شفاعت یک سنت از سنت‌های الهی است و فلسفه شفاعت نیز بزرگ‌داشت شخص است نه رحمت الهی. بنابراین بین رحمت بی‌انتهای خداوند متعال و شفاعت برخی از انسان از امت خود هیچ منافاتی وجود ندارد.
یکی از اعتقادات مسلم جمیع مسلمین که برگرفته از قرآن کریم و احادیث نبوی است وجود شفاعت در روز قیامت است؛ بدون شک بسیاری از مسلمین و شیعیان، با شفاعت پیامبر اکرم و ائمه معصومین(صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین) به بهشت می‌روند. حتی اهل سنت شفاعت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را قبول داشته و آن‌ها نیز معتقدند پیامبر عظیم الشان اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روز قیامت از امت اسلامی خود دست‌گیری کرده و خداوند متعال اهل گناهان کبیره را برکت وجود ایشان می‌بخشد.
برای نمونه چند مورد از این روایات را بیان می‌کنیم:
1. در صحیح مسلم -معتبرترین کتاب روایی اهل سنت- چنین آمده است:
الف) «أَنَا أَوَّلُ شَافِعٍ فِى الْجَنَّةِ: من در روز قيامت اولين شفاعت كننده هستم».
ب) «أَنَا أَوَّلُ النَّاسِ يَشْفَعُ فِى الْجَنَّةِ: من اولين كسى هستم که برای ورود به بهشت، شفاعت می‌کند».[1]
2. احمد بن حنبل -از برزگ‌ترین حدیث شناسان اهل سنّت است- نقل می‌کند:
الف) «شَفَاعَتِى لِمَنْ شَهِدَ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَهُ مُخْلِصًا: شفاعت من براى كسی است كه به «لَا إلَهَ إلَّا اللَه» از روى اخلاص گواهى داده باشد».[2]
ب) «إنِّى لَارْجُو أَنْ أُشَفَّعَ يَوْمَ الْقِيَمَةِ :من اميد دارم كه شفاعت من در روز قيامت پذيرفته گردد».[3]
ج) «أرید أَنْ أُؤَخِّرَ دَعْوَتِى شَفَاعَةً لِامَّتِى إلَى يَوْمِ الْقِيَمَة: من مىخواهم تقاضا و خواهش خود از خداى خودم را به تأخير بياندازم، و آن‌را شفاعت براى امت خودم در روز قيامت قرار دهم».[4]
د) «إنِّى أَخَّرْتُ عَطِيَّتِى شَفَاعَةً لِامَّتِى: عطيه‌اى كه به من از ناحيه خدا می‌رسد، من آن‌را براى شفاعت امت خودم قرار دادهام».[5]
و) «إِنَّ مِنْ أُمَّتِى لَمَنْ يَشْفَعُ لِأَكْثَرَ مِنْ رَبِيعَةَ وَ مُضَر: حقاً كه در امت من افرادى هستند كه هر يك از آن‌ها در روز قيامت، بيشتر از تعداد افراد قبيله ربيعه و مُضَر را شفاعت می‌كند».[6]
ممکن است این‌جا سوالی برای برخی از عزیزان مطرح شود و آن اینکه آیا شفاعت با رحمت الهی منافات ندارد؟ به عبارت دیگر خداوند متعال که «ارحم الراحمین» است و از همه بندگان و مخلوقات خودش، مهربان‌تر و دل‌سوزتر است، چرا باید به شخص دیگری اجازه دهد او مردم را شفاعت کرده و نگذارد بندگان خدا به جهنم بروند، خود خدا ببخشد، او که ارحم الراحمین است؟ بنابراین با وجود رحمت بی‌انتهای الهی نه جایی برای شفاعت می‌ماند و نه لزومی دارد، خود او می‌بخشد و مورد رحمت قرار می‌دهد.
در پاسخ به این سوال می‌توان گفت:
ما علاوه بر اینکه در قرآن کریم آیات متعددی درخصوص شفاعت داریم، روایات متعددی نیز در این موضوع وارد شده است. لذا به این راحتی نمی‌توان از آن دست برداشت و در واقع یکی از اعتقادات مسلم و ضروری مسلمین است و راجع به خود پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) مورد اتفاق جمیع فرق اسلامی است. بنابراین نمی‌توان این همه آیه و روایت را نادیده گرفت.
ضمن اینکه شفاعت در واقع بروز و ظهور مقام «شافع» در نزد خداوند متعال است، یعنی خداوند سبحان می‌خواهد به همگان نشان دهد مثلا پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در نزد او چقدر مقام و عزت و جلال و شکوه دارد، آخرت محل ظهور ملکات نفسانی و اعمال انسان است، حال خداوند متعال چگونه به اهل محشر نشان دهد که فلان شخص چقدر مقام دارد؟ حتی وجود بهشت با تمام نعمت‌های آن برای ظهور مقام و جایگاه پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) بسیار ناچیز است، لذا به چیز بهتری نیاز دارند تا همگان در صحرای محشر به عظمت روحی و نفسانی آن‌ها پی ببرند و بهترین راه بحث شفاعت است.
پس شفاعت یک سنت از سنت‌های الهی است و فلسفه شفاعت نیز بزرگ‌داشت شخص است نه رحمت الهی. بنابراین بین رحمت بی‌انتهای خداوند متعال و شفاعت برخی از انسان از امت خود هیچ منافاتی وجود ندارد.
____________________________________________
پی‌نوشت
[1]. صحيح مسلم، كتاب إيمان، حديث 332 و 330.
[2]. مسند أحمد حنبل، جلد 2، ص 307 و ص 518.
[3]. همان، ج 5، ص 347
[4]. همان، ج 2، ص 478
[5]. همان، ج 2، ص 313، ص 409، ص 430، ص 486، ص 487
[6]. همان، ج 4، ص 212.
* برای مطالعه بیشتر به این مطلب مراجعه کنید:
شفاعت در نزد اهل سنت
http://www.btid.org/fa/news/36569