهریه به همسری رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آمد.[7] این ازدواج در تاریخ 10 بعثت اتفاق افتاد.[8] و بعد از آن رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به مدینه هجرت کردند، و سپس وی بعد از مدتی با دختران پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به سوی مدینه آمد.[9]

همانگونه، که از توضیحاتی بالا آشکار شد، ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با سوده به خاطر حفظ وی از خاندان بت‌پرستش بوده است، این ازدواج آنچنان بر خاندان سوده سخت آمد که در روز عروسی برادر مشرک سوده" عبد" از شدت ناراحتی خاک بر سر می‌ریخت[10]. ولی این ازدواج سبب شد که شخصی متعرض به سوده نشود.

از نکات مهم که تاریخ در مورد سوده آورده‌ است سن زیاد وی است که همراه با بیماری[11] و سنگینی وزن و گوش سنگین همراه بوده است[12].از همین روی میل چندانی به مردان نداشته است، به همین خاطر نوبت مخصوص خویش را به عایشه می‌داده است.[13] در تاریخ منقول است که روزی وی جلوه پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)  را گرفته و به وی این‌چنین می‌گوید: «به خدا مرا به مانند زنان حرصی به شوهر نیست؛ ولی مشتاقم که هر روز به چهره‌ات نگاه کنم و دوست می‌دارم که خداوند به روز قیامت مرا در زمره همسرانت مبعوث فرماید.»[14]

با توجه به نکاتی که بیان شد، به خوبی آشکار می‌گردد، که ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله)  با سوده به خاطر اغراض شهوانی نبوده است و الا ازدواج با زنی که هیچ طمعی نسبت به مردان ندارد، بی‌مورد است.

-------------------------------
پی‌نوشت

[1]. بلاذزی؛ انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، 1996،ج1، ص407 و ابن سعد؛ طبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1990،ج8، ص42 و ابن هشام؛ السیرة النبویه، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت، دارالمعرفه، بی­تا، ج2، ص648.
[2]. سیره ابن هشام، پیشین، ج1، ص329 و انساب الاشراف، پیشین، ص407 و طبری؛ تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، 1967،ج11، ص600.
[3]. طبقات الکبری، پیشین، ص42.
[4]. طبقات الکبری، پیشین، ص42 و تاریخ طبری، پیشین، ج11، ص600 و السیرة النبویه، پیشین، ج1، ص329.
[5]. ابن عبدالبر؛ الاستیعاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجبل، چاپ اول، 1992ج4، ص1811./ بعضی از تاریخ نویسان وفات همسر سوده را حبشه نام برده‌اند. صالحی دمشقی، محمد بن یوسف؛ سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1414 ،ج11، ص198.
[6]. طبقات الکبری، پیشین، ص42.
[7]. مقریزی، احمد بن علی؛ امتاع الاسماع، تحقیق محمد عبد الحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1999،ج6، ص33 و السیرة النبویه، پیشین، ج2، ص644.
[8]. طبقات الکبری، پیشین، ص43 و تاریخ طبری، پیشین،ج11، ص600.
[9]. بیهقی، ابوبکر؛ دلائل النبوه، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1405 ، ج3، ص15 و تاریخ طبری، پیشین،ج2، ص400.
[10]. تاریخ طبری، پیشین، ج3، ص163 و دلائل النبوه، پیشین، ج2، ص412 .
[11]. سنن ابن ماجه، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، دارالفکر،ج1، ص634 و طبقات الکبری، پیشین، ص43 و نویری،؛ نهایة الإرب فی فنون الأدب، قاهره، دارالکتب و الوثائق القومیه، چاپ اول، 1423،ج18، ص183.
[12]. طبقات الکبری، پیشین، ص45 و الاستیعاب، پیشین،ج4، ص1867.
[13]. طبقات الکبری، پیشین، ص43 و انساب الاشراف، پیشین، ص407.
[14]. بغدادی، ابن حبیب؛ المحبر، تحقیق ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دارالافاق الجدیده ،ج80 و طبقات الکبری، پیشین، ص43 و نهایة الإرب، پیشین، 173 و انساب الاشراف، پیشین، ص407

نظرات

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
2 + 10 =
*****