چکیده: نصب امام علی(علیه السلام) به خلافت این طور نیست که از مقامات معنوی حضرت باشد؛ مقامات معنوی حضرت و مقامات جامع او این است که غدیر پیدا بشود
غدیر خم روز تمام زیبایی هاست، هجدهم ذالحجه روز تبلور عشق در آینه ولایت است. غدیر خم روز تکامل و شکوفایی ولایت در قاموس خلقت است. امروز پیام زیبایی جبرئیل(علیه السلام) تبسمی دل نشین برلبان مبارک پیامبر عشق و رحمت(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می نشاند. در اعتقادات شیعیان روزهای که دارای خیر و برکت خاصی هستند عید محسوب می‌شود. برترین عید شیعیان در روز هجدهم ذی الحجه اتفاق افتاد و به نام عید غدیر خم نام گذاری شد، تا حجت بر مسلمانان تمام شود و از گمراهی نجات پیدا کنند. واقعه غدیر خم با توجه به اهمیت فراوانی که دارد، نقش سرنوشت‌سازی در تعیین مسیر آینده تمامی مسلمانان داشته است.
غدیر خم در آیات الهی
1-در روز غدیر خم، پیامبر عشق و رحمت (صلی الله علیه و آله) مهمترین پیام رسالت خود را به گوش مسلمانان جهان رساند تا به کلام الهی عمل کرده باشد. «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ[مائده/67] هان‌ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت به تو نازل شده است، تبلیغ کن و اگر چنان نکنی، پیام و رسالت او را انجام نداده‌ای وخداوند تو را از مردم حفظ می‌فرماید.»
2- دومین آیه‌ای که درباره عید غدیر خم و‌شان و منزلت ولایت امام علی (علیه السلام) نازل شد آیه سوم سوره مبارکه مائده است. «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً[مائده/3] امروز، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان آیین جاودان شما پذیرفتم.» در کتاب الغدیر علامه امینی، 16 نفر از علمای برادران اهل سنت بیان کردند که این آیه در روز غدیر خم بعد از نصب حضرت علی (علیه السلام) نازل شده است.[1]
غدیر در روایات
1-پیامبر عشق و رحمت (صلی الله علیه و آله) در مورد عید غدیر خم می‌فرمایند: «روز غدیر خم برترین عیدهای امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد آن روز برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمدار و فرمانده امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند، و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.[2]
2-امام صادق (علیه السلام) درباره اهمیت این روز می‌فرمایند: «روز غدیر خم عید بزرگ خداست، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر این که این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان و در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است».[3]
3- امام باقر (علیه السلام) اتفاق غدیر را پایه و اساس اسلام می‌داند و می‌فرمایند: «اسلام بر پایه پنج چیز استوار شده است: نماز، زکات، روزه، حج، ولایت؛ و به چیزی همانند ولایت در روز غدیر ندا داده نشده است.[4]
اهمیت غدیر از نگاه امام عشق و عرفان
حضرت امام خمینی (ره) با دید بازی که داشتند به عمق واقعه غدیر پی بردند و بیان کردند «مسئله غدیر، مسئله‌ای نیست که به نفسه برای حضرت امیر یک مسئله‌ای پیش بیاورد، حضرت امیر مسئله غدیر را ایجاد کرده است. آن وجود شریف که منبع همه جهات بوده است، موجب این شده است که غدیر پیش بیاید. غدیر برای ایشان ارزش ندارد؛ آن که ارزش دارد خود حضرت است که دنبال آن ارزش، غدیر آمده است... نصب حضرت امیر به خلافت این طور نیست که از مقامات معنوی حضرت باشد؛ مقامات معنوی حضرت و مقامات جامع او این است که غدیر پیدا بشود».[5]
غدیر از نگاه امام خامنه‌ای
حضرت آیت الله خامنه‌ای ولی امر مسلمین جهان اعتقاد به بیان عقیده و اثبات آن دارند، ولی با این تفاوت که نباید مسئله به گونه‌ای طرح شود که موجب اختلاف شود. ایشان در این باره می‌فرمایند: «مرحوم آقای مطهری (رضوان‌الله‌علیه) مقاله‌ای به نام «الغدیر و وحدت اسلامی» دارد؛ ایشان در آن، این مسأله را تبیین می‌کند که، طرح مسأله‌ی غدیر، چطور می‌تواند وسیله‌ای باشد برای نزدیک کردن دل‌های مسلمان‌ها به همدیگر. مرحوم علامه‌ی امینی هم عقیده‌ی شیعه را در «الغدیر» اثبات کرده است؛ اما کتاب، بیان، لحن، سلیقه و شیوه‌ی برخورد او با مسأله، طوری است که همه‌ی مسلمین را جذب می‌کند. شما تقریظ‌هایی را که مسلمانان مصر، شام و دیگر نقاط دنیا بر کتاب ایشان نوشته‌اند، ببینید! ما باید توجه داشته باشیم که نوع طرح مسأله، طوری نباشد که به جدایی مسلمان‌ها بینجامد؛ این خیلی مهم است. الان جمعیت انبوهی از مسلمانان دنیا به مکتب و مذهب ما معتقدند و در دنیا هم آبرومندند. هم جمهوری اسلامی در ایران و هم شیعیان در هر نقطه‌ای که هستند، مردم آبرومندی هستند و در عراق، لبنان و جاهای دیگر، مسلمان‌ها به وجود اینها افتخار می‌کنند. بنابراین باید مراقب باشیم که مسأله را طوری طرح کنیم که هم‌عقیده‌های خودمان ناراحت نشوند. البته باید عقیده‌ی خودمان را بیان و آن را تثبیت کنیم؛ اما اشتباهات و خطاها را هم برطرف کنیم».[6]
منابع:
[1] الغدیر،ج 1، ص230
[2] امالى صدوق، ص125
[3] وسائل الشيعه،ج5،ص224
[4] الکافی، ج ،2 ص21
[5] صحیفه امام خمینی(ره)، ج 20، ص111
[6]بیانات حضرت ایت الله خامنه‌ای مورخ 14 آذر1384